Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дома е далеку
Кон романот „Одбројување“ на Фросина Пармаковска

Поминаа пет години од објавувањето на „Одбројување“, вториот роман на Фросина Пармаковска, со кој таа се прослави како добитничка на наградата „Роман на годината“ во 2017 година. Одбројувањето да започне животот, како една од темите на романот, добива поинакво и подлабоко значење за време на пандемијата. Преку раскажувањето на главниот женски лик за дисфункционалното семејство на сопругот, се провлекува идејата дека постои некаков подобар живот, различен за секој од ликовите. Животот, сведен на исчекување на некое непознато време и простор, наместо да се живее, се очекува да пристигне.

Пармаковска во едно интервју изјавува дека ова е приказна за „млада жена заглавена во една реалност“. Изминативе пет години од излегувањето на делото, сè повеќе се разоткриваше оваа реалност за жртвите и болните криени од семејствата и од општеството. Можеби една од причините што книгата, освен што ја доби наградата, беше признаена и од пошироката публика, со промоции во неколку градови, е токму лесно препознатливата приказна. Интимното и доверливо раскажување на семејната историја низ призмата на главниот женски лик, ја прават приказната пореална и поблиска.

Ликот на сопругот е именуван само како „мојот маж“. Посвојноста во именувањето не е резулат на нешто „мое“, сакано и љубено, напротив, „мојот маж“ функционира како „мое“ проклетство, што ја заглавува и уништува хероината. Неговото психичко пореметување е игнорирано и криено од родителите. Хероината во делото како жртва на љубоморниот и параноичен сопруг копнее по бегство, едновремено чувствувајќи го и таа стравот од куќичките на улицата и од соседството: „…морам да си го измијам лицето набрзина и да заминам пред да се разбудат куќичките на улицата каде што живеам“ (Пармаковска 2017, 10). Овој метонимски страв го спречува оздравувањето на сопругот и го затвора главниот женски лик во еден круг на безизлезно и апсурдно докажување на својата верност. Преку симптомите на болеста на „мојот маж,“ Пармаковска се обидува да го анализира генерациски преземениот страв што ги отуѓува родителските и брачните односи во семејството. Таа отсликува вулгарна, насилна и малограѓанска средина, култура на сомнеж и недоверба со страв од непознатото и срам од Другото. Притоа, разработувајќи ги овие релации им се приклучува на европските и на светските прозаист(к)и чија омилена тема е еден од метамодернистичките принципи – распадот на семејството како традиционална структура и отфрлање на светот што би требало да го претставува нашиот наследен светоглед. Иако забележуваме несмасни и трагични обиди на ликовите да се адаптираат во семејството и заедницата, прикажани како макети на едно патрихајално општество, процесот на нивното себереализирање како поединци во средините е тежок, речиси невозможен.

Со својот непретенциозен стил, како интимен дневник ослободен од техники и загатки, писателката всушност се надоврзува на традицијата во раскажувањето на една од најчестите теми во македонската книжевност – приказната за проклетството во македонското семејство. Наспроти досегашното дефинирање на семејството како жртва на социјалниот, економскиот и политичкиот контекст, генерацијата на Пармаковска го испитува семејството во релација со општеството и во рамките на паланечката и соседската култура.
Мотивот на неостварениот дом и отуѓувањето ги носи ликовите кон пропаѓање. Тие стануваат странци, бдеачи над својот неостварен живот, во кој нивната најголемата мачнина и болка произлегуваат од непроменливоста на нештата. Главната хероина го очекува започнувањето на животот со завршувањето на одбројувањето: до заспивањето на мажот, до доаѓањето на ноќта и до сокривањето кај љубовникот, до напуштањето на „мојот маж,“ по манијакалното чистење на станот, до раѓањето на детето. Одбројувањето за неа е измачување, но и надеж во неодлучната и стагнантна средина. Таа не може да остане, но не може ниту да замине поради чувството на вина: „Не го сакам, веројатно затоа што е болен, и тоа е грозно“ (Пармаковска 2017, 50). Наспроти нејзиното одбројување, мажот во приказната копнее за некој измислен и далечен дом:

„На мојот маж далеку му беше еден од омилените зборови што ја објаснуваше неговата идеална точка, некое место каде што не работеа телефоните, интернет не постоеше, немаше автобуси што возат за Скопје и за Македонија, немаше никој што може да го разбере јазикот што го зборуваме, немаше луѓе што можат да нѐ препознаат на улица, па и да немаше луѓе воопшто ќе беше помалку страшно отколку да ги има тие луѓе, никој не може да нѐ најде. Далеку. Дома е далеку“ (Пармаковска 2018, 67).

