ФИЛМ

Режија: Robert Altman

Улоги: Shelley Duvall, Sissy Spacek, Janice Rule

Времетраење: 124’

Земја: САД

Жанр: драма, експериментален 

Надреална, како-во-сон приказна за наивна девојка од Југот по име Пинки (Sissy Spacek) која пристигнува во туристички град во Калифорнија и се вработува во бања за стари лица. Пинки магнетски се опседнува со нејзината колешка и идна цимерка Мили (Shelley Duvall), зборлеста, самобендисана wanna-be socialite.

За „3 Жени” велат дека е Алтмановата „Персона”. Овој психолошки експериментален филм е воедно приказна за урбаната суровост и трауматичните ефекти кои осаменоста може да ги има врз поединците, предизвикувајќи дисоцијативни проблеми.

Режија: Audrey Diwan

Улоги: Anamaria Vartolomei, Luàna Bajrami, Louise Orry-Diquéro

Времетраење: 100’

Земја: Франција

Жанр: драма

Франција, 1963 година. Ана е одлична студентка со перспективна иднина. Но, шансите да ги заврши студиите и да ги избегне ограничувањата на социјалната позадина од која доаѓа се ставени под закана кога таа ќе забремени. Датумот за завршните испити се ближи, а дотогаш Ана е решена да дејствува и да стави крај на бременоста, по цена да се соочи со болката, ризикот, срамот и можната казна (во Франција абортусот во тоа време бил нелегален).

Во „Настан“, режисерката ја потенцира потребата од безбеден пристап до легален абортус, во сегашност која има потенцијал да нè врати назад во рестриктивното минато и повикува да градиме свет кој наместо да ја казнува, ќе ја слави и препознае еднаквоста во сексуалната желба на жената.

Режија: Catherine Corsini

Улоги: Cécile de France,  Izïa Higelin

Времетраење: 106’

Земја: Франција, Белгија

Жанр: драма, романса, ЛГБТ+

Во 1971, Керол и Делфин се запознаваат и се вљубуваат една во друга. Делфин, ќерка на фармери, се сели во Париз за да се ослободи од стегите на семејството и да се здобие со финансиска независност. Керол е Парижанка која е активно вклучена во борбата на феминистичкото движење. 

Нивната врска одлично се развива сѐ до моментот кога Делфин треба да оди на поседок дома. Керол решава да ѝ се придружи на семејната фарма, но и двете сфаќаат дека на село сѐ уште нема место (и прифаќање) за лезбејството и феминизмот.

Она по што филмот се разликува од останатите coming-of-age лезбејски приказни е тоа што централната романса ја третира како нормална, и покрај ставовите на одредени ликови и периодот во кој се одвива дејството. Се разликува и начинот на кој се снимени и едитирани секс сцените (наспроти други скорешни филмови како „Сината е најтоплата боја”, на пример). Наместо вештачки креирана возбуда снимена низ „машкиот поглед“, Корзини успева да прикаже еден автентичен и зрел еротизам.

Режија: Emma Seligman

Улоги: Rachel Sennott, Danny Deferrari, Molly Gordon

Времетраење: 77’

Земја: САД

Жанр: романса, комедија, автофикција

„Шива бејби“ е храбар инди филм и брилијантна комедија на режисерката Ема Селигман кој отскокнува од традиционалните coming-of-age наративи. Протагонистката Даниел, дваесет и нешто годишна студентка, повремено работи како сексуална работничка (sugar baby) за да заработи екстра кеш.

Филмот ја следи додека таа оди на нечија Шива – ден на жалост во еврејската традиција, налик погреб – со нејзините родители и неочекувано ги сретнува нејзиниот „sugar daddy“ и нејзината поранешна девојка помеѓу толпата семејни пријатели.

Даниел ги вовлекува гледачите во нејзината „комедија на грешки“ до таа мера што и тие почнуваат да ги чувствуваат паничните напади и да се препотуваат со неа. Самодеструктивната и цинична нишка, јасната самокритичност и општествената освестеност го прават овој лик толку забавен и лесен за поистоветување. 

Режија: Jennie Livingston

Улоги: Dorian Corey, Pepper LaBeija, Willi Ninja, Angie Xtravaganza, Paris Dupree

Времетраење: 72’

Земја: САД

Жанр: документарец/ ЛГБТ+

Снимен во средината на 80тите, овој филм ја документира златната доба на ballroom културата на дрег кралиците од Њујорк. На овие балови, групи од секоја дрег куќа се натпреваруваат во раскошни „балови“, тематски инспирирани од светот на модата, со исценирани перформанси и воугање (voguing). Ваквите дрег куќи фукнционираат како сурогат семејства за кралиците од кои црпат поддршка и заштита.

Филмот ги отвара прашањата за расизмот и сиромаштијата, класата, полот и сексуалноста кои ги таргетираат дрег кралиците и содржи интервјуа со голем број реномирани дрег кралици како Willi Ninja, Pepper LaBeija и Dorian Corey кои ги споделуваат своите соништа и амбиции со режисерката.

„Париз гори“ е есенцијална филмска лектира која зборува за солидарноста, заедништвото и уметноста, кои ги одржуваат квир заедниците и сè уште претставува еден од најавтентичните прикази на дрег културата. 

