Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дали го препознаваме сексуалното вознемирување?
Изгледаше како секој обичен ден, или барем така започна. Три часа патување до главниот град со автобус кој мириса како никогаш да не бил на хемиско, па потоа јавен превоз до близина на градот, па консултации, па назад во некој друг автобус кој мириса исто, можеби и полошо. Но, тој ден не беше баш така.

Патувањето почна стандардно. Влеговме во секое можно населено место, нормално избегнавме и по некоја патарина, па стигнавме до последниот град пред главниот град. Тој се качи таму. Никогаш не сум обрнувала внимание на патниците, обично слушам музика или читам за да не морам да разговарам со некој кој ќе седне до мене или да се изразам подиректно – не сакам да запознавам луѓе на патување.

Седна до мене и, се разбира, не праша дали е слободно. А и да прашaше, што ќе кажев, дека не е? Седејќи така почувствував дека моето место стануваше сè потесно, а тој доаѓаше сè поблиску. Почна да ме испрашува: каде одиш, зошто одиш…Си реков, ај не биди некултурна, а и возрасен е, може татко да ти биде. Ах бе, зар заборави дека постарите мажи се повеќе склони кон сексуалните кривични дела?

Што се случи понатаму? Продолжи да ми зборува: да ти го дадам бројот, да се видиме, колку си убава, итн, итн. Ќе кажете дека половина час трчање бил долг и траел колку една вечност? Овој половина час беше најдолгиот во мојот живот. Толку добро се сеќавам, што додека пишувам можам да му го почувствувам здивот, топлината на неговото тело залепено до моето, моето силно чукање на срцето, желбата да го скршам прозорецот и да излезам, стравот кој ме закова за седиштето, како седам нема во полн автобус и прашалниот поглед на момчето пред мене, кој како да сакаше да праша: ти треба ли помош?

Ми требаше помош, но за да можам да го запрам вознемирувањето, а не да чекам да стигнеме на станицата.

Оваа случка, во комбинација со многу други слични, е причината зошто избрав да пишувам баш за сексуалното вознемирување. Многу жени во нашата земја не го препознаваат, иако се виктимизирани, а други сметаат дека се работи за однесување кое е нормално за мажите. Еве на пример, во 2019 година три од десет жени во нашата земја биле жртви на една или повеќе форми на сексуално вознемирување. Најчести форми на сексуално вознемирување биле гледање (зјапање) или похотливи погледи кои предизвикале жртвата да се чувствува некомотно, потоа прашања за приватниот живот, непосакуван допир, прегрнување или бакнување, коментари за физичкиот изглед (OSCE, 2019: 37). Важно е да се напомене дека бројот на случаи на сексуално вознемирување е пониска во Северна Македонија, за разлика од земјите членки на Европската Унија (на пример, 81% во Шведска), но тоа не е резултат на ефективната работа на полицијата или пријавувањето од страна на жртвите, туку е резултат на различните општествени перцепции на сексуалното вознемирување. Имено, во нордиските земји и земјите на Западна Европа, постои долга традиција на движењата за родова еднаквост и ослободување од патријархалните стеги на жените, додека на Балканот, па и во Северна Македонија, постои перцепција дека е нормално индивидуи од машки род да се однесуваат на таков начин и дека тоа го предизвикуваат жените поради начинот на кој се облекуваат (OSCE, 2019: 39).

А, второ, затоа што станува збор за систематски начин на однесување кое е резултат на дисбалансот во моќта меѓу родовите (вертикална сегрегација на родовите во професионалната и приватната сфера на животот) – мажите се тие кои се носители на поголем број клучни позиции на моќ во сите сфери на животот. Дури и во сектори каде жените се повеќебројни, мажите се тие кои се директори или менаџери. Паралелно, заедно проблем создаваат и расизмот и дискриминацијата, поради кои виктимизирани се и припадници/чки на маргинализирани заедници.
Почесто како жртви се јавуваат девојките и жените (Kearl, 2014; Espelage et al., 2016), додека поретко тоа се момчињата и мажите. Вториве, почесто се сторители на дејствијата на сексуално вознемирување (Gruber & Fineran, 2016; Burn, 2019). Тогаш кога жртви на сексуалното вознемирување се лица од машки род, почесто сторители се, исто така, лица од машки род. Честопати овој појавен облик на сексуалното вознемирување се поврзува со потребата од доминација во машките групи, кога мажите со повисок статус во нив сексуално вознемируваат мажи од пониските статусни слоеви (Fox & Tang, 2014; Gruber & Fineran, 2016).

