Приморани да бидеме во изолација, во обид да не го срушиме и онака кревкиот систем поради неговите веќе очигледни недостатоци, имаме прилика да гледаме буквално сѐ што сакаме. Би издвоила пет серии чии дејствија ги осветлуваат присутните општествени проблеми кои предолго беа игнорирани од страна на телевизиската продукција – па така, конечно можеме и визуелно да ја видиме и другата страна од приказната – онаа која не припаѓа на семоќниот протагонист којшто нѝ кажува како стојат работите.
Unbelievable (2019)
Кратка американска крими серија од осум епизоди која нѝ ја покажува темната страна на дисфункционалните полициски и судски органи во САД, фокусирајќи се на пеколот низ кој поминуваат жените – жртви на силување. Приказната е базирана на статијата „An Unbelievable Story of Rape”, напишана од Т. Кристијан Милер и Кен Армстронг (ProPublica и The Marshall Project), статија која во 2016-та година ја доби Пулицеровата награда. Оваа серија ја открива темната страна на државните органи, нивната нетранспарентност и неадекватна примена на кривичната материја која постои за да ги заштити жртвите, но само со соодветна примена. Исто така, темелно го прикажува различниот пристап кон силувањето како кривично дело зависно од државата кадешто се случило – сериозноста на делото е занемарена во некои од американските држави. Хиерархиското патријархално уредување, нееднаквиот третман кој го доживуваат жените насекаде (не само во САД, туку ширум светот) се маестрално прикажани во оваа мини-серија и сакале – нејќеле, гледајќи ги епизодите континуирано ќе правите паралела со нашиот систем и ужасниот третман кон жртвите на силување.
Набрзо откако ќе почнете да ја гледате серијата, ќе воочите дека некомпетентните вработени лица во државните институции на многу едноставен начин можат да создадат простор за двојна виктимизација и пролонгирање на психичката траума која остава белег во животите на секоја жртва на насилство (психичко и физичко, респективно). Главните улоги вo Unbelievable ги толкуваат Тони Колет, Мерит Вевер и Кејтлин Девер.
The handmaid’s tale (2017 – )
Дистописка серија базирана на популарниот феминистички роман на Маргарет Атвуд, објавен во 1985-та година. Исто како и книгата, серијата во продукција на Брус Милер (Hulu) е брутално добра – главната протагонистка во оваа серија е Џун Озборн, толкувана од страна на генијалната Елизабет Мос која претпоставувам дека ќе ви стане омилена глумица после 20 минути од првата епизода. Првичниот фокус на оваа серија е на животите на жените во пост-апокалиптичната држава Гилеад, односно некогашните Соединети Американски Држави. The handmaid’s tale е приказна кадешто жените веќе не се третирани како луѓе, туку се во сопственост на државата – можат да бидат или чистачки и готвачки, или пак машини за раѓање во библиската држава со тоталитаристичко, „теоекономско“ уредување, сон на секој диктатор кој ужива да се расфрла наоколу со својата лажна супериорност, притоа користејќи ја моќта на религијата за создавање на брутален и суров свет кадешто ќе ви ја отсечат раката или клиторисот ако сте жена и не се однесувате соодветно со начелата на манијакалната тоталитаристичка влада. Звучи претерано? Па и не баш, земајќи предвид дека ширум светот се уште се случуваат насилства од ваков тип врз жените. Светот пробува да ги надмине, но повеќе теоретски отколку практично (пример: Универзалната декларација за човекови права која датира уште од 1948-ма, Истанбулската конвенција од 2011-та која се уште не е целосно имплементирана во нашата легислатива итн.), бидејќи насилствата кои се прикажани во Гилеад не се многу поинакви од насилствата кои се случуваат во 21-от век ширум светот. Некои сцени се многу слични со нашето секојдневие (пред глобалната изолација, а и по нејзиното завршување) – протестите за женските права, одземањето на веќе постоечките права од страна на владејачките структури, религиозната пропаганда, жедта за моќ на просечните мажи, сериозноста на климатските промени, глобалното затоплување и енормното загадување, евтината работна сила и уште многу други.
Caliphate (2020)
Caliphate е нова шведска крими серија чиј примарен фокус се испреплетените судбини на пет жени – секоја од нив на некој начин поврзана со планиран терористички напад од страна на ИСИС. Режирана од страна на босанско-шведскиот режисер Горан Капетанович, снимена во Стокхолм и Јордан, оваа серија перфектно го доловува бруталниот третман од страна на екстремистите кон жените во Рака, Сирија, ранливоста на младите тинејџерки и лукавите начини на придобивање и експлоатирање на жените од страна на терористичките организации.
Caliphate експлицитно ја доловува атмосферата на живеењето во Рака и суровиот третман кон жените кои се третирани како предмети и се комплетно лишени од своите права како човечки суштества, но исто така, ги покажува итрите тактики за радикализирање и регрутирање на младите девојки чија перцепција за религијата е некомплетна, земајќи ја предвид нивната ранливост поради возраста, но и социјалната структура на живеење.
The Alienist (2018 – )
Психолошка крими серија со десет епизоди која нималку не го романтизира животот во 19-от век, The Alienist е всушност адаптација на истоименуваниот роман на Калеб Кар од 1994-та, роман во кој Кар пишува за темната страна на секојдневието во Њујорк, отфрлајќи ги зашеќерените приказни типични за тоа време и обрнувајќи внимание на искористувањето и фетишизирањето на децата. Дејството се одвива во 1896-та и се фокусира на серија на убиства на сексуално експлоатирани млади момчиња принудени на проституција – секогаш облечени во фустани типични за Викторијанската ера. Серијата експлицитно го прикажува суровото секојдневие на младите деца од пониските слоеви во општеството, но и несоодветниот третман и комплетна негрижа на корумпираните полициски органи – децата во континуитет се нарекувани дегенерици и нивните случаи се занемарени од страна на полицијата поради тоа што се сметаат за неважни.
Од друга страна, адекватно е прикажан и развојот на криминалистичката психологија како и стигматизацијата и објективизацијата на жените во работната средина. Главните улоги ги толкуваат Даниел Брул, Дакота Фенинг и Лук Еванс.
Unorthodox (2020 – )
Мини серијата Unorthodox е наштимана за преглед во една вечер. Базирана врз мемоарите на Дебора Фелдман и предводена од 19 годишната Шира Хаас како Естер „Етси“ Шапиро, дејствието не’ води низ приказната на една млада девојка која бега од својот брак наметнат од традицоналистичката Хасидична средина во Вилијамсбург, Бруклин. Етси ја бара својата слобода во Берлин, каде под закрила на група студенти на музичка академија си ја пробува среќата во својата дотогаш забранета пасија за музика, истовремено бегајќи од потерата на својот сопруг Јенки (Амит Рахав) и неговиот криминоген братучед, Моише (Џеф Вилбуш).
Избегнувајќи ја претпоставката дека серија со волку религиозни конотации би се бавела со тешки прашања околу Бог и оносветовното – Unorthodox, согласно името – неортодоксно, комплетно бега од очекувањата. Развојот на приказната е неочекуван – од девојка која „треба да си го знае“ своето место во редина која бара од неа со наведната глава да молчи, трпи, служи и раѓа „како што е пишано“, Етси прераснува во кормилар на својата судбина и одлучува сама одново да се измисли онаква како што знаела отсекогаш дека можела да биде, но не смеела, без разлика на неизвесноста која и ја носи новиот почеток.
