Дедо те молам застани на рамењата на татко ми додека тој лови во длабокото [1] е насловот на една од песните од новиот албум на Лана дел Реј, кој излезе во март годинава. Како девојка-уживателка на текстовите на нејзините песни, почнувајќи од „Lana Del Ray A.K.A. Lizzy Grant“ па сѐ до „Did you know that there’s a tunnel under Ocean Blvd“, не можам а да не ги забележам мотивите кои се провлекуваат и ја формираат нејзината музичка персона. Мeѓу нив можат да се споменат Лолита естетиката, романтизирањето на Калифорнијa, злоупотребата на алкохол/дроги и секако она на што јас би сакала да се посветам во овој текст – таканаречените „daddy issues“ или, на нашки, „тате проблемите“.

„Тате проблеми“ е еден вид на дијагноза што им се припишува на девојките кои, наводно, немаат здрав однос со својот татко, па од таа нездрава релација влечат траума што им се манифестира на различни полиња во животот. Ова не е официјален назив за медицински дијагностициран психолошки проблем што доаѓа од отсуството на родителот или од лошиот однос со него, туку се работи за популарен термин со кој се етикетираат девојките, најчесто, без вистинска причина. Па така, девојките со тате проблеми се субмисивни, посакуваат постари мажи и се спремни да го прифатат токсичното однесување на своите партнери. Поради природата на овој феномен, со текот на времето, тој е видоизменет и фетишизиран. Преку слушање и преслушување на песните на Лана во мене заглавија неколку стихови кои ми го развија прашањето – Како и зошто се фетишизираат тате проблемите? – па сметав дека е погодно да го илустрирам тоа со нејзината музика. Затоа го приложив насловот на песната уште на самиот почеток, а еве и некои останати стихови во оригинал и слободен превод:

My old man is a bad man, but

I can’t deny the way he holds my hand

And he grabs me, he has me by my heart

(Lana del Rey, Of To The Races. Албум: Born To Die)

Стариот мој е олош човек, но

Не можам да занемарам како ме држи за рака

И ме грабнува, ми го зема срцето

(Lana del Rey, Of To The Races. Албум: Born To Die)

Please don’t try to find me through my dealer

He won’t pick up his phone

Please don’t try my father either

He ain’t been home for years

(Lana del Rey, Dealer. Албум: Blue Banisters.)

Те молам не барај ме преку дилерот

Нема да крене

Те молам не ѕвони му на татко ми

Не бил дома со години

(Lana del Rey, Dealer. Албум: Blue Banisters.)

You can be the boss, daddy

You can be the boss

(…)

I knew it was wrong but I palmed it

I saved it, I waited, I called it

(Lana del Rey, You Can Be The Boss Daddy. Необјавена.)

Можеш да бидеш газда, татенце

Можеш да бидеш газда

(…)

Знаев дека е погрешно но ја земав

Ја зачував, почекав, повикав

(Lana del Rey, You Can Be The Boss Daddy. Необјавена.)

Се разбира дека Лана, како и останатите влијателни жени, имаат слобода да пливаат во водите на кои било теми за кои имаат што да кажат. Не е проблематично што таа пишува за тате проблемите, проблематичен е начинот на кој тие се восприемаат, поточно фетишизираат. Што станува кога овие мотиви ќе се започнат да се идолизираат и прифаќаат како нормални? Може да се искористи како оправдување и дозвола за лошото однесување на мажите во нивниот живот кои би се изземале од одговорноста под изговор дека девојките се оние кои имаат некакви проблеми за решавање што немаат врска со нив. Секако, овде се реализира и машката фантазија да ја среди или поправи „расипаната“ жена, да ја контролира и да управува со неа. Откако тате проблемите ќе станат нешто што мажите го посакуваат, следува глорифицирање на мажите кои ги створиле тие проблеми. За на крај, тоа да резултира со поттикнување на лош однос кон жените.

