Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА
Неортодоксна (2020) или за ослободувањето од товарот на традициите
Приказната за хасидска Еврејка од Бруклин која успева да излезе од рамките на договорен брак и заминува во Берлин, звучи фасцинантно и само како концепт, а уште повеќе кога се заснова на вистински настани.

Секогаш сум сакала силни женски ликови, и тоа секаде – во книга, филм, серија. Кога фикцијата не успева да исконструира таков лик, постои можност да се земе инспирација од стварноста. Токму тоа е случајот со мини серијата Неортодоксна (Unortodox, 2020) режирана од Марија Шрадер, која се заснова на истоимената книга во која писателката Дебора Фелдман раскажува за напуштањето на религиската заедница во која има пораснато.

Приказната за хасидска Еврејка од Бруклин која успева да излезе од рамките на договорен брак и заминува во Берлин, звучи фасцинантно и само како концепт, а уште повеќе кога се заснова на вистински настани. Неортодоксна директно нè впушта во пресвртниот миг од животот на деветнаесетгодишната Естер која е хасидска Еврејка. Неопходниот контекст за серијата функционира и како вовед за хасидските еврејски заедници: затворени религиски групи со строги правила кои го уредуваат секој аспект на нивните животи. Правилата потекнуваат од деталното толкување на светите книги и од историските факти, како прогоните на Евреите и холокаустот кои се сметаат за Божја казна. Основачите на ваквите заедници живееле во Европа, а по холокаустот и доаѓањето во САД настојуваат да го уредат и продолжат својот живот токму онака како што тој изгледал во родното место. Носталгијата се меша со траумата и доведува до една крајно конзервативна средина, нетипична за Бруклин, Њујорк.

 

На почетокот на серијата не знаев ништо за хасидските Евреи. Нивниот начин на живот ми изгледаше чудно, како што е често со нешто ново и (по)различно. Сакав да ја уважам нивната автентична култура и за момент заборавив на неопходниот критички став кога се разгледува една културна средина – како својата, така и сите останати. Сепак, поради брзото напредување на дејството и навраќањата кон минатото, уште во првата епизода сфатив дека станува збор за еден спој на верска практика и традиција со тенденција за доминација врз жените. Некои традиции се оправдувани затоа што „отсекогаш било така“, иако токму тоа е причината поради која треба да бидат преиспитани.

 

 

 

Брилијантната Шира Хас во улогата на Eстер „Ести“ Шапиро, се трансформира неколкупати во само четири епизоди, доловувајќи ги подеднакво добро двоумењата и стравот, храброста и бунтот. Ја запознаваме Ести кога таа веќе има одлучено да го напушти сопругот Јенки што подразбира да се откаже од целата заедница и сите блиски. Она што ја прелева чашата и станува повод за нејзината нагла промена од ултраортодоксна во неортодоксна, е преголемиот притисок да стане мајка. Сведување на жената на нејзината репродуктивна функција за жал не е ништо ново, но тука постои едно извртување: Еврејките треба да родат што е можно повеќе деца за да се „надоместат“ милионите жртви на геноцидот. Растејќи, Естер и самата го има интернализирано овој став, а околината го подзасилува со реченици од типот: „Бракот ќе го означи почетокот на твојот нов живот“. Браковите кои се договараат додека момчето и девојката сè уште се тинејџери овозможуваат непречено функционирање на религиската заедница. Таквата поставеност на нештата го отежнува бегството, бидејќи судира две општочовечки потреби: за слобода и за припадност.

Во Неортодоксна е прикажан и стремежот кон скромност кој е неразделен од животот на хасидските Еврејки. Па така, прифатлива облека е онаа која покажува малку кожа и не ги следи линиите на телото. Мажените жени треба да ја покриваат косата со перика или марама, а многу од нив, како и Естер во серијата, се одлучуваат за сосем кратка коса. Во таа смисла, отфрлањето на периката и новата облека која Ести ја купува во Берлин може да се смета за симболична иницијација во „вистинскиот свет“. Освен преку облеката, контролата врз женското тело се воспоставува и на други рамништа. Пред бракот Ести се среќава со инструкторка која ги учи девојките „како да бидат добри сопруги“ кажувајќи им дека поентата на бракот е да се создаде семејство, а свекрвата ја учи дека нејзиниот нов сопруг треба да се чувствува како крал во бракот и за време на сексот. Додека ова апсурдно подучување поминува кај Ести, она што таа не може да го поднесе е мешањето на целото семејство на нејзиниот сопруг во нивната интима. Брачниот живот со Јенки се отежнува и поради тоа што Ести има вагинизам, односно грчење на мускулите околу вагината што го прави сексот болен. Неколку последователни сцени ја доловуваат сексистичката пракса вината секогаш да се бара кај жената: Ести е неправедно третирана како нешто да не е во ред со неа и нејзиното тело – во крајна линија, како да е дефектна.

Може да се каже дека „неортодоксноста“ на Ести започнува во Бруклин со посетувањето на часови по пијано. Ова е исклучок од правилата. За една хасидска Еврејка занимавањето со музика е недозволено: како што кажува Ести, жените не смеат да пејат во јавност за да не бидат перципирани како нескромни или заводливи. Во Берлин, Естeр успева да ѕирне во секојдневјето на свои врсници кои се музичари и открива свет спротивен на оној од кој доаѓа. Таа почнува да се ослободува од хасидските корени за првпат вистински да се насочи кон музиката, нејзината долгогодишна страст која била потисната.

Единствената замерка за тимот кој стои позади серијата е поврзана со контрастното претставување на ликовите. Ликовите на хасидските Евреи се нечувствителни, подмолни и едноставно недопадливи. Наспроти нив, музичарите кои Ести ги запознава во Берлин се некако претерано опуштени и слободоумни, па таа е инстантно прифатена во нивното друштво што сепак делува нереално. Со ваквото претставување на двете општества на црно-бел начин се засилува ефектот и се постигнува драматичност, но за сметка на тоа некои од сцените во Берлин губат на својата уверливост и нè тераат да помислиме: „Ова може да се случи само во филм или серија“.

 

 

Mислам дека е веќе јасно зошто Естер се вклопува во мојата низа силни ликови: силата е во нејзината волја да скршне од патеката која е предопределена за неа. Прашањата кои Неортодоксна ги отвора се многу важни. Сите тие не успеваат да бидат одговорени (особено затоа што серијата има само четири епизоди), но доволно е што се поставени – како да изникнуваат од самите реплики на ликовите. Можеби најважен е одговорот до кој доаѓа Естер, односно дека е можно да се оствари на безброј други начини, а не само како сопруга и мајка. Овој заклучок (спротивен на сè што претходно ја учеле) е нејзината индивидуална победа. Серијата нè остава да ги насетуваме идните предизвици на Естер и да навиваме за неа.

 

 

НАПИШАНО ОД:
  • Радица Стојановска
  • September 10, 2020
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Пејзажи на отпорот/Landscapes of Resistance
Како може еден пејзаж да говори?
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet _moooki
Доколку сте слаби на Инстаграм профили со автентични илустрации, тогаш дефинитивно треба да ја заследите _moooki, профил зад кој стои сестрано креативната Моника Стојановска.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГУЖ#2 Колет (филм & личност)
Во подоцнежните години од животот Колет забележува: “ Колку убав живот имав. Посакувам само да го реализирав и поскоро.“
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„BookStar“ / „Книжевни ѕвезди“
Издавачката куќа „Антолог“ го најавува седмото издание на Фестивалот на европската литература „BookStar“ / „Книжевни ѕвезди“, кој ќе се одржи од 12 до 15 октомври 2021 година.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Skopje Pride Weekend 10 | Ecstatic Bodies
Јубилејното издание на Skopje Pride Weekend 2022, фестивал на квир уметност, култура и теорија, оваа година ќе се случува од 2 - 11 јуни и 15 - 17 септермври.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Гордост
Пишува Ирена Цветковиќ
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Од мое гледиште – обука за критичко феминистичко пишување на Прво па женско#9
Ги очекуваме вашите апликации до 28 мај
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet the future: Интервју со колективот на дрег кралици The Haus of Fauché
На 26 декември, благодарeјќи на ЛГБТИ Центарот за поддршка Скопје, имавме чест, задоволство и привилегија да го проследиме блескавиот настап на дрег колективот The Haus of Fauché, првиот дрег колектив во Македонија. Уште веднаш бевме свесни дека овие четири кралици ќе го донесат дрегот како редовна понуда во Скопје, нешто за што очигледно градот чезнееше (особено судејќи по посетеноста на настанот).Пред да ја стекнат славата за која очигледно се предодредени, не можевме да одолееме на можноста да поразговараме со сите нив за нивните почетоци, емоциите по првиот настапот, дрег културата и плановите за иднината.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО
Мајчинството (не) е за секого
Филмот ја прикажува голата вистина за општество кое не покажува разбирање кога жените ќе направат нешто што не е во склад со наметнатите очекувања и норми.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА
Нашето општество е затворено кон различното: Интервју со Ана Алексовска
„Господата од Современа“ е пресвртница во мојот живот
  • Од Сара Миленковска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Низ уметничките соработки ги преобликуваме начините на тоа како (можеме да) живееме заедно
Интервју со кореографката и изведувачка Викторија Илиоска по повод премиерата на нејзиниот нов танцов перформанс „Ми треба ново тело“
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Инстаграм – гнездо на уметнички
Неколку уметнички чии дела варираат од забранети автопортрети до искрени исповеди и ноар фотографии.
  • Од Анастасија Марковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Заминувањето на Ана Карина
Иако во ерата на новиот бран никогаш докрај не беше постигнато целосно одвојување на женските улоги од веќе создадените патријархален наративи, за првпат почнаа да се отвораат прашањата за женската индивидуалност на филм, а улогите на Карина се токму оние кои го овозможија овој иновативен и неизбежно потребен потфат.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Нивната борба е сечија борба – 50те жени на Сент Луис
Приказните на жените на Сент Луис не се само приказни од локалната историја или приказни кои се поврзани со националната историја на САД. Тоа се лични приказни кои во одреден сегмент, форма и време ги среќаваме кај многу други жени во минатото, но и денес.
  • Од Ангелина Станојоска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Машините можат да ги нагласат проблемите, но не се тие кои го создаваат хаосот: Интервју со Албена Баева
Мојата интерпретација за јавното наспроти приватното e како интимно наспроти споделено. Во моите интерактивни инсталации си играм со преклопните точки меѓу тие два концепта.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
*WAP* на најјако
Или зошто за многу луѓе влажна вагина значи опасна вагина
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
(О)станување уметници
Кон „Птицата во мене лета каде што ќе посака“.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како општеството гледа на моќните жени преку приказот на Медуза
Изгуглај било чие име на позната жена, од Ангела Меркел до Ненси Пелози, во склоп со зборот Медуза. За сите нив ќе добиете резултати со фотошопирана слика од нивниот лик како горгона.
  • Од Моника Јамандиловска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто жените „не се смешни“: хуморот и телото
За хумор потребна е слобода на телото којашто, нема да се изненадите, често не е присутна кај жените.
  • Од Благица Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Родови перцепции – Нови методи на размислување и визуелизации за родовата репрезентација: Интервју со Кумјана Новакова
На наше огромно задоволство вечерва во Музејот на современата уметност - Скопје во 20:00 часот се отвора изложбата Родови Перцепции | Perceptions Engendered, фокусирана на женската уметност.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Интерсекционалноста и улогата на родот во книгата „Седумте мажи на Евелин Уго”
Евелин е жртва на сексизмот - од страна на големиот Холивуд. Евелин е жртва на патријархатот, за кој жената е секогаш виновна, дури и кога молчи.
  • Од Ивана Цилевска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Останаја работи за зборање – немаше на кој, освен на чупињата: Интервју со Prince$$ Donatsu
За приказната зад Битола, нејзините чупиња, трапот и феминзимот, Prince$$ Donatsu за Медуза. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА
Перформативната уметност те носи на емотивно возење со луда железница: Интервју со Нао Бустаманте
Она што особено ми се допаѓа кај перформативната уметност е непосредната размена со публиката која се менува во истиот момент додека се создава.
  • Од Душица Лазова
Игор Тошевски, Совршен баланс, 2000
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Цвеќе на злото: дискурзивна рамка на квир дискриминацијата
Вовед во публикацијата „Стандарди на Советот на Европа за заштита и спречување на дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“.
  • Од Вики Младенова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Вирџинија Вулф ја преобрази женската биографија во „Орландо“
„Орландо“ зборува за важноста да се биде свесен за сопственото историско, лично и колективно минато како жена и за потребата од негово реобмислување и реиспишување.
  • Од Душица Лазова
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Маша Сеничиќ: Просторот е своевиден модел за нашите сеќавања
Поезијата не мора да се менува, но би било пожелно да преплави некои неочекувани предели. Движењето, во секој случај, останува во нејзината срж.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Безусловни почетници
Оваа книга не е совршена, но е совршен обид во борбата за еден можен феминистички свет.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што можеме да научиме за родово базирано насилство од „Squid Game“
За разлика од сите други натреварувачи, Џи-Јонг не учествува во игрите за да преживее, туку за да умре.  
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Доаѓаме со поклон“ – самостојна изложба на Шејла Камериќ
На 27 септември во „Чифте Амам“, во 19 часот се отвара изложбата „Доаѓаме со поклон“ на познатата босанска уметница Шејла Камериќ.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Нашиот пат – 25 женски приказни од историјата
Тииит!Инк. ве поканува на промоцијата на публикацијата „Нашиот пат - 25 женски приказни од истроиајта“,  во петок (01.10), во кафе-книжарницата „Буква“.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Хана Комар: Револуцијата има женско лице
Разговор со беларуската поетеса, преведувачка и активистка Хана Комар.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Опкружeте се со заедница што ќе ве мотивира: Интервју со Katerinha
Бидувањето независен уметник е стресно и кога нема пандемија, така да им препорачувам на сите кои имаат пријатели во уметноста да проверат дали им треба помош.
  • Од Вања Кирова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Водич за Трејси Емин, ‘enfant terrible’ на британската уметност: Прв дел
Трејси Емин e дел од изложбата Родови перцепции во Музејот на современата уметност - Скопје. Прочитајте сè за оваа легендарна уметница и погледнете ја изложбата во МСУ каде се изложeни 39 современи уметнички дела од 25 жени.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто жените „не се смешни“
Знаевте ли дека жените не се смешни? Јас дознав пред некое време. Штета, а баш мислев дека јас сум смешна, барем според реакциите на луѓето околу мене. Изгледа се преправале.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како е да старееш како геј во Србија
Додека сте помлади и здрави, некако се борите со стигмата и ограничувањата што ги чувствувате како геј личност. Во староста сè опаѓа, сè е потешко, кругот на пријатели се стеснува и мрежата за поддршка опаѓа
  • Од Лени Фрчкоска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 7 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram