Доколку активно користите социјални мрежи и сте прегледале/лајкнале барем неколку статии или страни поврзани со женско здравје, хигиена, феминистички прашања или еко-пријателски трендови, сигурно чашката ви се појавила на ѕид. Позната како менструална чашка или органска чашка, оваа мала направичка можеби има потенцијал да ви го промени животот или барем оние денови во месецот кога менструирате. За постоењето на чашката дознав пред една година од моите тогашни цимерки кои редовно ја користеа и ме убедуваа дека тоа е најдоброто нешто. Откако не успеав да ја најдам во Полска, ја набавив за време на едно патување во Франција. Истата може да се нарача на интернет, а во Македонија е достапна под името OrganiCup Macedonia, официјален и единствен дистрибутер на чашката на данскиот бренд на чашката OrganiCup.
Што е менструална чашка?
Менструалната чашка е алтернативен избор за тампони или влошки. Тоа е флексибилна силиконска чашка која се вметнува во вагината, ја собира крвта и се менува на 4 до 8 часа, зависно од циклусот. Истата чашка може да се користи и повеќе од 5 години, а се дезинфицира со тоа што кратко се проврива пред и по циклусот. Освен што има огромен економски бенефит (во Македонија на пример чашката чини 1490 денари), дополнително е пријателска и за животната средина, за разлика од влошките и тампоните, а природниот силикон од кој е изработена не ја пореметува флората на вагината.
За чашката поразговарав со Анета Стевановска Спироска од OraginiCup Macedonia, извршна менаџерка на Spiboshop, каде можете да ја нарачате чашката. Анета ми одговори на прашањата кои ги имав за чашката, па така дознав дека првата верзија на менструална чашка била патентирана во 1932 година од страна на група акушерки. Во 1937, Леона Чалмерс ја патентирала првата чашка за комерцијална и повеќекратна употреба. Organicup се изработува од високо квалитетен медицински силикон во строго контролирани хигиенски услови. Силиконот е еден од наjупотребуваните материјали за медицински цели со оглед на фактот што е био-компатибилен и био-издржлив, а особено медицинскиот силикон кој подлежи на ригорозни и опширни биотестови за да се осигура безбедноста по здравјето на човекот.
Зошто е битен овој факт? Доколку го прочитате составот на влошките или тампоните, најверојатно ќе најдете обелувач, хлорин, лепак, парфем, лосион, гел и многу други хемиски додатоци. Токму поради ова, чашката е далеку поздраво решение споредбено со влошките и тампоните затоа што не содржи никакви хемикалии ниту пак состојки од животинско потекло.
ОК, но како функционира во пракса?
Првото користење на чашката ми беше возбудливо и стресно. Слично како првото користење на тампон, три пати ги прочитав инструкциите дополнети со видео туторијали за користење. Инструкциите предупредуваат дека првите користења на чашката се генерално несмасни и потребно е време за да се усоврши уметноста на ставање и вадење на менструалната чашка. Сепак, моето прво искуство би го оценила како позитивна петка. Со оглед на тоа што чашката има огромен капацитет за апсорпција, ја менував на 6 до 8 часа, и тоа кога бев дома. На следното користење се осмелив да го пробам и менувањето во јавен тоалет. Реално, тоа беше предизвик! Затечена на патување од Скопје до Белград, немав друг избор освен да ја испразнам чашката во тоалет на бензиска. Менувањето беше долго и комплицирано, но крајниот резултат беше успешен. Пролазна двојка. Тоа што можев да го сумирам од моето лично искуство во тој момент е дека чашката е совршена за користење во удобството на домот, но кога станува збор за јавни тоалети, приказната се комплицира.
Следното нешто што го направив како дел од патешествието „менструална чашка“ беше нормално да пробам да ги убедам моите другарки да ја пробаат чашката. Едноставното прашање „дали би ја користеле чашката“ се претвори во долга дискусија, во која меѓудругото изработивме табела преку која пресметавме колку пари во просек месечно трошиме на влошки/тампони (околу 250 денари), кога се обидував да го протнам економскиот аргумент во дебатата. И покрај мојот позитивен став кон чашката, повеќето од моите блиски не би ја пробале чашката или сé уште не се сигурни. Оваа дискусија ме стимулираше да направам краток прашалник, со цел да видам кои се ставовите и искуствата во однос на користење на менструалната чашка во Македонија. На прашалникот добив 264 одговори, на прашања креаирани за кориснички и некориснички на менструалната чашка. Одговорите воопшто не ме изненадија: 82% од испитаничките користат влошки, 8% тампони, а останатите користат менструална чашка или влошки и тампони комбинирано.
