Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ФЕМ 101
Фемицид – од спалувањето на клада до женските инфантициди
Потребно е одвојување и разликување на фемицидот од останатите видови насилство

Фемицидот или феминицидот како термин се користи во две различни конотации, односно ако го искористиме како неутрален поим, би означиле убиство на жена (без разлика кој е сторителот, посочувајќи го полот на жртвата), но далеку покомплицирано е неговото политичко значење кое вклучува комплексен систем на фактори, начини и контекст во кој се случуваат таквите убиства. Станува збор за убиство чиј мотив е поврзан со родот на жртвата, односно „убиство на жени и девојки само поради тоа што се жени и девојки“ (International Council of Women, 2013).

Станувајќи суштински политички термин, фемицидот се однесува на убиствата на жените поради нивна инфериорна положба во патријархалното хетеронормативно општество. Фемицидите се случуваат како резултат на интерпартнерското насилство, убиствата во име на „честа“, поради мираз, во дејствијата на организираните криминални групи, за време на воени конфликти, се јавуваат како инфантицид (на женски деца), родово заснован селективен фетицид, убиства како резултат на генитално осакатување (отсекување, инфабулација или секое друго осакатување во целост или делумно на големите (labia majora) и малите усни (labia minora) или клиторисот на жената), убиства на жени кои се обвинети за вештерство или волшебништво, убиства како резултат на мизогинија, убиства поради сексуална ориентација и родов идентитет.

Дајан Расел (Diana Russell) за прв пат го употребила терминот фемицид на првиот Меѓународен трибунал за кривичните дела спрема жените одржан во 1976 година, во Брисел, а чија цел била во јавноста да бидат посочени многуте видови кривични дела, и насилно брутални и прецизно и комплицирано дискриминаторски, извршени врз жени од сите култури и во секој општествен контекст (Russel & Van De Ven, 1976). Родовите политики постојат дури и во убиствата на жени, тоа можевме да го видиме за време на спалувањето на жените поради вештерство (случаите на казнување поради ерес, односно учење спротивно на црквата било поврзувано со конфикација на имотот на осудените), почнувајќи од 1484 година.

Ќе прашате зошто политичко? Жените кои биле „избрани“ да бидат посочени како вештерки, биле врз основа на претходно изработен профил, со карактеристики кои укажувале дека се работи за жени кои веруваат во природните закони, а не во учењето на црквата, дека не се однесуваат според општествените очекувања на тамошното време, односно се обидуваат да живеат ослободени од тогашните црковни и патријархално државни стеги. Имено, тие жени живееле сами, имале домашни миленици (најчесто мачка) кои за црквата биле демонот во животинска форма, одгледувале медицински растенија, немале деца… (Turvey, 2012).

Деведесеттите години на XX век, за жал, го популаризираат терминот „феминицид“ во Латинска Америка, предизвикувајќи меѓународен интерес за многубројните убиства на жени работнички во областа на пограничниот град на Мексико – Сиудад Хуарез. Ако барате училишен пример за посебен тип на родово засновано насилство кое произлегува од вкоренетоста на патријархалните хетеронормативни односи на моќ, мизогинијата, потчинетата положба на жените и општествено изградените родови улоги, тогаш тоа е Сиудад Хуарез. Општествениот контекст и перцепцијата на жените, пред сè на финансиски независните и еманципирани жени како „валкани„, укажува на посебни општествени односи на моќ на родовите и сексистичката општествена култура (Connell, 2013).

Приказната за семантичкото значење на фемицидот не завршува со Расел, туку продолжува со Марсела Лагарде (Marcela Lagarde) – антрополог, која посочила дека феминицидот се однесува не само на дејствијата кои предизвикуваат физичка смрт на жените и девојките, туку и на различните форми на структурална и систематска дискриминација (Bandelli, 2017).

Фемицидот во македонски контекст, најчесто, се поврзува со случаите на насилство меѓу интимните партнери и семејно насилство. Општествената суштина на фемицидот кај нас е конструирана преку идентитетот на сторителот како сопругот, интимниот партнер, роднина; а тој и жртвата се поставени во типична општествено очекувана родова положба и семеен контекст. И тоа се случува во над 60% од случаите на фемицид во РСМ (Национална мрежа, 2018).

Фемицидите кои од 2017 до 2020 година се случија во РСМ, укажуваат на тесна поврзаност на насилството меѓу интимните партнери и убиството како резултат на истото. Како најчест мотив се јавува љубомората поврзана со претходни нарушени односи во интимната врска. Фемицидите најчесто се извршуваат во домот на сторителот и жртвата; или домот на родителите на жртвата (во случаите кога веќе партнерите се разделени или ја започнале бракоразводната парница). Истите во начинот на извршување се карактеризираат со изразен гнев кај сторителот, кој најчесто употребува огнено оружје, но прибегнува и кон други средства во случаите кога биле потребни за довршување на делото.

Зошто случаите на семејно насилство често завршуваат со фемицид? До денес, државните органи не покажале беспрекорна професионалност при дејствувањето во случаи на семејно насилство. Многупати реакциите се бавни, насочени кон убедувања на жртвата дека е потребно да се врати во домот; дека во интимните односи е нормално да се случува (понекогаш) насилство; итн. Ваквата инертност доведува жртвите да не го пријавуваат насилството, затоа што научиле дека се беспомошни, дека од државните органи нема да добијат помош, па продолжуваат да живеат трпејќи го насилството. Долготрајното насилство, многупати поради дополнителни криминогени фактори, за жал, завршуваат со фемицид. Потоа, поради непријавеното претходно насилство меѓу интимните партнери, убиството не е ниту класикувано како убиство во вршење на семејно насилство, а уште помалку како фемицид.

Како да добиеме повеќе информации за фемицидите за да можеме да работиме на нивно идно спречување? Потребно е одвојување и разликување на фемицидот од останатите видови насилство. Зошто? Затоа што ако го употребуваме само терминот убиство за да го именуваме кривичното дело со кое е лишена од живот жена, тогаш би употребувале неутрален поим, кој во никој не случај не би можел да ја открие културната димензија на фемицидот, односно дека станува збор за убиство на жени од страна на мажи.

