Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како да се подготвиме за апокалипсата?
Кон романот ,,Време”од Џени Офил

Како што вели и самата писателка во гостувањето на овогодинешниот Интернационален Книжевен Фестивал во Единбург, најголем дел од романите кои пишуваат за климатските промени се категоризираат како постапокалиптични романи или научна фантастика.

Според неа, овие романи се служат со т.н. ,,екцентричен фатализам” (off-head fatalism), па наместо на читателите да им го доближат проблемот со глобалното затоплување и климатските промени, тие не само што ги одвраќаат, туку прават климатската криза да изгледа далечна и фиктивна во нивниот светоглед.

Главната дилема на Офил била токму таа – како да го доближи читателот до овој глобален проблем без притоа да звучи премногу проповеднички и моралистички. Па така, се решава да напише предапокалиптичен роман во кој кризата полека се надвиснува како темен облак над секојдневието на ликовите, а завршува пред навестениот потоп.

Во Време (Weather, Penguin Random House, 2020), Офил ја очовечува и здомува климатската криза преку вештиот избор на книжевна форма и нарација. Текстот во романот наликува на дневнички записи кои на нараторката Лизи ѝ даваат слобода да ги ,,истури” фрустрациите и грижите со напати мрачен, но остроумен хумор и искреност.

Позади хуморот и зајадливоста на Лизи се кријат нејзината анксиозност, инсомнија (,,Добрата работа ако си зависен од апчиња за спиење е тоа што не велат дека си зависен туку привикнат.”), страв од забрзувањето на деновите и патолошка емпатија поради која постојано се чувствува растргнато.

Растргнатоста потекнува од за жал добропознатиот судир помеѓу желбата за самоактуелизација и општествените улоги на ќерка, сестра, сопруга и мајка кои средината ги бара и очекува од неа. Покрај климатската криза, семејството, бракот и мајчинството се теми кои Офил често ги обработува во своите дела.

Лизи ги оставила студиите за да му помогне на нејзиниот брат Хенри кој е поранешен зависник од дрога и новопечен татко. Работи како библиотекарка на универзитет во Њујорк каде времето го поминува во читање бизарни факти и совети за преживување во апокалипсата која секој ден се чини се поблиску. Нејзиниот сопруг Бен докторирал во областа на класичните студии, а сега работи како дизајнер на едукативни видео игри и ги чита стоиците за доручек. Заедно имаат синче, проникливото прваче Илај.

На почетокот на романот, Лизи прифаќа да ѝ помогне на нејзината некогашна менторка Силвија со климатскиот подкаст Пекол и плима. Силвија бара од неа да пишува одговори на фаталните и параноични мејлови на нејзините слушатели иако Лизи се плаши дека нејзиниот живот и онака е преполн со такви луѓе.

,,Како последната генерација ќе знае дека е последна генерација?”, ,,Зошто да се грижиме за истребувањето на човечкиот род кога знаеме како завршува Библијата?”, ,,Како се најдовме овде?”, се само дел од вознемирувачките прашања со кои Лизи секојдневно се справува. Во меѓувреме, пробува да балансира помеѓу работата во библиотеката, должностите во домот и семејството (да поминува време со Илај и Бен, да го теши брат ѝ дека не е лош родител и да не му дозволи повторно да посегне по дрога, да ги слуша поплаките на отуѓената мајка која не престанува да зборува за Божјата добрина) и времето за себе (посетува курс по медитација на универзитетот).

,,Кој е најдобриот начин да ги спремам моите деца за престојниот хаос?” ,,Можеш да ги научиш да шијат, да се занимаваат со земјоделие, да градат. Сепак, техники за справување со немирен ум ми се чини најкорисно.”, одговара Лизи.

Во своите одговори, таа никогаш не се поставува како авторитет и сезнајко. Прашањата колку што ја прават параноична, толку и ја освестуваат за итноста на сеприсутната криза. Ја прават свесна за личната и субјективна комплексност во која е заглавен секој од нас, но и дека таа во голема мера зависи од комплексноста на објективната стварност.

Со нејзината патолошка емпатија и желба да помогне, Лизи ја деконструира грижата (уште една доминантна тема во романот) и ја вади од нејзиниот најпрво религиозен, а потоа патијархален контекст. Дејството во Време се одвива по изборите во кои победува Трамп, подемот на екстремната десница, неонацизмот, расизмот (,,Да набавиме пиштол?”, прашува Бен). Итноста која се насетува во Време се одвива пред нас додека ја читаме книгата во 2020. Грижата не е веќе наметната нужност за себе-оправдување, ниту пак останува отелотворена и запечатена за улогата на жената-негувателка. Грижата за блиските, за себе, за општеството, за природата се претвора во потреба и средство за преживување.

Affection, Agnes Martin

Кога размислуваме за глобалната политичка, економска или климатска криза, често заглавуваме со прашањето ,,Што можам да направам јас како поединец?” не сфаќајќи дека првиот чекор а да излеземе од таа претпоставена индивидуалност. Лизи со своето вмешување во туѓите животи нè тера да преиспитаме каде почнува а каде завршува нашето право и обврска да влијаеме врз другите луѓе? Колку им должиме на луѓето кои не ги познаваме, на луѓето кои ги среќаваме на улица, луѓето кои ја делат истата сегашност со нас, на идните генерации?

Можеби се сеќавате на докторот Руи од Чума (1947) на Албер Ками, дело кое доби нов бран на читатели ширум светот во екот на КОВИД-19. И покрај бројните неуспеси и жртви, Руи не се откажува од обидот да ги излекува заболените и да ја победи чумата. За него, тука не станува збор за некаков хероизам туку пристојност. Победата над вирусот за Руи е вршење на својата работа, продолжување напред, една форма на активен фатализам, спекулативен или пробен обид без очекуваната ефикасност. На чуден начин ,,пресметаниот” неуспех ѝ дава дополнителна слобода на Лизи.

Хероината на овој роман е далеку од пасивен набљудувач. Таа постојано бара начини како да го канализира немирот и паниката во акција без да очајува. Во Време нема простор за апатија и песимизам. Во женската далековидна библија која Лизи ја испишува има толку работи што треба да се завршат и толку луѓе на кои им е потребна нејзината грижа во овие неизвесни моменти. Единствениот одговор кој ќе го добиеме од неа е на крајот на романот е дека можеби е време да влеземе во замрсеноста на животот и да ја прифатиме итноста, да прифатиме дека реалноста е сепак активен глагол.

 

Gratitude, by Agnes Martin
НАПИШАНО ОД:
  • Душица Лазова
  • September 18, 2020
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто се заљубив во серијата Fleabag
Нема ништо ново во серија која се занимава со сексуални исповеди на главниот лик, фамилијарни трауми и невозвратена љубов, но серијата Fleabag го претставува сето тоа на еден маестрален и свеж начин. Еве ги моите 5 причини зошто треба да ја гледате оваа серија, веднаш.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Гордост
Пишува Ирена Цветковиќ
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Маргиналки
За жените и војната
  • Од Дијана Петрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Имав абортус“
Црната дупка во женскиот и јавниот дискурс
  • Од Душица Лазова
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Моника Стојановска: Пишувам отворено, сонливо и искрено
Може да кажам дека моите песни се една (за мене) потребна, но за жал погрешна психоанализа на другиот.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Куќата на соништата на Кармен Марија Мачадо
Избрани поглавја
  • Од Грација Атанасовска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Човечноста и отпорот на Тони Морисон
Лесна ли ќе и биде земјата на Тони Морисон, тешката земја на овој свет повторно втурнат во стапицата на омразата?! - запрашува Ивор Мицковски во новиот текст за Дојче Веле.
  • Од Ивор Мицковски
  • ФЕМ 101
Ментален товар
Менталниот товар е продукт на вообичаеното организирање на едно просечно домаќинство во кое еден од партнерите, обично жената, има улога на „микро-менаџер“.
  • Од Мартина Стојковска
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како да се борам за подобро утре, кога веќе не ни верувам во утре?
Ода за откажувањето, автодеструкцијата и потрагата по надеж.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Во фокус: Санна Марин
Oчигледно, границата на моралот се повлекува кај млада жена со моќ, која се осмелува да танцува на камера. И тоа, провокативно.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
(Не)Преводливоста на дрег уметноста во „RuPaul’s Drag Race“
Дали преводот на шоуто на македонски би ја доближил и нормализирал дрег уметноста во нашето општество и дали истиот е возможен?
  • Од Ана Илиева
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Најголемата желба ми е да се оформи силно студентско феминистичко движење: Интервју со Катерина Иванова
Системското насилство не е проблем на индивидуите кои го искусуваат, тоа е проблем на целата заедница.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Три книги „за момчиња“
Три приказни што на различен начин ги критикуваат насилните аспекти на воспитувањето момчиња.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Со операцијата за потврда на родот конечно ќе можам да живеам слободно
И покрај тоа што сум редовно вработена како застапник и активист за трансродови права во граѓанскиот сектор и редовно плаќам здравствено осигурување, државниот здравствен систем не ги признава и компензира трошоците за ваква операција.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Заговорот на тишината
Дисциплината е потребна во спортот, меѓутоа прашањето е која е границата помеѓу одржувањето на дисциплина и психолошко насилство и колку истото е навистина неопходно за формирање на подобри и поуспешни спортисти. 
  • Од Бојана Јовановска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Родово-несензитивни закони и родови стереотипи
Правни бариери во пристапот до правда на жените-жртви на семејно насилство.
  • Од Адвокат Тамара Славеска Апостоловски
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
За „природата“ на еден политички спор: хетеронормативност, трансродовост и загрозување на правата на жените (Прв дел)
Постојат цел океан на прашања поврзани со родовата трансформација и огромните глобални социјални промени во кои учествуваме и сме сведоци. Каде води сето ова?
  • Од Лени Фрчкоска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во фокус: Махса Амини
Смртта на 22-годишната Иранка која беше уапсена во Техеран поради носење несоодветен хиџаб предизвика бројни протести низ Иран.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
*WAP* на најјако
Или зошто за многу луѓе влажна вагина значи опасна вагина
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во фокус: МКЦ
Да го зачуваме МКЦ!
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Викторија #2
Изложба на фотографии по повод 16 дена активизам против родово базирано насилство
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Завршни зборови
Верувам дека светот е создаден за нежност, надеж, љубов, солидарност, страст, радост. Но, во светот има ужасна, неподнослива количина насилство.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
8 март – Леб и мир
На Меѓународната социјалистичка женска конференција во 1910 година во Копенхаген, бројни активистки за женски права, помеѓу кои и Клара Цеткин, предложиле да се одбележува меѓународен ден на жената за да се охрабри движењето за женски права и да се изгради поддршка за борбата за универзално право на глас за жените.
  • Од Вилдан Дрпљанин
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мизогинијата упатена кон убавите жени
Кон „Моето тело“ на Емили Ратајковски.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Квир угледот наспроти родовата слобода: Историски преглед на трансмизогинијата
Дури во раните години на 20-тиот век „полот станал цис“, односно почнал да се дефинира и назначува единствено врз основа на гениталиите.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА
Кога сакаме, не сме сами: интервју со Јелисавета Благојевиќ (прв дел)
Кога скршеното срце е изложено, кога конците се видливи, тоа е сила, тоа е доволно за живот во кој 'јас' може да се пресоздаде, неумитно во себе да ги опфати грижата, болката, срамот, стравот, љубовта, себе-дарувањето, пријателството, радоста и конечно – гордоста да се биде ваков или таков, или никаков, но возможно е – секаков!
  • Од Вики Младенова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Повеќе од нашата работа
Приказни за работата во пандемија, повредите на работничките права, и солидарноста, наспроти продуктивноста, како централна вредност врз која треба да ги градиме нашите релации.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: (Не) ми е страв
Стравот го ограничува движењето на телото во просторот. Стравот може да ве натера да ја промените насоката на движење, да не направите некое движење или воопшто да не излезете од дома.
  • Од Бојана Јовановска
  • КВИР, КУЛТУРА
Љубовта како себеспознавање и неизбежна загуба: Кон графичкиот роман „Сината е најтоплата боја“
Прашањето каде оди љубовта кога нас нè снемува е како темно-сино облаче кое ги следи двете протагонистки и конечноста на нивната материјална врска.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како јас да ѝ верувам на правната држава?
Интервју со Џејлан Велиу.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
#ThisIsNotConsent
Скандалозна судска одлука предизвика стотици девојки во Ирска да објавуваат фотографии од своите танга гаќички со моќна порака
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Невидливиот баталјон“: Жените од украинската армија маршираат во штикли
„Жените, исто како мажите, се борат во војнички чизми“. Неодамна објавените слики кои ја промовираат престојната воена парада во Украина беа широко критикувани поради одлуката женските кадети да парадираат во штикли.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Твитер ги замолчува жените
Времето сѐ појасно покажува дека социјалните мрежи не се ниту сојузник, ниту безбедно место за ранливите групи
  • Од Тања Милевска
Игор Тошевски, Совршен баланс, 2000
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Цвеќе на злото: дискурзивна рамка на квир дискриминацијата
Вовед во публикацијата „Стандарди на Советот на Европа за заштита и спречување на дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“.
  • Од Вики Младенова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #9
Фестивалот нуди алтернативни мрежи и погледи кон идни начини на здружување на сите оние кои системски истуркани, а експлоатирани.
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram