Светот зрачи со убавина. Светот, исто така, е способен за ладна бруталност и за ситните, разјадувачки суровости на секојдневието што ни ги бојат деновите со тага. Една чувствителна личност да живее со оваа двојност, да ја негува светлината без да се оддалечи од темнината на која ѝ треба осветлување, е можеби најтешката работа во животот – и најисплатливата.

Што е потребно за да го сториме тоа и на кој начин нè наградува се теми кои ги истражува големата поетеса и писателка на дневници Меј Сартон (3 мај 1912 – 16 јули 1995 година) во своите дневнички записи кои ги објавила во една сеопфатно блескава книга со наслов „Куќата покрај морето“ (The House by the Sea) во 1977 година.

Со око вперено кон реалноста на тинејџерите кои убиваат со огнено оружје – секојдневие кое, во децениите оттогаш, прераснува од меѓучовечко насилство во масовни пукања – таа ги разгледува долгите корени на десензибилизацијата кои се впиваат во телото на светот со секоја нова војна:

Што сторивме со нашите деца за да постои ваква рамнодушност? Целосно исклучување на врската помеѓу чинот и човечкиот терор и очај?

Во пасус кој носи неверојатна свесност и релевантност за нашето време, таа одговара:

Се наоѓаме во период кога тортурата се зема здраво за готово речиси насекаде, и каде таканаречените цивилизирани народи мора да продолжат да јадат бонбони и да пијат виски додека милиони умираат од глад. Значи треба да се изведе заклучок за морално индиферентните момчиња врз основа на целиот етос во кој живеат. И во основата на сето тоа лежи недостаток на имагинација. Да можевме да замислиме што правиме во Виетнам, на тоа ќе мораше да му се стави крај. Но, сликите на старите жени кои држат разнесени бебиња или бебиња кои врескаат само минуваа пред нашите очи, но никогаш не продреа до свеста кадешто тие слики би можеле да се доживеат. Дали сега плаќаме за Виетнам гледајќи како нашите деца стануваат чудовишта?

Сартон нуди лек за оваа смртоносна рамнодушност—лек што ја омекнува оваа душа од дваесет и првиот век со својата трогателнoст и потентност:

Сè посилно сум убедена дека во животот на цивилизациите, како и во животот на поединците, преголемото количество содржини што не може да се свари, доживувањата што не биле замислени, истражени и сфатени, водат кон целосно отфрлање на сè—водат кон растројство. Структурите се распаѓаат и човек нема за што да се „фати“. Разбирливо е дека во такви моменти се појавуваат религиозни фанатици и бесни фундаменталисти. Омразата ја надвладува љубовта. Како да се справи човек со тоа? Најголемата опасност, што ја гледам и кај себе, е опасноста да се повлечеме во приватните светови. Мораме да ги оставиме нашите канали отворени за болка. Истовремено, доживувањето на вистинските радости е од суштинска важност; изгрејсонцето да не нè остави рамнодушни, бидејќи цивилизацијата зависи од вистинските радости, оние што немаат ништо заедничко со парите или богатството—природата, уметноста, човечката љубов. Можеби затоа пандите во зоолошката градина во Лондон ме вратија на поезијата за првпат по две години.

Извор: The Marginalian