Може да се појави како испраќање експлицитни фотографии, мејлови или текстуални пораки со сексуална содржина; непосакувано додворување; непосакувани допири или физички контакт со сексуална конотација; шеги, приказни или споделување сексуални фантазии; и многу други начини. Се случува преку директна лице во лице комуникација; за комуникација преку телефон, смс порака, социјален медиум или e-mail; преку прикажување материјали или објекти; но и преку навлегување во нечија лична територија или преку „чепкање“ на нечии предмети. Сите дејствија за жртвата создаваат средина во која таа се чувствува небезбедна, која за неа е непријателска, ја деградира, понижува и/или навредува, повредувајќи и го достоинството.

Како и многу други неприфатливи сексуални акти, сексуалното вознемирување се случува во средини кои се поврзани со нашиот професионален живот, односно на работното место, во училиштата, на универзитетите, но и во средини поврзани со нашиот секојдневен живот, како што е јавниот превоз, маркетите, угостителските објекти, како и многу други места каде минуваме дел од нашето време.

Сè уште студирав во главниот град, беше недела, другарка ми си замина со утринскиот автобус после викендот кој го помина кај мене. Беше неочекувано тивко за толку раздвижен град, можеби и повеќе од обично. Меѓународната (и меѓуградска) автобуска станица тогаш, се уште, се наоѓаше преку Камениот мост, кај денешниот Музеј на холокаустот. Минувајќи го мостот движејќи се кон плоштадот, забележав дека некој доаѓа кон мене. Обично неделно попладне. Човекот почна да ми се приближува, а јас продолжив да гледам пред себе, во стил „не предизвикувај внимание“… Но, во моментот кога се разминавме ја почувствував неговата на рака на мојот задник. Молам?! Вртејќи се, збунето му реков: Што правиш? А, тој, смеејќи се хистерично, се фати за својот полов орган и праша: Сакаш уште?! Заминав, брзајќи, онолку колку што ме носеа нозете, немајќи храброст да се завртам.

Ако го поставиме сексуалното вознемирување во средината на триаголник на чии страни стојат сторителот; жртвата; и местото (контекстот) во кој се случува; можеме да ги идентификуваме трите бихејвиорални димензии на сексуалното вознемирување (Fitzgerald et al., 1997): полово вознемирување; непосакувано сексуално внимание; и сексуално изнудување.

Токму оваа поделба укажува дека е погрешно да се употребува терминот полово вознемирување во контекст на посочување на сите дејствија кои може да бидат карактеризирани како сексуално вознемирување.

Сексуалното вознемирување ги опфаќа сите дејствија (непристојни сексуални гестови, прикажување фотографии со сексуална содржина или предмети со сексуална конотација, сексистички или хетеросексистички говор, шеги или коментари, итн.) или кои можеме да ги карактеризираме како сексуално вознемирување, но кога истите се поврзани со нечиј род, родов идентитет или сексуална ориентација. Непосакуваното сексуално внимание може да вклучува сугестивни или позитивни и негативни коментари за нечие тело; похотливо погледнување или свиркање, довикување или коментари кон друг во минување; непосакувано допирање, намерно блиско разминување (кога телата се допираат), блокирање на патеката на минување, постојани понуди за состанок, бакнеж или сексуален однос. Сексуалното изнудување (quid pro quo) се однесува на барањето сексуален контакт или сексуални услуги како услов за да се добие одреден бенефит како вработување, унапредување, подобри работни услови, помош, повисока оценка или положен испит.

Како би го спречиле? Покрај инкриминацијата како кривично дело, потребни се промени во начинот на секојдневното општествено функционирање во насока на создавање средини во кои нема да се толерира или нормализира сексуалното вознемирување.

Но, она што е многу поважно е да престанеме со покажувањето со прст на жртвата. Виктимизацијата е процес кога некој станува жртва, и е комплексен круг на многубројни фактори. Меѓутоа, во тој процес, особено кај сексуалните кривични дела, однесувањето на жртвата не треба и не смее да биде одбрана за сторителот. Во криминологијата постои техника на неутрализација на вината која ја користат сторителите на кривичните дела, префрлајќи ја вината на страната на жртвата, оправдувајќи се себеси за кривичното дело. Ова се случува особено често во случаите кои вклучуваат сексуално насилство или вознемирување.

Дури и во текот на пријавувањето во полиција, постојат ситуации во кои криминалното однесување се доведува во прашање затоа што жртвата се однесувала на одреден начин. Од другата страна стои јавноста, која речиси секогаш кога жртвата ќе истапи и конечно ќе собере храброст да го сподели своето искуство и укаже на потребата од санкционирање, вината се префрла на нејзина страна, преку класичните прашања како, „зошто си пиела?“, „како си се облекла?„, „сигурно ти си сакала“, „зошто одеше таму сама?“ и слично.

Сексуалното вознемирување претставува само една од многуте последици на доминантната општествена положба на машкиот род, родовите улоги, а пред сè помалку вреднуваната општествена улога на жените. За воопшто да можеме да зборуваме за спречување, односно превенција на сексуалното вознемирување (а не зборувам за неговото инкриминирање, кое очекуваме да се случи за брзо време), потребни се длабоки општествени промени кои бараат целосна промена во перцепцијата на жените, вреднување на нивната платена и неплатена работа, промоција на еднаквоста, и тоа не само таа на жените, туку и на останатите маргинализирани заедници. Апсолутно секој треба да се чувствува безбедно во секоја сфера на општественото постоење.

НАПИШАНО ОД:
  • Ангелина Станојоска
  • June 21, 2021
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Шмукај, шмукај, бејби!
Kлиторалниот шмукач за мене ова беше откритие на векот.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Или како сите, или ништо – Мајки и камионџии
Колку повеќе има исти, толку потешко се прифаќаат различните.
  • Од Дијана Петрова
  • КВИР, ФЕМ 101
@Skopje Queer Youth
Ново онлајн едукативно место за квир теми <3
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кога домот не е безбеден
Голготата на жртвите на родово-базирано насилство кои одлучуваат да го напуштат домот и да останат без покрив над глава со цел да се спасат од насилникот.
  • Од Марта Стевковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Луњата
Хаосот е нештото од кое треба најмногу да стравуваме, но во последно време верувам дека е нештото што најмногу го сакаме.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
ЦИЦКИ, КВИР, ШТО?
B-PROJECT Е КВИР КРИТИКА НА ФОТОГРАФИЈАТА И ОПШТЕСТВОТО
  • Од Елена Петровска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #8 : Жените се малцинство
Фестивал за феминистичка култура и акција број 8
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Самовили: танц низ опресијата и слободата
За еманципаторниот потенцијал на самовилите.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто не можам да престанам да размислувам на жените без деца?
Пред да добијам деца, никогаш не размислував за жените кои избрале да не станат мајки. Сега постојано размислувам за нив и ги забележувам насекаде. Имаат нешто што јас го барам, прозорец кон животниот пат што јас не сум го избрала.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Можна ли е достоинствена дигитална интимност?
Потребно е како нација да научиме како правилно да ја уважуваме интимноста, и како правично да ги казниме злосторниците кои ги загрозуваат жените.
  • Од НИКОЛА ДОНЕВ И РАДОВАН СПИРИДОНОВ
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дали „Еуфорија“ навистина го идеализира користењето на дроги?
„Помислата дека можеби можам да бидам добра личност ме поттикнува да пробувам да бидам добра личност,“
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Вирусите не дискриминираат – луѓето да!
Ако COVID-19 нè научи нешто, тоа е дека ниту еден вирус, ниту една болест не дискриминира. Тоа е карактеристика исклучиво на нас, луѓето.
  • Од Заедно посилни
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Јана Бауер: На детето треба да му се даде комплесен карактер, затоа што животот не е црно-бел
За важноста на книжевноста за деца, обврската на писателите на децата да им понудат решенија за тоа како да живеат со другите и мултикултуралноста како обележје на добрата книжевност.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, ФЕМ 101
Улогата на „крвните сестри“ лезбејки во борбата против СИДА во 80-тите
За лезбејките кои храбро се обединиле за да им помогнат на геј мажите заболени од СИДА и им се спротивставиле на стигмата и неправдите врз квир заедницата.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Да се биде жртва на говор на омраза 
Жртвите на говор на омраза често имаат многу помалку моќ од личностите на политички функции и се обични граѓани кои едноставно припаѓаат на одредена идентитетска група.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зад воланот
Ода за движењето, трансформациите и наоѓање засолниште во непостојаното 
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Болката е нашиот отпор
Кон создавање речник за болката.
  • Од Ангел Димитриевски
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Skopje Pride Weekend 10 | Ecstatic Bodies
Јубилејното издание на Skopje Pride Weekend 2022, фестивал на квир уметност, култура и теорија, оваа година ќе се случува од 2 - 11 јуни и 15 - 17 септермври.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Женска самоодбрана: историја, теорија и пракса