Фразата „дома е далеку“ е претстава за егзистенцијална криза на духот, но и за личната желба да се одбие светот во кој не се припаѓа. Ако домот е некаде далеку, тогаш „тука“ е непријателско, осамено, клаустофобично и трагично место. Токму заради чувството на бездомништво во сопствената куќа, судбината на ликовите е детерминирана од изгубената шанса за реализиран дом, или она што Гастон Башлар го нарекува во „Поетика на просторот“: свое „катче во светот.“

 

 

 

 

 

 

Текстот е изработен во рамки на придружната младинска програма на проектот за книжевност Inside/Out и преземен од порталот Окно 

НАПИШАНО ОД:
  • Кристина Атанасова
  • October 28, 2021
  • ФЕМ 101
ЗБОРУВАМЕ НА ТЕМА: РАЗГОВОР
Ана Блажева, Наталија Теодосиева и Славчо Димитров ги споделуваат своите идеи на темата.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дискреција и затајување: За митот на менструацијата
Кога нормална телесна функција спречува една индивидуа да оди на училиште или на работа или кога менструацијата претставува сериозни здравствени ризици поради недостапноста на производите, огласувачите треба да дојдат до следново „откритие“: дека тие жени не треба да гледаат среќни фигури во тесна бела облека и скокање покрај плажа.
  • Од Пелин Балабан
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Фирма / Жена во просторот (извадок)
Жени во текст е темата на првиот Меѓународен ПичПрич што ќе се одржи во четврток, 29 април
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Бомби, пари и женски права
Капитализирање на грбот на маргинализирани групи, а во конкретниов случај, на борбата за женски права, секогаш постоело, но ми се чини дека во последно време е посебно истакнато.
  • Од Румена Бужаровска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Моника Стојановска: Пишувам отворено, сонливо и искрено
Може да кажам дека моите песни се една (за мене) потребна, но за жал погрешна психоанализа на другиот.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Во фокус: Санна Марин
Oчигледно, границата на моралот се повлекува кај млада жена со моќ, која се осмелува да танцува на камера. И тоа, провокативно.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Сестри“: Филм кој треба да е лектира на сите средношколци
Фантастичен филм кој прикажува како мизогинијата се манифестира во животите на средношколците денес, кои повеќе од било која генерација активно користат социјални медиуми.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Брачна приказна“ е крај на прикаските за бракот
Филмот „Брачна приказна“ е најдлабокото, најпотресното и најреалното нешто што го гледав оваа година.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Гравитација
Бројот на варијации на формата на женските гради е веројатно соодветен на бројот на жени во светот или ко што би рекла една моја драга личност “сто жена, двеста сиса”
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
(О)станување уметници
Кон „Птицата во мене лета каде што ќе посака“.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Со интеракција и запознавање меѓу заедниците во борба против говорот на омраза
Штетата која се нанесува со говорот на омраза против Ромите е повреда на достоинството на една цела заедница.
  • Од Марија Сулејманова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Со свој камен поглава
Кратка приказна за потрагата по здравствен систем во време на пандемија.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Не ни требаат ветувања и уверувања, ни требаат санкционирани сторители и правда за жртвите
Солидарноста и емпатијата кон жртвите е првиот чекор на отпор против патријахалниот шовинизам. Поддршка за жртвите, не сте сами и вие не сте виновни!
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Рестартирање со Терапија
Во овие комплицирани времиња, соочувајќи се со предизвиците и неизвесностите на нашето секојдневие, Терапија се стреми да ја заврши годинава со динамика и оптимизам.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Пратеничка – да се биде или не?
Од досегашните избори видливо е дека речиси ниедна политичка партија не се залага, континуирано и посветено, за родовата еднаквост.
  • Од Ангелина Цветковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Доктор-јаснување“: Кога докторката не ги слуша пациент(к)ите
Излегувањето на д-р Шуплиновска-Јордановска ме направи гневна, но сепак ми е мило што ПичПрич обезбеди форум каде што публиката можеше дирекно да се обрати на лице кое има позиција на моќ
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Инстаграм – гнездо на уметнички
Неколку уметнички чии дела варираат од забранети автопортрети до искрени исповеди и ноар фотографии.
  • Од Анастасија Марковска
  • ФЕМ 101
Можна ли е достоинствена дигитална интимност?
Потребно е како нација да научиме како правилно да ја уважуваме интимноста, и како правично да ги казниме злосторниците кои ги загрозуваат жените.
  • Од НИКОЛА ДОНЕВ И РАДОВАН СПИРИДОНОВ
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како е да старееш како геј во Србија
Додека сте помлади и здрави, некако се борите со стигмата и ограничувањата што ги чувствувате како геј личност. Во староста сè опаѓа, сè е потешко, кругот на пријатели се стеснува и мрежата за поддршка опаѓа
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Силувач на твојот пат – чилеанската феминистичка химна се шири низ светот
Милиони жени во регионот излегоа на улица да побараат нешто што е толку основно, но сепак е повредено: правото да се живее животот без насилство.
  • Од Гала Насева
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Цената на водењето политика во услови на шовинистички менталитет
Oд вкупно 660 избрани градоначалници во период од 25 години и седум круга локални избори, само 18 се жени.
  • Од Симона Србиновска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПичПрич: Влакна
Во 20.00 часот во Кино Милениум ќе се одржи четвртото осмомартовско издание на ПичПрич – вечер на раскажување женски приказни, на тема „Влакна“.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Аптеки, гинеколози и контрацептиви
Кога решив да го пишувам написов, почнав да барам информации на македонски за контрацептиви и сфатив дека постојат многу малку.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Борба со видливата женска невидливост    
 За македонските авторки од 19 век.
  • Од Дијана Петрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Отпорот против “родовата идеологија” мора да престане
Родовата теорија не е ниту деструктивна ниту индоктринизирана: таа едноставно бара форма на политичка слобода.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не, нема да се предомислам
Митот за неопходноста од мајчинството е традиционален концепт кој ја ограничува женската слобода.
  • Од Нина Раповска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жртвите се множат, додека институциите тивко потфрлаат
ЗАЕДНИЧКА ИЗЈАВА НА ЖЕНИ-АКТИВИСТКИ ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ОД БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН ЗА РОДОВО-ЗАСНОВАНОТО НАСИЛСТВО НА ИНТЕРНЕТ
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто жените „не се смешни“: хуморот и телото
За хумор потребна е слобода на телото којашто, нема да се изненадите, често не е присутна кај жените.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Женскиот поглед во визуелната уметност: Во комуникација со делото
Погледот отсекогаш бил, и е, политички.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Хана Комар: Револуцијата има женско лице
Разговор со беларуската поетеса, преведувачка и активистка Хана Комар.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГОДИНИ БУДНИ – ПРВО ПА ЖЕНСКО ПОЛНИ 10 ГОДИНИ!
Во тек е јубилејното 10то издание на феминистичкиот фестивал Прво па женско! Од програмата Пролетно будење, не пропуштајте настанот „Срамота!“ (во рамки на Скопскиот викенд на гордоста), оваа сабота од 20ч. во Театар Комедија и перформаност на Оља Грубиќ „Гол живот“, на 18 јуни во Денсинг салата на МКЦ од 19ч. 
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА
ГУЖ #1 Yaeji
Мислам дека музика може да трансцедентира јазик
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Инкриминација на демнење е само еден чекор во борбата со системскиот сексизам во македонските институции
Важно е да се напомене дека оваа промена на законикот сѐ уште не е официјално изгласана од страна на пратениците во Сообранието и затоа нејзината имплементација не е започната. 
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Патишта на траумата
Што сè ѝ се случува на една жртва по злоставување
  • Од Матеј Тројачанец
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се плаши од правото на телесната автономија? 
Осврт кон правото на абортус во САД.
  • Од Елена Гаговска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram