Во последните неколку години, протестите во Европа, Латинска Америка и на други места се спротивставија на „идеологијата на родот”. Изборите во Франција, Колумбија, Костарика и Бразил се фокусираа на ставот на кандидатот за улогата на родот. Во САД, католици и евангелисти одбија бројни политички позиции поврзани со „теоријата на родот” или „идеологијата на родот”: правата на транс луѓето во војската, правото на абортус, лезбејките, хомосексуалците и трансродовите лица, геј бракот, феминизмот и други движења во корист на родовата еднаквост и сексуалната слобода.
Веројатно оваа реакција против „родовата идеологија” се материјализираше во 2004 година кога Папскиот совет за семејството напиша писмо до Епископите на Католичката црква, сигнализирајќи го потенцијалот на „родот” да ги уништи вредностите на жената важни за Црквата; да поттикне конфликт меѓу половите; и да ја оспори природната хиерархиска разлика помеѓу мажот и жената врз која се засноваат семејните вредности и општествениот живот.
Во 2016 година, папата Франсис ја засили реториката: „Сведочиме на момент на уништување на човекот како слика на Бог”. Папата во оваа дефиниција ja вклучи „[идеологијата на] “родот” и потенцираше: „Децата, денес – децата! – на училиште се учат дека секој може да го избере својот пол!” На крајот, папата разјасни што е тука теолошки загрозено: „Бог создаде маж и жена; Бог го создаде светот на одреден начин … а ние го правиме токму спротивното.”
Поентата на папата е дека родовата слобода – слободата да се биде или да се стане род; идејата дека родот како живот може да биде израз на лична или социјална слобода – ја фалсификува реалноста, бидејќи ние, според него, не сме слободни да го избереме полот со кој се раѓаме, ниту пак да афирмираме сексуална ориентација која се оддалечува од „божјо дадената“. Всушност, антиродовите религиозни критичари го толкуваат правото на луѓето да го одредат својот род или сексуална ориентација како обид да се узурпира божјата моќ за создавање и како спротивставување на божјо наметнатите граници на човековото делување. Така и за папата, родовата еднаквост и сексуалната слобода не се само прекумерни, туку се деструктивни – дури и „дијаболични”.
Родовата еднаквост од страна на овие критичари се третира како „дијаболична идеологија” токму поради тоа што тие ја гледаат родовата разновидност како историски контингентен „социјален конструкт” кој се наметнува врз божјо зададената природна дистинкција меѓу половите. И додека е точно дека родовите теоретичари генерално ја отфрлаат идејата дека родот е одреден според полот што е доделен при раѓање, идејата дека социјалниот конструкт е намерно уништување на божјо дадената реалност создава погрешна слика за родовите студии и идејата за социјален конструкт на вознемирувачки начин.
Но, ако внимателно ја проучиме теоријата за родот, тоа не е ниту деструктивна ниту индоктринирачка. Всушност, таа едноставно бара форма на политичка слобода да се живее во поправеден свет.
Во Другиот пол (1949), Симон де Бовоар пишува: „Не се раѓаме, туку стануваме жена”. Ова тврдење создаде простор за идејата дека полот не е исто што и родот. И во наједноставната формулација на овој поим, полот се смета за биолошки даден, а родот е културна интерпретација на полот. Личноста може да се роди како жена во биолошка смисла, но потоа под влијание на низ низа општествени норми открива што подразбира да се живее како жена – или друг род – во конкретниот културен контекст.
Круцијално кај Бовоар, „полот” од самиот почеток е дел од нечија историската ситуација. „Полот” не се негира, но се оспорува неговото значење: ништо од тоа што една личност е родена како жена, не одредува каков вид на живот ќе живее и што значи да се биде жена. Навистина, многу луѓе се родени во еден пол, а се пронаоѓаат во друг. И ако се надоврземе на „егзистенцијалистичката” логика на Бовоар за социјален конструкт, тогаш личноста може да се роди како жена, но да стане маж.
Посилна „институционална” варијација на социјалниот конструкт се појавува во 90-тите и се фокусира на фактот дека и самиот пол е наметнат. Ова значи дека медицинските, семејните и правните авторитети играат клучна улога во одлучувањето за тоа од кој пол ќе биде детето. Овде, „полот” веќе не се зема како биолошки даден, иако делумно е утврден во рамките на биологијата. Но, која рамка е релевантна за определувањето?
