Неодамна беше објавена статија којашто за брзо време привлече големо внимание на социјалните мрежи. Станува збор за статијата на Рошин Лениган за i-D Magazine за тоа ,,Што е фемцел?“ (What is a femcel?). Популарноста на статијата, или пак нејзината озлогласеност, главно се должи на тоа како Лениган го дефинира споменатиот феномен.
На кратко, според писателката, како фемцел се идентификува девојка која меѓудругото ги слуша Лана Дел Реј, Фиона Епл, ХОУЛ и Мицки, го знае монологот за „кул девојките“ од Gone Girl, ги обожава кревките женски протагонистки на Отеса Мошфег, тагува по падот на Тамблр, обожава да ја чита ,,Лолита“ на Владимир Набоков и често сака да се условува себеси со придавки како манипулативна или токсична. Ако успеа да се пронајдеш во кое било од наведените интереси, според Лениган, најверојатно би можела да се идентификуваш како фемцел. Оваа дефиниција произлегува од еден скорашен бран на содржини кои кружат на социјалните мрежи под хештегот фемцел. Креаторките црпат инспирација токму од горенаведените уметници и творби, а на листата можат да се најдат и Силвија Плат, Fleabag, Натали Портман во Black Swan, The Smiths, па дури и социјалистичките теории на Карл Маркс. Најчесто станува збор за хумористични содржини, како мимови и кратки ТикТок видеа, со сцени и идеи кои се лесни за поистоветување и често преувеличени за хумористичен ефект.
Актуелната група која ги создава и воедно восприма ваквите содржини се помладите генерации, поточно тинејџерки и девојки во своите 20ти. Содржините се препознатливи по неописливиот, често егзистенцијален и ироничен ген-з хумор. На пример, една фемцел девојка би рекла дека е како Ејми од Gone Girl, која буквално извршува убиство и ја манипулира целата јавност, иако таа во својот живот нема сторено ништо приближно на тоа. Но, поистоветувањето со овој филмски лик лежи во едноставната мотивација на Ејми која резонира со гледачите, а мимот едноставно служи за да ги пренесе емпатијата и разбирањето кои ги буди кај нив. Нејсе, да се навратиме на прашањето на Лениган, што всушност значи фемцел и зошто овој феномен е навидум сеприсутен на социјалните мрежи?
Поимот фемцел всушност произлегува од зборот инцел (involuntary celibates) или во груб превод „неволен целибат“. Поточно, инцели се вообичаено хетеро мажи кои немаат или многу ретко имаат сексуални или романтични врски со жени, но како што алудира името, тоа всушност не е по нивна волја. Причините за тоа можат да бидат нивниот неконвенционален изглед, попреченост, социјална повлеченост, итн. Но генерално, тие би се дефинирале како добри момци кои сметаат дека го заслужуваат правото на сексуални/романтични односи и кои најчесто ги обвинуваат жените кога тоа не го добиваат за возврат. Нивната перцепција за жената во најголем дел од случаите е заснована на мизогини гледишта и ја доживуват како сексуален објект кој треба да е на нивно располагање. Најчесто тоа се манифестира со силна омраза кон жените, а во поекстремни случаи и со злоупотреба, присила, па дури и убиство. Мотивацијата за ваквите злодела е желбата да се казнат жените кои ги одбиваат припадниците на оваа група, па дури и мажите кои се наводно причината за тоа. И покрај негативните конотации поврзани со оваа група на луѓе, тие сепак имаат активна интернет заедница на истомисленици и поддржувачи на сајтови како Редит и 4чен. Како резултат на неколкуте инцелски масакри, во поскоро време тие се сметаат за вистинска радикална екстремистична заедница, а не само за безопасна, ниш интернет група.
Оттука, наједноставната дефиниција за фемцел би била дека станува збор за женска верзија на инцелите. Но, не е лесно да се конкретизира семантиката на овој поим. Движењето е сепак релативно ново, па и самите припаднички го доживуват различно. Изворно, налик на инцелите, тие воглавно беа присутни на истите интернет форуми, неретко делејќи слични размислувања и користејќи доста сличен сленг, но досега не биле поврзани со никакви криминални злодела. Фемцелите, во оваа смисла, се девојки кои себеси се сметаат за инфериорни во одредени аспекти, особено во споредба со девојките кои ги исполнуваат критериумите на модерното општество. Поради таа причина тие обично се чувствуваат засенети и често занемарени од машката популација. За многу девојки ваквата интернет заедница претставува безбедно прибежиште и охрабрување дека не се сами. Но истовремено, кај овие девојки често е присутен одреден степен на интернализирана мизогинија. Фемцелите ги презираат девојките кои не се соочуваат со истите проблеми како нив и кои се конвенционално атрактивни, верувајќи дека тоа е огромна привилегија и дека тие им се еден вид закана и причина за нивниот ,,целибат”.
Според други алтернативни дефинции на Urban Dictionary, за фемцели се сметаат радикалните феминистки кои често се етикетирани како мажо-мразачки, односно жени кои поради нивниот тежок карактер и ,,токсичен феминизам” не можат или пак одбиваат да имаат врски со мажи поради нивната наводна аверзија кон нив. Овие толкувања, иако поблиски до оригиналното значење на зборот фемцел, сепак не успеваат да го доловат поимот онака како што тој се користи на социјалните мрежи во поскоро време.
И покрај комплицираната историја, моменталната употреба на идентитетската „лепенка“ фемцел е речиси целосно дистанцирна од своите корени. Самиот тон во дефиницијата на Лениген е малку хумористичен и саркастичен, бидејќи е свесна за површноста на целиот феномен. Во еден вид предговор, таа ја објаснува суштината на нејзината статија: ,,Новата генерација на фемцели се повеќе заинтересирани за естетиката позади токсичниот сентимент на тагата, отколку за оригиналното значење на неволната чесност.“ Горенаведените култни творби и нивните содржини се идеални кандидати за естетизирање од страна на нивната целна публика. Песните на Лана Дел Реј и Мицки, на пример, содржат стихови кои многу добро го отсликуваат женското искуство. Статусот, тагата, бесот, самотијата, женската сексуалност и неправдата се некои од многуте тематики кои се опфатени во нивните песни. Мошфег низ своите протагонистки му дава нова перспектива на типичниот лик на растроената жена (the unhinged woman trope), која со години наназад е претставувана како антагонистка во филмовите и книжевноста. Монологот на Ејми во Gone Girl ни ги посочува притисокот да се прилагодиме на машкиот поглед и машките очекувања во однос на нивните партнерки.
Приказните во овие песни, филмови или текстови се едноставни и опипливи, но станува опасно кога нивните интерпретации инсистираат на прифаќање, романтизирање и охрабрување на состојби како што се менталната нестабилност и депресијата и особини како манипулативност, промискуитетност, искористување и слично. Но, тоа е всушност витален дел на фемцел движењето. Па така, ќе сретнете мимови и кратки видеа во коишто жаргонски зборчиња како токсично и манипулативно се честа појава, како и популарни Спотифај плејлисти со прецизно одбрани песни за гордите манипулаторки (како што самите се декларираат).
Од друга страна, се чини дека токму ваквите содржини на девојките им даваат извесно чувство на моќ и храброст да се однесуваат бескрупулозно, да ги прават истите работи кои им биле правени и да ги искористуват можностите од коишто некогаш биле лишени, без разлика дали тоа е морално оправдано или не. Така, преку овие содржини, фемцелите (веруваат дека) го преземаат авторитетот врз својот идентитет и ги присвојуваат и преобратуваат мизогинистичките критики во иронични самосвесни шеги како квазирадикални обиди за ослободување од општествените и родовите стеги. Може да се каже дека целото движење има потенцијал за свое место и значење во модерниот феминизам, со тоа што отвара простор за споделување и поврзување на женските искуства и смело му пркоси на инцелството во својата изворна форма.
Сепак, ваквиот став не е секогаш очигледен и директен, а можеби дури и непостоечки. Новата интернет мим култура ретко дава објаснување, позадина или причина за содржините кои ги создава. Понекогаш се работи само за романтизација на извесни ,,токсични“ карактеристики, кои често се вадат од нивниот ироничен контекст и се земаат здраво за готово, особено кога публиката е млада и подложна на влијание. Тенка е линијата помеѓу иронијата и вистината. Сетете се само на негативните ефекти на Тамблр трендовите од пред неколку години. Ваквите трендови се покомплицирани од што навидум изгледаат, тие се истовремено утешителни, забавни, полезни, но можат да бидат и опасни. Всушност, секоја интернет генерација досега имала свој вид на #фемцел, нешто како тренд кој не умира туку константно се ребрендира. Интересно е да се набљудува како и до која мера поновите генерации имаат развиена свест за ваквите социјални (феминистички) проблематики и на колку неконвенционален начин го искажуваат својот став користејќи ги алатките и каналите на своето време.