Режија: Cheryl Dunye

Улоги: Cheryl Dunye, Valarie Walker, Guinevere Turner

Времетраење: 90’

Земја: САД

Жанр: романса, комедија, автофикција

Шерил (Cheryl Dunye) е дваесет и петгодишна црна лезбејка која работи во видеотека додека се обидува да направи филм за црна актерка од 1930-тите, позната како “Жената лубеница” која глумела стереотипни mummy улоги. Таа открива дека нејзиното вистинско име е Фае Ричардсон и дека освен актерка, Фае била пејачка во ноќен клуб во Филаделфија и некогашна љубовница на Марта Пејџ, бела режисерка лезбејка која всушност го открива нејзиниот талент.

Измислена од страна на режисерката, Фае Ричардсон претставува симбол за изгубената црна квир архива недостапна за идните генерации на црни квир филмаџии кои се принудени да изградат свој филмски канон врз темелите на доминантната бела имагинација која ги има ограничено и избришано црните приказни.

„Жената лубеница“ е првиот филм снимен од и за црна лезбејка. Филмот на револуционерен интерсекциски начин ги прикажува комплексните релации помеѓу расата, полот и сексуалноста и дава критика на филмот како индустрија и уметничка форма.

Режија: Paul Thomas Anderson

Улоги: Alana Haim, Cooper Hoffman

Времетраење: 133’

Земја: САД

Жанр: романса, комедија

Сместен во 1973 година, во Долината Сан Фернандо, Калифорнија, филмот го следи неочекуваното пријателство и потенцијалната романса помеѓу петнаесетгодишното старомало дете актер и претприемач Гери (Cooper Hoffman) и една млада девојка, десет години постара од него, по име Алана (Alana Haim).

Филмот прикажува една жива, неуредна приказна за адолесценцијата која ја рефлектира типичната младешка лудост и смелост, наклонетоста кон базичен и груб хумор и наивни идеи за трансформирање на светот. 

Licorice Pizza се служи со наративната техника „текот на свеста“, па на моменти делува како една долга низа на засебни сцени кои не успеваат да се спојат во цврсто и компактно уметничко дело. Сепак, токму овој пристап најблиску го доловува магичниот каприц на младоста, нејзината полетност и непостојаност.

Режија: Joachim Trier

Улоги: Renate Reinsve, Anders Danielsen Lie, Herbert Nordrum

Времетраење: 127’

Земја: Норвешка

Жанр: мрачна романтична комедија-драма

„Најлошата личност на светот“ на Јоаким Трир ја истражува милениумската несигурност низ очите на Јулија (Renate Reinsve), неодлучна девојка во доцните дваесетти која неколкупати ја менува кариерата и запаѓа во романса осудена на пропаст сè додека не успее да најде минливи моменти на радост низ низа емотивните пресврти.

Филмот е поделен на 12 поглавја, пролог и епилог. Секое поглавје претставува некоја изискувачка преодна фаза од раната зрелост на Јулија и нејзините романтични врски. Извонредната глума на протагонистката го прави филмот магнетски привлечен во својата рефлективност, пред реализмот да им отстапи место на повремените надреални, стилизирани моменти на неизговорена магија и болка.

На повеќе начини, филмот дава концентрирана доза од тоа како изгледа и кое е чувството да се биде жив во последната половина од изминатава деценија, во очи на сериозни општествени пресврти, климатски промени, #MeToo движењето и cancel културата и усмешно ги доловува предизвиканите облаци на сеопфатна несигурност што истовремено ги движат и попречуваат милениумците како Јулија.

Режија: Ekwa Msangi

Улоги: Ntare Mwine, Zainab Jah, Jayme Lawson

Времетраење: 118’

Земја: САД

Жанр: драма

„Збогум Амор“ е патување низ загубената интима на три ликови и искрена, сирова медитација за вистинското значење на семејството, разделбата и културните јазови.

По 17 години, Волтер, имигрант од Ангола, одново се среќава со своето семејство – жена му Естер и ќерката тинејџерка Силвија – откако конечно успева да им обезбеди виза за да се преселат кај него во Њујорк. 

Отуѓени едни од други, странци кои единствено ги спојува заедничката траума на разделбата, филмот ги следи протагонистите додека тие се обидуваат да ја обноват релацијата наоѓајќи заедничка љубов во танцувањето која може да им помогне да ја премостат емоционалната дистанца која се испречила меѓу нив.

Режија: Peter Hoar

Улоги: Olly Alexander, Omari Douglas, Callum Scott Howells, Lydia West, Nathaniel Curtis

Времетраење: 1 сезона (5 епизоди)

Земја: Велика Британија 

Жанр: драма

Во пет епизоди кои се протегаат низ 80-тите, „Тоа е грев“ следи група квир пријатели во нивните рани дваесетти кои се среќаваат во Лондон во 1981 и започнуваат да живеат заедно во трошен стан што го нарекуваат Розевата палата. Тие се забавуваат, прават грешки, експериментираат со сексуалноста, учат за вистинското пријателство и многу рано се соочуваат со болката и загубата како резултат на кризата со СИДА која го зафаќа светот.

Нудејќи еден многу потребен, трогателен и болен поглед на раната борба со ХИВ вирусот во Велика Британија, недостатокот на информации и терапија, како и стравот од неизбежната судбина, серијата „Тоа е грев“ успева одново да отвори дискусија за политичката и личната стварност на лицата заболени од СИДА тогаш и сега и да ја покрене свеста за потребата од тестирање, за превентивните лекови и денешната ефективна терапија.