НАПИШАНО ОД:
  • Ангелина Станојоска
  • March 2, 2021
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Зошто разводот е добар?
За децата и родителите е подобро да живеат среќно и разделено, отколку несреќно и заедно.
  • Од Ирена Цветковиќ
  • ФЕМ 101
Целосната еманципација на жената било неотстварено ветување во социјалистичкиот контекст
Интервју на Славенка Дракулиќ со унгарската научничка која напиша книга за феминизмот во Југославија
  • Од Коалиција Маргини
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Револтирани сме од начинот на кој се перцепира нашата работа
ЈАДРО бара од Министерството за култура подобар третман на независната сцена
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Димензии на бајките – мрак и светлина” од Лени Фрчкоска
Книгата „Димензии на бајките – мрак и светлина” од Лени Фрчкоска деновиве излезе од печат во издание на издавачката куќа Авант прес од Скопје.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Емоциите се нашите политички и животни ресурси
Овој колективен гнев треба да се канализира, да се застане цврсто, без компрописи во легитимната борба за нашите животи: Говор на Калиа Димитрова од протестниот марш „Јавна соба е кривично дело“.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Улицата на мачките
Трчаме боси по улица. Не ми се веруе дека дозволив да ме наговори на ова. Жешкиот асфалт ми ја гризе кожата, стапалата ми се смалуваат. Се одвојувам од него и се обидувам да го престигнам.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Слободата како трпелив труд
Како да практикуваме колективна и вклучувачка феминистичка слобода?
  • Од Душица Лазова
  • ФЕМ 101
5 ЖЕНИ ЗБОРУВААТ НА ТЕМА: НАДЕЖ
Неда Чаловска, Ружица Максимовска, Ена Утевска, Џане Крешова и Вики Младенова споделуваат од каде црпат чувство на надеж.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Микејла Коел ве предизвикува да ја напишете приказната која ве плаши
Авторката и актерка Микејла Коел го освои посакуваното признание за нејзината серија „Може да те уништам“, која го фикционализира силувањето кое таа го има преживеано.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
По масовните протести, дополнителните забрани за абортус во Полска се одложени
Пресудата на Уставниот суд требаше да стапи на сила на 2 ноември, но сè уште не е објавена во службен весник.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што треба да знаеме за абортусната грижа за време на КОВИД-19?
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Цената на водењето политика во услови на шовинистички менталитет
Oд вкупно 660 избрани градоначалници во период од 25 години и седум круга локални избори, само 18 се жени.
  • Од Симона Србиновска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Митот за (не)дисциплираните девојки
„Таа беше најдисциплинираната, најпочитуваната, најсредената - совршена девојка, толку совршена што може да те извади од кожа. Накаде се стремеше таа? Ја следев. Таа можеше да ги среди дури и полиците на празнината“.
  • Од Кристина Атанасова
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Скриените форми на конверзионата терапија
Во Македонија не постои никаква забрана за конверзиона терапија, а лиценцираните психолози што може да се јават како спроведувачи или наведувачи на ваква „терапија“, за жал, не сносат никакви последици.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Ментален товар
Менталниот товар е продукт на вообичаеното организирање на едно просечно домаќинство во кое еден од партнерите, обично жената, има улога на „микро-менаџер“.
  • Од Мартина Стојковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Луњата
Хаосот е нештото од кое треба најмногу да стравуваме, но во последно време верувам дека е нештото што најмногу го сакаме.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Собир за одбележување 80 години од создавањето на АФЖ
Регионален настан за одбележување на 80 години од основањето на АФЖ инициран од феминистичките колективи од просторот на поранешна Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Пратеничка – да се биде или не?
Од досегашните избори видливо е дека речиси ниедна политичка партија не се залага, континуирано и посветено, за родовата еднаквост.
  • Од Ангелина Цветковска
  • КВИР, ФЕМ 101
Квир по дома: Здравствената криза и социјалната изолација наспроти потребата за заедништво
Ако за мнозинството социјалната изолација подразбира едноставно поминување повеќе време дома, кај квир лицата тоа може да значи буквално затварање во себе или „враќање во плакарот“.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Секоја трансродова личност носи приказни кои треба да се слушнат
Веќе неколку години по ред, на 31 март го одбележуваме денот на видливоста на трансродовите луѓе. Глобално, трансродовото постоењето и борба се прославува на овој ден од 2009 година.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Подгответе се за суров оптимизам
На 2 септември, со групната изложба Скршено, отвора овогодинешниот Skopje Pride Weekend.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како универзитетската култура ги прикрива злоупотребите на моќта
Сара Ахмед за пријавите од вознемирување и тактиките на замолчување во својата нова книга „Жалба!“.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Водич за Трејси Емин, ‘enfant terrible’ на британската уметност: Прв дел
Трејси Емин e дел од изложбата Родови перцепции во Музејот на современата уметност - Скопје. Прочитајте сè за оваа легендарна уметница и погледнете ја изложбата во МСУ каде се изложeни 39 современи уметнички дела од 25 жени.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Сао Паоло ја добива првата книжарница за дела напишани само од жени
Жените пишуваат и тоа многу. Толку многу што со нив ќе ги наполниме сите полици на една книжарница.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Здравствениот систем и проблемите на трансродовите лица
Oсврт на трансродов маж од Македонија.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Патишта на траумата
Што сè ѝ се случува на една жртва по злоставување
  • Од Матеј Тројачанец
  • КВИР, ФЕМ 101
Радикална пријателска љубов
Зошто да не ја славиме пријателската љубов на начинот на којшто ја славиме романтичната љубов?
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Маркс за родот и семејството: резиме (прв дел)
Човечките суштества би морале да станат способни да се видат едни со други како вредни за себе, наместо да гледаат како нешто што вреди само на она кое една индивидуа може да го обезбеди за друга.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Протести против сексуалното насилство во Албанија
„Не си сама“, „Државата е силувачот“, „Твојата ќерка не е виновна“, се некои од слоганите околку кои беше организиран протестот.
  • Од Сара Миленковска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Брза vs. одржлива мода: Зошто е ова феминистичко прашање?
Модата и феминизмот треба да бидат дел од истиот разговор. Изборот на брза наспроти одржлива мода недвосмислено е феминистичко прашање, бидејќи тоа е избор меѓу систем кој главно се потпира на обезмоќување и искористување на текстилните работнички наспроти систем што овозможува и поттикнува промена кон поголем еколошки интегритет и социјално-економска правда.
  • Од Александра Спасеска
  • ФЕМ 101
Чувајќи ја Франка: Работа околу нега и грижа за време на Корона
Добивањето нега не би требало да биде само луксуз за богатите и повремен комфорт за средната класа, туку пристапна до сите деца и родители. Истовремено, работниците на грижа и нега би требало да се ценети и, се разбира, добро платени.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нов недискриминирачки закон за потпомогнато оплодување во Малта – Каде сме ние по ова прашање?
Во едно демократско општество кое се стреми кон целосна еднаквост и недискриминација, постоењето на вакви закони кои поставуваат дискриминирачки услови и кои некого исклучуваат од остварување на право е поразително и ја отсликува итната потреба од измени кон подобри законски решенија.
  • Од Јована Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Јаз
Генерално спортот е преплавен со сексизам на сите нивоа, без разлика дали станува збор за час по физичко во училиште или професионално натпреварување. Спортот е само огледало на родовите стереотипи и нееднаквост, што ја подразбира и нееднаквоста во наградување на достигнувањата.
  • Од Бојана Јовановска
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Отпорот против “родовата идеологија” мора да престане
Родовата теорија не е ниту деструктивна ниту индоктринизирана: таа едноставно бара форма на политичка слобода.
  • Од Лени Фрчкоска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram