илустрација:Моника Стојановска

Модата е индустрија која во голема мера е наменета за жените и истовремено жените се оние кои ја „хранат“. Затоа, не треба да изненадува фактот дека тие исто така сочинуваат голем дел од синџирот на снабдување. 80% од работниците во конфекциии се жени (до 90% во земјите каде што текстилната индустријата е најголем работодавец). Меѓутоа, неповрзаноста меѓу статистиката и реалноста на овие жени е прашање на етичност и еднаквост. Одржливата мода обезбедува позитивно влијание врз планетата, но исто така и врз жените вклучени во модната индустрија – ова е местото каде што станува феминистичко прашање. Бидејќи модата се користи како алатка за зајакнување на жените кои купуваат облека, време е да ги омоќи и жените кои ја произведуваат таа облека.

Етичката, одржлива мода е едно решение за многуте феминистички прашања во текстилната индустрија. Како што повеќе потрошувачи добиваат увид во животите на текстилните работнички, се овозможува да се гледа на брзата мода како на нешто „за еднократна употреба“ и да се променат навиките кон поодржлива алтернатива. Етичките модни брендови ги поддржуваат и акцентираат луѓето во синџирот на снабдување, а не профитот.

Цената на брзата мода

Брзата мода следи три прилично атрактивни нишки – голема брзина, разновидност и ниска цена. Сепак, она што повеќето луѓе не го сфаќаат е дека негативните последици на овој систем во голема мера ги сносат женските работници во текстилните фабрики. Овие работнички, особено во земјите во развој, се платени по произведено парче, добиваат многу ниски плати и не добиваат надомест за прекувремена работа, боледување или породилно отсуство. Сепак, жените сè уште избираат да работат во конфекции и текстилната индустрија, бидејќи тоа е побезбедна и попочитувана опција за оние кои немаат голем избор. Недостатокот на опции за сиромашните и необразованите, заедно со потребата да се заработи за живот е несреќна комбинација на причини зошто жените продолжуваат да се мачат по 100 часа или повеќе неделно. Способноста на овие жени да заработат приход и да бидат финансиски независни е огромен социјален стабилизатор. Сепак, практично е невозможно кога работничките во Бангладеш заработуваат приближно 63 американски долари месечно, што е далеку од доволно за да ги покријат нивните основни потреби.

За жал, секојдневната реалност на жените кои работат во фабриките за брза мода во сиромашните земји вклучува и лоши работни услови, сексуално вознемирување и физичко малтретирање.

Итна потреба од транспарентност

Статистиката докажува дека жените во трудоинтензивните индустрии, како што е текстилната, заработуваат значително помалку од мажите. 80% од работниците во фабриките за облека во земјите во развој се жени, а сопствениците на фабрики ја користат нееднаквата положба на жените во општеството со тоа што им плаќаат помалку со мала можност за унапредување, иако нивните способности раскажуваат поинаква приказна.

Големите модни брендови веруваат дека создаваат работни места и ја зајакнуваат економијата на земјите во развој преку аутсорсинг на нивното производство на облека. Иако е делумно точно, ниските конкурентни минимални плати во овие земји повеќе им користат на модните конгломерати отколку што им помагаат на нивните економии за возврат. Многу промени се случија по инцидентот во Рана Плаза, за да се подобри благосостојбата на овие работници.

Меѓутоа, аутсорсирањето на производството на облека без редовни проверки е токму она што води до модерно ропство. Кога жените не заработуваат за живот, тие не можат да инвестираат во својата кариера, образование и семејство. Во основа, брзата мода е феминистичко прашање бидејќи ги држи овие девојки и жени заробени во маѓепсан круг.

Феминистичкиот пристап кон модата бара соодветни плати, безбедни работни услови, здравствена заштита и работна средина без сексуално вознемирување, родови разлики во платите и дискриминација. За да се случи ова, потребно ни е брендовите да бидат одговорни и да бидат транспарентни за нивниот синџир на снабдување.

Кога повеќето модни брендови би биле транспарентни, потрошувачите ќе можат да видат како нивните пари директно влијаат на животот на жените кои работат на нивната облека. Да се ​​има феминистичка совест е повеќе од носење маички со феминистички пораки произведени во услови на модерно ропство.

Кога потрошувачите купуваат облека од етички брендови, тие наведуваат дека ги поддржуваат жените кои заработуваат за живот и работат на пристојни работни места. Тие ги поддржуваат нивните аспирации да бидат финансиски независни и да ги издржуваат своите семејства без да се соочат со тешките околности со кои се соочуваат сега. Ова се жени кои поддржуваат други жени, а иронијата е што судбината на просечната 20-годишна жена во текстилната индустрија почива на куповната моќ на друга 20-годишна жена.

Што можеш да направиш ТИ за феминизмот во модата?

Опстојувањето на брзата мода е и еколошко прашање. Производството е исклучително штетно за нашиот природен свет. Модната индустрија произведува 5% од глобалните емисии на стакленички гасови (Business Insider 2019) и е трет најголем потрошувач на вода во производството (по индустријата за нафта и хартија). Огромни количини облека завршуваат на депонија секоја година, од кои 350.000 тони само во ОК (ClothesAid). Кога купуваме од овие компании за брза мода, им порачуваме да продолжат со овие методи кои предизвикуваат деградација на животната средина. Но, дали знаевте дека жените во земјите во развој исто така имаат најголема веројатност да бидат погодени од климатските промени? Правејќи поодржлив избор со нашата облека, помагаме да се заштитат најранливите жени во светот (BBC 2018).

Јасно е дека движењето кон одржливи модни практики е инхерентно феминистичко прашање. Со почитување на етичките и одржливите методи на производство, ние не само што ѝ помагаме на нашата животна средина, туку помагаме и да ја ублажиме експлоатацијата со која се соочуваат повеќето жени вработени во текстилните фабрики. Обезбедувањето плати за пристоен живот, безбедни работни услови и ублажување на деградацијата на животната средина се начини на кои можеме да помогнеме да ги омоќиме жените кои толку напорно работат за да ја направат нашата облека.

Што може да направи секој од нас?

Информирајте се за вистината зад брзата мода.

Бидете храбри и откријте ја вистинската цена зад маичка од бренд на брзата мода што чини помалку од 100 денари.

Префрлете се на етичка, одржлива мода како феминистички потег.

Наспроти брендовите за брза мода има се повеќе одржливи, етички брендови кои целосно ја менуваат играта. Нивната облека ја изработуваат текстилни работнички на кои им се платени фер плати и гарантирани добри услови за работа. Овие брендови се исто така транспарентни за нивниот синџир на снабдување и вршат редовни проверки.

Прашајте ги брендовите #КојЈаПравиМојатаОблека

Овој хаштаг е особено популарен за време на Неделата на Модната револуција , но треба да ја користиме секоја прилика да побараме одговорност од брендовите за брза мода во текот на целата година.

Прашувајќи ги #WhoMadeMyClothes #КојЈаПравиМојатаОблека, вие им давате шанса да бидат транспарентни за нивниот синџир на снабдување и, доколку не се, да почнат да воведуваат промени.

Текстот е оригинално објавен на блогот Culture Matters на Europe House