Сето ова повторно ја прави жената сексуален објект врз кој може да се примени желбата за моќ. Ја зајакнува нејзината позиција како предмет за задоволување на мажот и ја подредува поради нејзината нетрезвена психичка состојба. Ваквото етикетирање ја дехуманизира жената, ѝ го одзема гласот и правото да каже нешто без да ѝ бидат наметнати тате проблемите како причина за нејзиното однесување. Впрочем, ова е најлесниот начин како да ѝ возвратите на бунтовна жена и да направите таа да изгледа налудничава. Притоа, во обратната ситуација,  ако зборувате против лошото однесување на некој маж веднаш ќе ви речат дека си ги лечите фрустрациите од вашите тате проблеми. Лошиот родителски однос е вистински проблем и постои на глобално ниво, поради него страдаат многу луѓе и не можеме туку така милијарда жени да ги ставиме во еден калап преку користење на овој тривијален термин.

Лана и самата го прокоментира ова во нејзиното контроверзно писмо од 2020-та во кое се побуни за тоа како се сфатени темите што ги обработува:

…in reality I’m just a glamorous person singing about the realities of what we are all now seeing are very prevalent emotionally abusive relationships all over the world… women who look and act like me – the kind of womаn who says no but men hear yes – the kind of women who are slated mercilessly for being their authentic, delicate selves.

…во реалноста јас сум само гламурозна личност која пее за реалноста на како што гледаме презастапените емотивно насилни врски низ светот… жени кои изгледаат и се однесуваат како мене – типот на жена која вели не но мажите слушаат да – типот на жени кои се безмилосно прочешлувани бидејќи се автентични и деликатни.

Иако писмото во целост е проблематично (и  тема за некој друг текст), сепак може да се види дека Лана го има освестено злоупотребувањето на проблемите на жените. И, секако, не ѝ се допаѓа што овие теми наместо да се сфатат како повик за решавање на општествениот проблем, добиваат сексуална димензија.

Публиката на Лана дел Реј ја сочинуваат млади девојки на кои може овој феномен да им влијае негативно и да ја загрози нивната позиција понатаму во животот. Од друга страна пак, преку нејзиното јавно зборување за проблематични теми како што се тате проблемите и насилството, може да се олесни позицијата и да се почувствуваат разбрано оние кои се лично засегнати.

Треба да се запазат опасните нешта кои произлегуваат од феноменот на фетишизирање на тате проблемите. Можеби навидум се безопасна приватна фантазија, но можат да имаат поголеми влијанија врз општата положба на жената. Наместо да ги замолчуваме жените кои зборуваат јавно за овие теми и да ги сведуваме на некаков извитоперен сексуален објект, треба да се поттикнат погласно и посилно да зборуваат за да се освести постоењето на проблемот. А, додека не го решиме и овој проблем, пазете се, слушајте ја Лана дел Реј и запамтете едно нешто за нејзината фамилија:

Elvis is my daddy

Marilyn’s my mother

Jesus is my bestest friend

We don’t need nobody

‘Cause we got each other

Or at least I pretend

(Lana del Rey, Body Electric. Албум: Born To Die)

Елвис е мој тате

Мерлин ми е мајка

Исус ми е најнајдобар другар

Не ни треба никој

Си се имаме меѓу нас

Ил’ бар’ се лажам

(Lana del Rey, Body Electric. Албум: Born To Die)

Извори:

Lana Del Rey – Lana Del Rey Themes, Motifs, and Cross-References | Genius

Fetishising Daddy Issues: Naughty or Nice? | Redbrick Life&Style

https://elizabethsorrell.medium.com/daddy-issues-and-how-social-media-has-misused-it-6d491ad30fce

https://www.psycom.net/relationships-daddy-issues

https://marquettemessenger.com/opinion/2020/06/04/the-music-industry-has-a-skewed-outlook-on-feminism/

[1] Песната „Grandfather please stand on the shoulders of my father while he’s deep-sea fishing” на Лана дел Реј. Слободен превод.

Текстот е изработен како дел од нашата Школа за феминизам, ФЕМ 101.3.