Удобноста, квалитетот и цената на продуктите се критериумите според кои испитаничките најчесто решаваат кој продукт да го користат. Она што ми беше впечатливо е дека 40% велат дека би користеле и 50% можеби би користеле алтернативни продукти (наместо влошки и тампони), доколку се економски поисплатливи и еколошки одржливи, но истовремено 40% од испитаничките велат дека не би ја користиле чашката, додека 40% велат дека иако не ја користат, планираат да ја пробаат во иднината. Од оние неколку кориснички кои ја пробале чашката, 4 ја оцениле со оцена 3, 7 со оцена 4, а 11 со оцена 5, на скала од 1-5 и сите би ја препорачале на други. Корисничките на менструалната чашка велат дека откако почнале да ја користат, ја користат редовно. Исто така, 60% од корисничките на чашката сметаат дека доколку чашката е подостапна и/или порекламирана во Македонија, повеќе жени и девојки ќе ја користат. На истото прашање 40% од некорисничките велат дека повеќе рекламирање и информации би ги стимулирало да ја користат чашката. Причините кои ги одвлекуваат од користење се стравот од нешто ново и непознато, страв од протекување и несигурност за составот и материјалите на чашката.
Генералниот интерес за овој прашалник и недостатокот од информации за чашката во Македонија ми наметна одговорност да ги информирам заинтересираните во целост за моето искуство, како и дополнително да се информирам за потенцијалните опасности од користење на истата. Имено, како и со други прашања поврзани со женското здравје и репродуктивни органи, недостасува соодветно и сеопфатно истражување. Ова важи за контрацепционите пилули, тампоните, како и менструалните чашки.
Недостатоци?
Едно истражување спроведено во Франција алудира кон заклучокот дека менструалната чашка, исто како и тампоните носи одреден степен на опасност од Синдромот на токсичен шок (последица од труење на организмот од бактеријата стафилококус ауреус) кој може да се јави доколку тампонот се носи повеќе од 8 часа. Истражувањето објавено во Applied and Environmental Microbiology, тврди дека бактеријата која предизвикува синдром на токсичен шок може да остане на менструалната чашка и по миењето со вода. Тоа е проблематично бидејќи инструкциите за користење на чашката препорачуваат стерилизација со вриење на почетокот и крајот на циклусот, додека измивањето за време на деновите кога се користи се врши само со вода. Сепак, синдромот на токсичниот шок продолжува да се поврзува со користењето на тампони, особено бидејќи има само 1 до 2 потврдени случаи на синдромот предизвикан од менструална чашка. Дополнително, еден значаен пропуст на споменатото истражување е дека е правено единствено лабораториски, а не со вистински жени, што значи дека мора да се почекаат нови истражувања со кои ќе добиеме повеќе податоци и информации за безбедно користење на менструалната чашка.
Конечно, али ова значи дека менструалните чашки се опасни по нашето здравје? Воопшто. Спроведеното истражување единствено укажува на фактот дека не постои ниеден тампон, органски тампон, ниту менструална чашка кои можат да нé заштитат од синдромот на токсичен шок. Уште поважно, ниту еден од овие продукти не треба да биде внатре во телото повеќе од 8 часа. Доколку се решите да ја користите менструалната чашка, треба да ја менувате најдолго на 6 часа, колку што безбедноста е на највисоко ниво.
Менструалната чашка ја користам речиси цела година откако почнав да го пишувам овој текст и ќе продолжам да ја користам, најчесто во комбинација со влошки во првите два дена од менструацијата. Информациите дека и менструалната чашка би можела да доведе до синдромот на токсичен шок ќе ми бидат стимул да бидам поодговорна во одржување на високо ниво на хигиена при менување на чашката, што мислам дека е важно при користење на било какви продукти поврзани со менструацијата. Фактот дека чашката е изработена од материјали кои се безбедни за моето тело прави да се чувствувам сигурно кога ја користам, а економските и еко-бенефитите се само плус. Од една страна, првичната мотивација за пишување на овој текст ми беше пласирање на објективни и искуствени информации за чашката, како продукт за кој мене ми беа потребни информации кога решив да ја користам, но не можев лесно да дојдам до истите. Од друга страна, без разлика дали со овој текст стимулирав некого да ја проба чашката или не, поважната цел ми е да го нормализирам разговорот за менструацијата и продуктите кои ни се потребни. Јас одамна престанав да ја кријам влошката во џеб додека одам кон тоалет на јавно место, бидејќи нема ништо срамно во менструацијата и потребите кои ги налага истата. Важно е да бидеме информирани и на тој начин да ги правиме изборите кои се најдобри за нас затоа што нашите тела го заслужуваат тоа.