Земете го предвид случајот со „интерсекс” новороденчињата кои се родени со мешани полови карактеристики. Некои здравствени работници препорачуваат прибегнување кон хормони за да го дефинираат својот пол, додека други ги земаат предвид хромозомите како одлучувачки фактор. Како е направен изборот е од големо значење: интерсексуалните лица стануваат се повеќе критични за фактот дека медицинските власти честопати погрешно ги категоризираат и подложуваат на сурови форми на „корекција”.
Заедно, егзистенцијалистичките и институционалните толкувања на социјален конструкт покажуваат дека родот и полот се детерминирани од комплексен и интерактивен склоп на процеси: историски, општествени и биолошки. И, според мене, институционалните форми на моќ и знаење во чии рамки сме родени претходат, ги формираат и организираат егзистенцијалните избори кои ги донесуваме.
Полот ни се доделува, третирани сме на различни начини кои пренесуваат очекувања за живеењето во еден или друг пол, формирани сме под влијание на институциите кои низ родовите норми ги репродуцираат нашите животи. Значи, ние секогаш сме “изградени” на начини кои не ги избираме. И сепак, сите ние сакаме да создадеме живот во социјален свет каде што конвенциите се менуваат и каде се бориме да се најдеме во рамките на постоечките и развивачки конвенции. Ова укажува на тоа дека полот и родот се “конструирани” на начин кој не е ниту целосно утврден, ниту целосно избран, туку заглавен во постојана тензија помеѓу детерминизмот и слободата.
Па, дали теоријата на родот е деструктивна, дијаболична или индоктринизирачка? Родовите теоретичари кои повикуваат на родова еднаквост и сексуална слобода, не се посветени на хиперволунтаристичкиот став за „социјален конструкт” моделиран низ концептот на божјата моќ. Ниту пак бараат да ги наметнат своите ставови за родот преку образованието. Ако ништо друго, идејата за родот се отвора кон форма на политичка слобода која ќе им овозможи на луѓето да живеат со својот „доделен” или „избран” род без дискриминација и страв.
Отфрлањето на овие политички слободи, што е целта на папата и многу евангелисти, доведува до сериозни последици: на хомосексуалците и лезбејките кои би сакале да се омажат ќе им биде оневозможено да ја реализират таа желба; на оние кои би сакале да транзитираат во род различен од полот во кој се родени би им било забрането да го прават тоа.
Освен тоа, училиштата кои сакаат да предаваат родов диверзитет би биле ограничени, а на младите луѓе ќе им биде ускратено знаењето за вистинскиот спектар на родови животи. Таквата педагогија во родовата разновидност од нејзините критичари е толкувана како догматска вежба која пропишува како учениците треба да мислат или да живеат. Всушност, овие критичари намерно погрешно ја толкуваат суштината на сексуалното образование, која, како што велат, воведува мастурбација или хомосексуалност како димензии на сексуалниот живот, како прирачник кој буквално ги наведува студентите да мастурбираат или да станат хомосексуалци. Сепак, точно е токму спротивното. Поучувањето за родовата рамноправност и сексуалната разновидност ја доведува во прашање репресивната догма која фрли толку многу родови и сексуални животи во сенка, без признавање и лишување од какво било чувство за надеж за иднина.
Конечно, борбата за родова еднаквост и сексуалната слобода се обидува да ги олесни страдањата и да ги препознае различните отелотворенија и културни животи што ги живееме. Учењето за родот не е индоктринација: не му кажува на поединецот како да живее; туку ја отвора можноста младите да си го најдат својот сопствен пат во свет кој честопати ги соочува со тесни и сурови општествени норми. Афирмирањето на родовата различност не е деструктивно, тоа ја потврдува човечката сложеност и создава простор за луѓето да си го најдат својот пат во оваа комплексност.
Светот на родовата разновидност и сексуална сложеност нема да исчезне. Само ќе бара признание за сите оние кои сакаат да го живеат својот род или сексуалност без стигма или закана од насилство. Оние кои остануваат вон нормата заслужуваат да живеат без страв, да љубат и да постојат и да се обидуваат да создадат поправеден свет без насилство.
