Пред некој ден актерот Сашо Тасевски повторно одлучи да ги сподели своите конзервативни мислења околу улогата на жените, министерката за образование Мила Царовска и не толку субтилно ја обвини ЛГБТИ заедницата за тоа што жените денес наводно не знаеле како да прават грав и летна манџа. Се работи за следниов Фејсбук статус:
Во овој статус има повеќе слоеви на мизогинија, хомофобија и трансфобија што ќе помогне да се деконстуира статусот дел по дел. Но најпрво, би сакала да коментирам на изборот на сликата која ја користи Тасевски. Ова не е фотографија од овогодинешниот Прајд (односно Парадата на Гордоста), туку од првиот Прајд што се одржа во Скопје во 2019, така што ова не е актуелна фотографија од Царовска. Тасевски ја постира оваа слика заедно со статус во кој зборува за неговите стравови дека жените во блиска иднина нема веќе да готват и нема да раѓаат – односно за него најверојатно нема веќе да бидат „жени“ – за да имплицира дека овие наводни нови трендови кај жените се последица на поголемата прифатеност на ЛГБТ заедницата и нејзиното „парадирање“ и за тоа е крива Царовска.
Во мојот претходен напис за Медуза пишував за модернизираната хомофобија на Сашо Тасевски по неговата дебата со Ирена Цветковиќ, извршната директорка на Коалиција Маргини. Во овој напис објаснив дека Тасевски во дебатата не користеше хомофобични или трансфобични погрдни зборови, туку дека неговата хомо/би/трансфобија беше имплицитна со тоа што тој ја користеше сликата на традиционалниот дом како доменот на патријархалната приватна сфера која е под закана од родово сензитивниот образовниот систем.
„Она што не го сакам, во што гледам тоталитарни тенденции е кога некој со свои агенди, со свои планови, сака да ми влезе дома преку образовниот систем, преку она што децата треба да го учат,“ рече Тасевски во дебатата. Во овој популарен Фејсбук статус, Тасевски користи речиси исти техники како што користеше во дебатата со Цветковиќ и повторно го нападна образовниот систем и министерката Царовска како тие кои ја менуваат традиционалната улога на жената и со тоа го загрозуваат патријархалното семејство. Да почнеме со првата реченица од овој статус:
Мила ќе ги учела девојчињата уште во основно школо да бидат лидери.
Сексизмот на оваа реченица е повеќе од очигледен: Тасевски истовремено се зафркава со фактот дека Царовска има позиција на моќ (односно дека е лидерка) и се исмева на можноста девојчињата да научат на училиште да бидат лидери. Колку смешно: замисли мало девојче да ја има лудата идеја дека може да стане нешто што повеќе од сопруга и мајка! Изгледа на Тасевски повторно му смета идејата прогресивното образование да му „влегува во домот“.
Грав и летна манџа што нема да знаат да направат не е важно. Никој не јаде денес. Тоа е демоде.
Овој дел од статусот е смешен, бидејќи Тасевски тука изразува голема лутина за проблем кој буквално не постои. Според Студија за Жените во Република Северна Македонија 2020/2021 направена од Friedrich Ebert Stifutung, 72,1% од жените во Македонија кои се во брак или живеат со партнери се во најголема мера одговорни за готвењето во домаќинството. Проблемот кој реално постои во македонското општество е нееднаквата распределба на трудот во домаќинствата, а не тоа што „модерните“ жени не знаат да готват.
Но, Тасевски не само што се разлутува дека жените наводно не знаеле да готват, туку со спомнувањето на гравот и летната манџа, тој користи специфични традионално македонски слики за да ја распали лутината на социјалните мрежи. Критиката на Тасевски не е само дека жените не знаат да готват, туку тој и имплицира дека бидејќи жените повеќе не знаат да ги готват овие традиционални јадења, се губи дел од македонската традиција. Така што, преку критика поврзана со родови улоги, Тасевски всушност смета дека ако се изгуби традиционалната (опресивна) улога на жената, има опасност да се изгуби и националниот идентитет кој според него е очигледно длабоко поврзан со патријархални вредности. Односно ако не се јаде летна манџа, тоа е исто како да не се јаде воопшто.
А машина за перење кој ќе ги научи да пуштат?
Или тоа не важно.
Повторно би се вратила на студијата направена од Friedrich Ebert Stifutung според која 90% од жените кои кои се во брак или живеат со партнери се во најголема мера одговорни за перењето во домаќинството. Така што, не мора да се грижиме за тоа дали девојчињата ќе научат да пуштаат машина за перење, бидејќи статистички мнозинството од нив знаат како да ја извршат оваа основна домашна обврска. Но, според овие статистики, можеби треба да бидеме загрижени за мажите кои или не сакаат или пак реално не знаат како да пуштат машина или пак да зготват нешто. Можеби овој системски родов проблем би можел да се реши преку образованието или и тоа би било влегување на одредени агенди во домот?
Зашто како идни лидери нема да имаат обврска да родат деца.
Оти кога си лидер, немаш обврски. Освен да лидеруваш на пешкир паради.
Има кој да раѓа. Момчињата да речеме.
Од прилика, овде овој статус престанува да ми биде смешен бидејќи не е веќе само хистеричен испад на конзервативец, туку експлицитно застапува опасна конзервативна идеологија. Овде Тасевски кажува што мисли дека треба да биде улогата на жената во нашето општеството, додекадиректно ја омаловажува ЛГБТИ заедницата. Тасевски вели дека ако на жените им е дадено шанса да бидат еднакви социо-политички актери во општеството, тоа автоматски ќе значи дека тие нема да имаат деца. Прво, ова не е точно (на пример, министерката Царовска има дете). Но многу пострашно од оваа импликација е што Тасевски очигледно смета дека жените имаат обврска да раѓаат деца. Не само што Тасевски креира дихотомија каде една жена или може да биде лидерка без деца која турка некакви малициозни агенди или примерна мајка-домаќинка, туку тој ги сведува жените на машини за раѓање деца, а не целосни личности кои може да носат свесни одлуки за нивните животи и тела. Исто така, Тасевски целосно ги исклучува цис-родовите жени (жени чии родови идентитети одговараат на нивниот пол доделен при раѓање) кои од медицински причини не би можеле да родат деца или пак жени/родители кои одлучуваат да посвојат деца наместо да ги родат.
Секако, Тасевски не ги зема предвид трансродовите жени — жени на кои им бил доделен различен пол при раѓање, но живеат, се идентификуваат и се идентификувани како жени — кои (за сега) не можат да раѓаат деца, а сепак се жени. Во овој дел од статусот Тасевски вистински кажува кој ја „корумпира“ улогата на жената со тоа што прво ја омаловажува министерката што воопшто отишла на Прајд парадата — како ЛГБТИ заедницата да не го заслужува вниманието на македонските политичари. Односно, Тасевски имплицира дека „ЛГБТИ пропагандата“ (термин кој тој го користи во дебатата со Цветковиќ) го одзема вниманието на девојчињата и жените кои се стремат да станат лидерки и кои би оделе на паради како политички актери неместо да седат дома и да раѓаат деца. И повторно Тасевски се враќа на неговата иницијална сексистичка логика: ако жените станат „лидерки“ автоматски не можат да бидат и мајки.
И секако мора да се спомне очигледната трансфобија во речениците: „Има кој да раѓа. Момчињата да речеме.“ Тука Тасевски зборува за дел од трансродовите мажи кои би можеле да родат деца бидејќи имаат репродуктивни органи соодветни за таа фунција. Едноставно e факт дека некои транс мажи ја носат оваа одлука и имаат свои биолошки деца. Трансфобијата на Тасевски се состои во тоа што тој ја исмева можноста да транс мажи имаат свои деца и со ова повторно сака да каже дека „нормалното“ мислење е дека само жени може да раѓаат и ако (цис) жените уште малку повеќе се еманципираат, наеднаш само мажи ќе раѓаат деца и тоа е некако страшно.
Мила, душо, го знаеш патот за Бардовци?
Ако не го знаеш пушти џи по ес. Нема утка.
Ќе те пречекаат фино. Кажано им е. Имаш посебен апартман со посебен третман. Во делот кај лидерките. Први сосетки ти се Јованка Броз, Џеки Кенеди и Ејми Вајнхаус.
Не мора да ја поддржувате Мила Царовска, ниту пак нејзините политики, за да сфатите колку е сексистички крајот на овој пост. Тасевски не само што ги омаловажува луѓето со психички проблеми и ментални болести — кои често се веќе длабоко стигматизирани и маргинализирани во нашето општество — туку многу јасно кажува дека мисли дека Царовска е „луда“ бидејќи поддржува ЛГБТИ права и дека само „луди“ луѓе би поддржувале работи како транс мажи да раѓаат деца. Тасевски не само што ја навредува Царовска, туку и имплицира дека било која жена која би сакала да стане лидерка, а не само сопруга и мајка е „луда“.
Неколку саати после овој Фејсбук статус, Тасевски напиша уште неколку каде што објасни дека тој наводно не мислел дека мажите не требало да знаат да готват и дека дури и тој знаел да готви. Тој исто така напиша: „кога ме читате не сфаќајте сѐ буквално, освен ако покрај тоа што сте згрешени сте и глупи.“ Значи Тасевски се зафркавал, ама ние жените премногу сериозно сме го сфатиле и сме глупи? Во ред, разбрано.
Јас не верувам во неговите објаснувања но ако некој го разбрал, слободно нека ми објасни што е толку смешно кога се омаловажуваат жените и ЛГБТИ заедницата од страна на актер со 20 илјади+ следачи на Фејсбук.
Нормално дека е во ред ако жените сакаат да бидат мајкi и сопругi, никој не го оспорува овој избор и тој често е и претставен како единствениот легитимен избор кој може да го направи една жена. Но, ако една жена реши да стане мајка тоа треба да е вистински избор на жената, а не едниствената опција во животот што ја прави вредна во очите на општеството. До некаде се сложувам со Тасевски: да, жените треба да знаат да готват и да пуштаат машина за перење. Но, тоа треба да го знаат и мажите, бидејќи ова се основни животни вештини кои му се потребни секому, а не нешто што „биолошки“ им припаѓа на жените.
Јас, лично, обожавам да готвам и сметам дека одлично го правам тоа, ама не знам да правам грав и летна манџа. Дали ова е последица на „ЛГБТИ пропаганда“ и двете скопски паради на гордоста? Дали тоа што често готвам индиска и мексичка храна допринесува до уништувањето на македонското традиционално семејство? Чекам Сашо Тасевски да ми мажојасни како да си го променам однесувањето за да случајно не станам и јас некаква „луда“ лидерка.
