ФИЛМ

Режија: Whit Stillman

Улоги: Kate Beckinsale, Chloë Sevigny

Земја: САД

Година: 1998

Времетрање: 113′

Жанр: Комедија, Драма

Приказна за Шарлот и Алиса, две книжевни уреднички, кои штотуку излезени од универзитет, се во потрага на љубов и заедница, додека најголемиот дел од ноќите ги поминуваат во локалната дискотека.

Филмот ги разгледува раните 80ти од перпсектива на доцните 90ти и претендира преку микро приказната за Шарлот и Алиса и пошироката група пријатели што тие ја создаваат, да ги донесе темите за (себе)откривање, радост и возбуда, како и (стравот од) текот на времето и промените кои тоа ги носи. Како „Времето на невиноста“ на Едит Вартон, „Последните диско денови“ е исто така портрет на општество на работ да се трансформира во нешто друго.

И покрај носталгичното славење на диско културата во филмот, Стилман разбира дека дискотеката е изговор за неговите ликови да се обидат да создадат „групен социјален живот“ вреден за живеење. Шармот на раскажувањето на Стилман не е фокусот на младоста или метрополитскиот живот, туку претставувањето на свет полн можности, кој се истражува и живее танцувајќи.

Режија: Steve McQueen 

Улоги: Micheal Ward, Amarah-Jae St. Aubyn, Kadeem Ramsay, Kedar Williams-Stirling

Времетраење: 68’

Земја: Велика Британија, САД

Жанр: ТВ филм, драма, антологија, музика

“Lovers Rock” е вториот дел од филмската петологија на Steve McQueen насловена Small Axe (2020) која го прикажува животот на карипската заедница во периодот од 60-80тите во Лондон.

Во “Lovers Rock”, речиси целото дејство се одвива на една домашна блуз забава во Лондон во раните 80-ти каде се собрани млади од јамајканската заедница кои танцуваат во ритамот на “lovers rock” музиката – поджанр на романтични реге балади кој станува популарен во средината на 70-тите. Можеби највпечатливата сцена е токму онаа во која младите парови на подиумот се нишаат во ритамот на lovers rock хитот “Silly Games” на Janet Kay, а потоа занесено продолжуваат да ја пеат а-капела.

Премиерно прикажан кон крајот на 2020, филмот допира до два типа на изолираност: светската lock-down изолација во екот на ковид пандемијата и и реткиот филмски приказ на субверзивната радост на британското црно население (Black joy). “Lovers Rock” буди едно чувство на слобода и предаденост на подиумот, носталгија за нешто што никогаш не си го доживеал, но со кое силно можеш да се поистоветуваш.

Атмосферата во “Lovers Rock” создава еден навидум непробоен меур на слобода. Сепак, филмот е далеку од идиличен. Се појавуваат закани однадвор – расизмот на улицата, погрдните етнички дофрлувања, полициски патроли – и одвнатре, предатор во самата заедница. Овие моменти служат како точки на судир, односно моќен потсетник за тоа зошто оваа забава, во најмала рака, е толку скапоцена.

Режија: Bob Fosse

Улоги: Liza Minnelli, Michael York, Fred Ebb

Времетраење: 124’

Земја: САД

Жанр: романса, мјузикл

Во 1931 во Берлин, амбициозниот писател Брајан Робертс се вљубува во кабаретската пејачка и изведувачка Сали Боулс (Лајза Минели, која добива Оскар за улогата). Младата Американка и своевидна femme fatale со својата незауздана желба за живот го запознава стегнатиот британски академик со екцентричниот и развратен ноќен живот во градот, во време кога нацистичката партија почнува да се претвора во брутална политичка сила.

„Кабаре“ (1972) е неприкосновен филмски класик, за што сведочат осумте освоени Оскари од десетте за кои филмот бил номиниран. Во „Кабаре“, дејството не го движи наративот, колку што тоа го прават естетиката и самите песни изведени во кабаре театарот Kit Kat Klub. Песните ја осветлуваат внатрешната состојба на ликовите и имаат функција слична на онаа на грчкиот хор во античките драми, но исто така, нивната декаденција воедно служи како метафора за политичкиот пад на Вајмарската Република.

Режија: Xavier Dolan

Улоги: Xavier Dolan, Pierre-Yves Cardinal, Lise Roy

Времетраење: 102’

Земја: Франција

Жанр: драма, трилер

За погребот на својот љубовник, Том патува во рурален Квебек на семејната фарма, но е изненаден што неговата мајка не знаела за нивната врска, ниту, пак, дека син ѝ е геј. Френсис, агресивниот брат на неговиот љубовник, кој е запознаен со ситуацијата, физички и психолошки го малтретира Том за да го спречи да ѝ ја каже вистината на мајка му и притоа да го принуди да остане на фармата.

Во „Том на фармата“ (2013), Долан комбинира техники на хорор, мелодрама и извитоперена романса за да создаде еден стилизиран портрет на садомазохистичката привлечноста на „машкоста“. „Том на фармата“ не е влажен сон. Тој е влажен кошмар.

Режија: Felix van Groeningen

Улоги: Timothée Chalamet, Steve Carell, Amy Ryan

Времетраење: 120′

Земја: САД

Жанр: драма

На прв момент, се чини дека тинејџерот Николас Шеф (Timothée Chalamet) има сè – покрај добрите оценки, тој е глумец, уметник, спортист и уредник на училишниот весник. Кога Ник ќе стане зависен од метамфетамин и ќе биде на работ да го уништи својот живот, неговиот татко (Steve Carell) прави сè што може за да ги спаси синот и семејството.

„Убаво момче“ го прикажува потресното искуство на преживување, рехабилитација, повраќање и лекување и овој приказ на мрачниот тест на издржливост е далеку од совршен. И покрај своите несовршености, филмот успева на ретко автентичен начин да ја прикаже неподносливата болка на ликовите, служејќи се со напати фрустрирачки временски скокови во кои ликовите се навраќаат на некои посреќни времиња во обид да продолжат понатаму.

Режија: Richard Linklater

Улоги: Ellar Coltrane, Patricia Arquette, Ethan Hawke, Lorelei Linklater

Времетраење: 145′

Земја: САД

Жанр: драма

Уникатен во емотивната сировост и нарација, Boyhood, од режисерот Ричард Линклејтер е снимен во текот на дванаесет години во родниот Тексас на режисерот и ги прикажува физичките и емоционалните промени што ги доживува детето Мејсон (Елар Колтрејн), неговите разведени родители (Патриша Аркет, која освои Оскар за нејзината изведба и Итан Хок) и неговата постара сестра (Лорелеј Линклејтер). Фокусирајќи се не на драматични пресвртници, туку на ситните детали и моменти кои го сочинуваат животот, Линклејтер создава беспрекорно одглумен, непорсреден портрет, кој расте пред нашите очи – во секоја смисла. Дозволувајќи ни да гледаме како ликовите созреваат и стареат преку документарен реализам, во комбинација со фиктивна приказна, која на скромен начин го прикажува животот онаков каков што е, филмот има моќ да нè вовлече и трогне, како ретко која приказна во историјата на кинематографијата.

Режија: Charlotte Wells

Улоги: Paul Mescal, Frankie Corio

Времетраење: 96′

Земја: Велика Британија, САД

Жанр: драма

Во евтино летно одморалиште во Турција, 11-годишната Софи (Френки Корио) ужива во реткото време поминато заедно со нејзиниот драг и внимателен татко, Калум (Пол Мескал). Додека таа полека влегува во светот на адолесценцијата, Калум се бори со тежината на животот надвор од татковството.

За време на одморот, сè е мед и млеко. Ги гледаме Калум и Софи во сончеви сцени покрај базенот како јадат сладолед, пливаат, играат билијард. Но позади кревкото заедништво и длабоката грижа, ја забележуваме загриженоста на Калум, моментите на омраза кон себе, неговите стравови дека не е доволно добар татко, дека не заработува доволно, дека не знае што со себе понатаму, дека единствената улога која го призејмува е токму татковството.

Дваесет години подоцна, нежните сеќавања на Софи од нивниот последен одмор претставуваат еден моќен и топол портрет на нивната врска. Навраќајќи се на тие денови, возрасната Софи се обидува да ја консолидира сликата за татко ѝ онаков каков што го знаела со човекот кој всушност бил. Воден од одличната глума на Френки, филмот ја проучува интерсекцијата помеѓу нашите сеќавања и вистината за љуѓето што ги населуваат.

Режија: Роберт Егерс

Улоги: Ања Тејлор Џој, Кејт Дики, Ралф Ајнсон 

Времетраење: 92 мин

Земја: САД

Жанр: хорор, трилер, мистерија

Дејството на „Вештерката“ e сместено во 1630 година во Нова Англија и раскажува за животот на семејство посветени пуританци, откако најмладиот син Семјуел одеднаш ќе исчезне. Семејството ја обвинува Томасин, најстарата ќерка на која ѝ бил доверен Семјуел на чување во моментот кога исчезнал. Сомнежот во Томасин прераснува во сомнеж за вештерството и приказната се расплеткува во неколку клучни компоненти: искушение, женски бунт и социјално исклучување. Сценаристот и режисер на филмот Роберт Егерс, најголемиот дел од дијалогот го цитирал дословно од историски документи за вештерство.

Критичар(к)ите се практично едногласни со позитивните рецензии за филмот, додека анализите се разновидни и повеќеслојни. И покрај тоа што идејата и претставувањето на вештерството се менува низ годините, приказната за Томасин носи еден заеднички елемент содржан во сите променливи конципирања на вештерките – жртвеното јагне во време на криза.

Ако не се сметате за фанови на хорор, ама сте фанови на феминистичките толкувања на вештерството, тогаш гледајте го „Вештерката“.

Режија: Дејвид Роберт Мичел
Улоги: Мајка Монро, Кил Гилкрист
Времетраење: 100 мин
Земја: САД
Жанр: хорор, трилер

Откако тинејџерката Џеј (Мајка Монро) за првпат има секс со Хју (Џејк Вири), дознава дека е најновата алка во фаталниот ланец на проклетството коешто се пренесува од жртва на жртва преку сексуален однос. Смртта неуморно граба кон неа и кон сите жртви на клетвата, при што зазема лице на некој што го познаваат или на комплетен странец. Хју ја информира Џеј дека единствен начин да се ослободи од клетвата е да ја пренесе на друга жртва. Ако новата жртва умре, клетвата се враќа кај неа.

Филмот собра мноштво позитивни критики и кај генералната публика и кај критичарите и се смета за еден од најуспешните модерни хорор филмови. Субверзивноста на „Те следи“ лежи во превртувањето на закоравените хорор наративи коишто ја демонизираат женската сексуалност. За разлика од таквите филмови, оваа coming-of-age приказна раскажува за здружениот отпор кон пуританските сфаќања за сексот, обвинувањето на жртвите и траумата.

Филмот одлично ги илустрира облиците на насилство и културата на прикривање на силувањата токму преку можноста на проклетсвото успешно да се транформира и со тоа да изгледа неопасно за останатите. Ако ви е здосадено од jump scares и филмски тропи излезени од неколку исти калапи, тогаш „Те следи“ е филмот за вас.

Режија: Karyn Kusama 

Улоги: Megan Fox, Amanda Seyfried, Johnny Simmons

Времетраење: 102’

Земја: САД

Жанр: хорор, комедија

Популарната навивачка Џенифер (Megan Fox) ќе биде жртвувана на ѓаволот од страна на инди бенд во очајна потрага по слава, а ритуалот ја претвора во женски демон убиец (succubus) кој се храни со машките средношколци. Кога нејзината најдобра пријателка, книжевничката Анита/‘Needy’ (Amanda Seyfried) ќе дознае што се случило со Џенифер, таа се обидува да ја сопре и да стави крај на хоророт.

По премиерата во 2009, „Телото на Џенифер” беше отфрлен од филмските критичари како смешна адолесцентна секс фантазија дизајнирана исклучиво за стрејт мажи, што главно се должело на очигледната сексуална објектификација на Меган Фокс при рекламирањето на филмот (види: постер).

Но последниве неколку години, особено пост-#MeToo, филмот беше присвоен и одново толкуван од младата феминистичка и квир публика која во „Телото на Џенифер” гледа една камп rape/revenge одмаздничка фантазија која ја осветлува насилната машка овластеност, вели „не постојат совршени жртви” и се осврнува на женското пријателство и несигурност, женската желба и сексуалното експериментирање (многу квир критичари ја сметаат Џенифер за клучен бисексуален лик на големиот екран).