Доживувајќи ги позитивните промени од моето искуство со часови по самоодбрана, решив да го истражам влијанието и историјатот на концептот на женска самоодбрана.
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Жртвите на сексуално насилство треба да знаат дека не се сами и дека постојат безбедни места за нив – промоција на центрите за упатување жртви на сексуално насилство
Сексуалното насилство и неговите облици се едни од најмалку пријавуваните случаи на насилство, особено кога станува збор за силување во брак или од страна на интимен партнер.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Митовите за убавина и женската сексуалност
Жената учи како да изгледа сексуално привлечна, а речиси никогаш не учи како да ја осознае сопствената сексуалност.
  • Од Доротеа Огненовска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што можеме да научиме за родово базирано насилство од „Squid Game“
За разлика од сите други натреварувачи, Џи-Јонг не учествува во игрите за да преживее, туку за да умре.  
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Три книги „за момчиња“
Три приказни што на различен начин ги критикуваат насилните аспекти на воспитувањето момчиња.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet the future: Интервју со колективот на дрег кралици The Haus of Fauché
На 26 декември, благодарeјќи на ЛГБТИ Центарот за поддршка Скопје, имавме чест, задоволство и привилегија да го проследиме блескавиот настап на дрег колективот The Haus of Fauché, првиот дрег колектив во Македонија. Уште веднаш бевме свесни дека овие четири кралици ќе го донесат дрегот како редовна понуда во Скопје, нешто за што очигледно градот чезнееше (особено судејќи по посетеноста на настанот).Пред да ја стекнат славата за која очигледно се предодредени, не можевме да одолееме на можноста да поразговараме со сите нив за нивните почетоци, емоциите по првиот настапот, дрег културата и плановите за иднината.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Библиотеките како простор и за квир заедниците
Каква е праксата во клучните светски библиотеки со кои соработува НУБ и зошто библиотеките треба да бидат сигурен простор за ранливите млади луѓе.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Полошо од ништо: Како МВР соучествува во родово базирано насилство
Кога станува збор за родово базирано насилство, има посебен вид на овозможување, поттикнување и нереагирање од страна на полицијата.
  • Од Сара Миленковска и Љупка Трајановска
  • ФЕМ 101
Променливо облачно
Легендата вели, здружено, нашите бели дробови можат да создадат ветер.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Can we concentrate? – Кратка размисла за изборот и егзистенцијата кон Танц на раце без наслов од boychild
„Денес немам никаква желба. Освен можеби да молчам и да ја гледам, во тишината да ја остварам сета важност на оваа необична случка: присутноста на Ани, тука спроти мене.“ ― Жан-Пол Сартр, Тегобност, 210
  • Од Мања Величковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Немаме повеќе време ниту трпение за декларативни заложби за родова еднаквост во спортот: Интервју со Силвија Митевска
Спортистките и нивните спортски резултати и достигнувања се ретко претставени во медиумскиот простор, а во случај кога се претставени, тие најчесто се поврзани со изгледот. Спортските достигнувања се потценети и се во заден план.
  • Од Бојана Јовановска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Oва мое тело не е едно и се менува: Интервју со Верица Недеска
За да го изведе перформансот „Јас, жртвата“ на Прво па женско, по неколкуте години активна работа во областа на филмот, на штиците што живот значат конечно се враќа Верица Недеска.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Феминизам, Јас и Ти
или што мислам кога велам дека сум феминист/ка?
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нов недискриминирачки закон за потпомогнато оплодување во Малта – Каде сме ние по ова прашање?
Во едно демократско општество кое се стреми кон целосна еднаквост и недискриминација, постоењето на вакви закони кои поставуваат дискриминирачки услови и кои некого исклучуваат од остварување на право е поразително и ја отсликува итната потреба од измени кон подобри законски решенија.
  • Од Јована Јовановска
  • ФЕМ 101
Прашање на почит, воспитаност и љубов
Средствата и формите на борба се различни во зависност од општествено-политичкиот контест, но за мене најпредизвикувачки останува да ги „ловам“ меките форми на ненамерно репродуцирање на патријархални вредности и очекувања, често и низ суштински искрени „најдобри намери“.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Еден „клик“ може да уништи цел живот: Интервју со Дина Дума
Имав ретка шанса да поразговарам со околу 100 девојки на кастингот кои беа отворени да ги споделат нивните приказни на оваа тема.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Постбалкански барок и евровизиска ренесанса
Констракта ги мапира невралгичните точки на современото пост-југословенско општество и ги поврзува во една конечна слика – портрет на пост-Балканот во неолибералната магла.
  • Од Душица Лазова

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram