Во 2018 феминизмот дефинитивно доживеа своевидна комерцијализација која трае веќе неколку години и секоја година зема замав. Па така, лесно е да се видат феминистички слогани по маички, на бимови на концерти и насловни на списанија…Од друга страна пак, оваа комерцијализација и „брендизација“ на феминизамот, не само што е проблематична во третирање на феминизмот како капиталистички продукт, не занимавајќи се со феминистичката историја, теорија и вредносни системи, туку и воопшто не ја отсликува реалноста кога станува збор борбата за женски права.
Во екот на движењето #MeToo стана очигледно, на глобално ниво, дека свеста за што е сексуално вознемирување и насилство, како и за системскиот сексизам кој е сеприсутен и во образовниот систем и во работната среднина, е на многу ниско ниво!
До истите заклучоци можеше да се дојде по почетокот на кампањата #СегаКажувам во Македонија, каде многу од споделените искуства беа јавно исмевани бидејќи не се работело за „вистинско“ сексуално насилство. Оваа кампања, со која на некој начин ми започна 2018 година ми беше добар reality check, особено во контекст на она што го кажав погоре. Имено, подолго време имав чувство дека феминизмот станува популарен, дека е доволно присутен во јавниот диксурс и се зголемува бројот на луѓе кои се поисоветуваат со феминизмот. Во најмала рака сум била во грешка.
Среќна сум што ми стана јасно колку е всушност потребно да се зборува за феминизмот во Македонија, бидејќи тоа ме стимулираше и мотивираше да почнам да развивам идеја за феминистички портал во Македонија. После многу работа, истражување, потрага по мотивирани луѓе и средства: во ноември 2018 во дигиталниот простор се појави Медуза.
За мене Медуза е искра светлина во мрачните лавиринти на македонката реалност (ако смеам слободно да ја парафразирам стотројка). Знам дека развојот на Медуза ќе биде бавен, ќе бара многу напор и љубов, но фактот што постои група на луѓе која е подготвена да твори врз база на верувањето дека сите луѓе се еднакви: мене ме инспирира и прави да се чувствувам прекрасно. Со желба да рефлектираме кон она што сме го постигнале во измината година, но и она што не’ размрдало, возбудило, вознемирило, во денешниот текст неколку авторки од Медуза издвојуваат значајни моменти од 2018 година.

Калиа Димитрова

Не сум сигурна дека било која година би можела да ја наречам „феминистичка“ бидејќи глобално сѐ уште не живееме во општество каде што родовата еднаквост е нормалата. Дури и во држави кои се сметаат за најпрогресивни како Шведска или Холандија, сепак има значителни разлики помеѓу мажите и жените. На некои структурни начини се влошува состојбата на женските права — пример назначувањето на уставниот судија Брет Каванау може да значи повторната криминализација на абортусот во САД. Но од друга страна оваа година имаше многу граѓански феминистички активизам. Движењето #MeToo кое беше почнато од американската активстка Тарана Бурк се претвори во слични движења низ светот како и нашето #СегаКажувам движење со кое се обрна внимание на сексулното злоупотребување во Македонија.

Овие интернационални и локални движења имаа и конкретни ефекти во мојот живот. Јас објавив два написи на македонски и на англиски за темата на сексуално злоупотребување на лично и на колективно ниво. И мојот прв напис за #СегаКажувам и мојот втор напис за назанчувањето на уставниот судија Брет Каванау во САД добија многу позитивни реакции. Можеби сѐ уште не живееме во феминистичко општество, но мислам дека скоро сигурно не живееме во статично општество. Постојано се случуваат промени и постепено гледаме прогрес на одредени прашања. Но важно е да не заборавиме дека овој прогрес не е доволен и дека не е крајната цел. Со ова на ум, можеби ќе можеме да ја направиме 2019-та година да биде уште пофеминистичка од 2018-тата.

Елена Гаговска

2018 година веројатно ќе ми остане забележана како година на сексуално насилство, во смисла на конечно (иако не целосно) ослободување од табуата, срамот и осудата и соочување со сеприсутноста на насилството врз жените. Без разлика дали стануваше збор за американски гимнастичарки со генерации сексуално злоупотребувани од, сега осудениот спортскиот лекар; пребегнатата сексуална робинка од ИСИС која стана Нобеловка за мир; докторката која пред цел свет го стави на тапет својот силувач, сега Врховен судија. 2018 беше за сите оние кои собраа и не собраа храброст да ја кажат својата приказна.

Бојана Јовановска

Година за охрабрување, солидарност и промени. Личниот развој е значаен само ако успееш некој друг да мотивираш или му помогнеш да те престигне. Женската солидарност за мене ќе ја означи 2018. Или бар, мејнсирим запознавањето со поимот. Формирајќи мали кругови за поддршка, ги запознав Стела Нетворк и Медуза од кои сум дел. Менторската мрежа Стела низ многу градови зборуваше како препреките може да се надминат само ако го споделуваме своите приказни и колку професионалното надоградување влијае врз независноста на индивидуата. Нови идеали за улогите се пред нас. За мене 2018 е Сашка Цветковска и храбоста да започне своја истражувачка агенција, Кристина Озимец која стои позади ПИНА, првиот новинарски фестивал. За мене 2018 е сестра ми Хана, која ја имаше својата прва независна претстава Како се прави човек, уште едно охрабрување за режисерките. Кика Авиеро, која отворено зборува за како да се прифатиме, Body Possitivity movement. Јована(19) која работи, студира и волонтира во One can, Рина која студира медицина и паралено не држи под конец во Youth Council of US Embassy. Јана Јакимовска и нејзината изложба која засекогаш ги овековечи Хероините на нашето време, се надевам дека ќе заврши некоја од сликите во некој универзитет, да знаат студентките дека и они се дел од општеството. Две работи се клучни, системски пристап и субверзивно започнување на промени. Затоа пристапот на менториање ми дава надеж дека ќе успееме да пренесеме идеја солидарноста, доколку конкретно насочена ја менува позицијата на жената во општеството, особено во помалите места. А второ, дека бидувањето медуза, ќе започне да актелизира значајни теми за сите нас во медиумскиот простор.

Сара Миленковска

Моќна современа приказна за солидарност, грижа и општествена одговорност беше одлуката на илјадници жени и мажи во мај да се вратат во Ирска и на референдумот да гласаат ЗА укинување на Членот 8 од Уставот, воведен во 1983 година, во кој се забрануваше абортусот во име на правото на живот на детето што треба да се роди. Со него Ирска имаше еден од најконзервативните, најстроги и насилни закони за абортус во Европа кој не признаваше исклучоци ниту за случаи на инцест, силување или малформација на плодот. Нивната солидарност, пожртвуваност, грижа, патувања и од далечни дестинации (меѓу кои Австралија, Тајланд, Костарика, Индија…), но и финансирање на патувања на луѓе кои не можат да си ги дозволат, резултираа со дури 70 отсто од гласовите за повлекување на Членот 8. Седум месеци подоцна собранието го усвои предлог законот за легализација на абортусот.

Лени Фрчкоска

Тимот на Медуза ви посакува среќни празници со следната нумера!