Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како општеството гледа на моќните жени преку приказот на Медуза
Изгуглај било чие име на позната жена, од Ангела Меркел до Ненси Пелози, во склоп со зборот Медуза. За сите нив ќе добиете резултати со фотошопирана слика од нивниот лик како горгона.

Пред 2000 години Медуза доживеа трансформација.

Уметниците во стара Грција за време на архаичиот период ја портретирале Медуза со речиси комична и одвратна фигура, со исплазен јазик, брада и испакнати очи. Нејзиниот лик, кој го сликале на глинени предмети и го резбале на погребни споменици, го оживува митот за горгоната Медуза. Таа живеела со нејзините две сестри на еден остров на крајот на светот. Трите сестри биле претставени со заби од вепар, крлушки од змеј, златни крилја и имале моќ да го претворат во камен секој кој ќе ги погледне.
Но, во цутот на класичниот период (V – IV век п.н.е.) ликот на Медуза почнува да се менува. Нејзините андрогени црти се менуваат во женствени: мустаќите се заменети со нежни образи, секачите со крупни усни. Оваа трансформацијата од гротескно до прекрасно е токму фокусот на изложбата “Опасна убавина: Медуза во Класичната уметност” (Dangerous Beauty: Medusa in Classical Art) која моментално е поставена во Музејот на уметноста „Метрополитен“.
Како дел од изложбата може да се види една вазна од теракота која датира од периодот помеѓу 450 и 440 година п.н.е. Таа претставува еден од најраните примери на убавата и класична Медуза која е претставена како спокојно спие со нејзината виткана коса (која не е змии) и со пердувести крилја завиткани зад неа, наликувајќи на ангел.

 

Ergotimos and Kleitias, Terracotta stand, ca. 570 B.C. Courtesy of The Metropolitan Museum of Art.
Attributed to Polygnotos, Terracotta pelike (jar), ca. 450-440 B.C. Courtesy of The Metropolitan Museum of Art.

Типичната коса на Медуза, претставена со змии, се појавува во подоцнежните романски толкувања, но и покрај тоа таа почесто е претставена безопасна отколку застрашувачка. На пример, на еден метален украс од кочија од I или II век имаме типична интерпретација на горгоната со две змии замотани околу нејзиното лице. ,,Тие се како аксесоар” – забележа Кики Кароглу (Kiki Karoglou), кураторката на изложбата. (Ниту една Медуза од делата на изложбата во Мет ги нема змиите како коса. Нивната појава се препишува на младиот Леонардо да Винчи кој наводно насликал толку вешта инетрпретација што го исплашил дури и татко му.)

Медуза не е единственото чудовиште чиј лик го преправиле уметниците во класичниот период. Сирените, сфингите, дури и Сцила – морското суштество кое ги убило шесте сопатници на Одисеј – сите беа разубавени на сличен начин. Според Кароглу, овој тренд потекнува од идеализирањето на луѓето во грчката уметност од тој период. Таа вели дека таа естетитка била тогаш популарна: ,,Не е точно да кажеме дека сѐ било претставено како убаво, имало и груби претстави, меѓутоа тоа не било во тренд”.

Векови подоцна, митовите почнале да се толкуваат одново од хеленистичките и романските писатели. Овидиј обидувајќи се да објасни зошто Медуза е единствената горгона претставена со змии како коса, го истражувал нејзиното потекло. Според неговото дело „Метаморфози“, кое е оригинално објавено околу VIII век, Медуза не била отсекогаш чудовиште. Таа некогаш била млада девојка со прекрасна коса која го привлекла дури и вниманието на Посејдон. Но, Посејдон ја силувал во храмот на Атина и божицата за казна ги претворила завидливите локни на младата Медуза во одвратни змии. Читајќи го ова уметниците почнале да го претставуваат ликот на Медуза значително почовеколик.

 

Bronze ornament from a chariot pole, 1st-2nd century A.D. Courtesy of The Metropolitan Museum of Art.

Судбината на Медуза се чини дека останува секогаш иста, независно дали нејзиниот лик е застрашувачки или привлечен, Медуза завршува обезглавена од Персеј со помошта од Атина и неговиот сјајно исполиран штит кој го користел како огледало за да избегне да ја погледне во очи. Одисеј ја зема и ја носи со себе нејзината глава со цел да му помогне да го победи главниот негативец во приказната – кралот Полидент.

Иако е убава и женствена, Медуза сепак останува еднакво опасна како нејзината оригинална монтруозна верзија. Кароглу посочува дека мнозинството хибриди (суштествата кои се половина човек – половина животно, како сирените или горгоните) во античка Грција биле жени. Таа вели: ,,Во тоа општество каде доминирале мажите, феминизирањето на чудовиштата служело за да се демонизираат жените”.

Овие женски чудовишта може да се сметаат за првите верзии на фаталната жена (femme fatale) – тропата што се појави во доцниот XVIV век кога улогата на жените во јавноста почна да расте. Во нејзиниот есеј за изложбата Кароглу пишува: ,,Женските хибриди претставуваат конфликтен поглед кон женственоста, сметајќи ја привлечна, но и опасна”. Медуза била отсекогаш најпопуларна, дури и денес е еден од најпрепознатливите хибриди.

 

Eugène Romain Thirion, Persée vainqueur de Méduse, 1867. Photo via Wikimedia Commons.

Нејзината моќ како симбол на опасна сексуалност сѐ уште постои. Во Холивуд нејзиниот лик се има појавено во: ,,Судир на Титаните” (играна од Наталија Водијанова) и во ,,Перси Џексон и Олимпијанците: Крадецот на молња” играна од Ума Турман. И двата ликови на крајот од филмовите се убиени од Персеј.

Во 2013 Ријана беше претставена како Медуза на насловната страница од роденденското издание на Британскиот магазин GQ. ,,Ријана е лоша девојка” – напиша Хирст во интервјуто. На прашањето: ,,Во кој смисол лоша?” тој одговора: ,,Да, лошо лоша. Ако сте мајка таа претставува прав терор, зар не?”

Во фотографиите на Хирст косата на пеачката е гнездо од змии и секачите ѝ се остри како игли. Очите ѝ се закосени како на змија и во сите слики таа е комплетно или речиси гола.

,,Сексапилноста е монструозноста” – објаснува професорката Елизабет Џонсон (Elizabeth Johnston) која предава предмет за женските икони на Колеџот Монро во Њујорк. ,,Сексапилноста е тоа што е опасно. Таа е фатална жена. Ријана е убава и на тие слики има доза бестијалност, која исто така можеме да ја забележиме и во сликите од Лилит” – објаснува Елизабет реферирајќи на развратниот демон од еврејската митологија кој често се појавува во сликите од XVIV век.

 


Сепак стравовите отелотворени во Медуза се двострани: сексуално независната жена е опасна, но исто така и политички независната жена. Моќните жени со векови биле споредувани со Медуза, почнувајќи од Марија Антоанета сѐ до суфражетките. Џонстон предложи една вежба: ,,Изгуглај било чие име на позната жена, од Ангела Меркел до Ненси Пелози, во склоп со зборот Медуза. За сите нив ќе добиете резултати со фотошопирана слика од нивниот лик како горгона”.

Но, најпотентниот пример го имаме од претседателските избори во 2016 година, како што опишува и британската класицистка Мери Бирд (Mary Beard) во нејзината книга ,,Жените на моќ”. Лицето на Хилари Клинтон беше фотошопирано во скулптурата на Персеј и Медуза од Бенвенуто Челини, на која младиот херој го гази нејзиното тело и ја држи нејзината глава. Се разбира, Персеј беше заменет со Трамп. Овие слики завршија на промотивни материјали, се испечатија на маици, чаши за кафе и платнени торби.

 

 

 

Бирд пишува: ,,Потребен е момент за да се процесира колку станало прифатливо прикажувањето на родово насилство. Ако било кога сте се двоумеле дали е длабоко врежано во културата жените да се лишени од моќ, или бевте несигурни дали тоа сѐ уште се оправдува на класичен начин – погледнете го примерот со Трамп и Клинто, Персеј и Медуза, и тоа сѐ ќе ви разјасни.“

Џонстон има нејзин личен пример од овој феномен. Првата година кога работела како професорка, во раните 2000-ти, додека пазарувала во продавницата ,,Таргет” за празникот Ноќ на вештерките таа видела холографска слика која се менувала од Кралицата Елизабета во Медуза. ,,Тоа беше метафора, но и буквален пример за она што го кажувам на моите предавања, дека сите моќни жени во јавноста се претставуваат, или пак ги замислуваат како чудовишта зад нивниот физички изглед”.
Џонстон си ја купила сликата и сѐ уште ја чува во нејзината канцеларија. Холограмот можеби е модерна технологија, но пораката која ја носи е античка.

 

 

 

извор: Artsy

НАПИШАНО ОД:
  • Моника Јамандиловска
  • November 19, 2018
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мизогинијата упатена кон убавите жени
Кон „Моето тело“ на Емили Ратајковски.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Портрет на жената во огнот ги прекршува уметничките конвенции
Ако бидувањето гледан се изедначува со бидувањето објектификуван, тогаш Мариан и Елоиз меѓусебно се гледаат еднакво долго и еднакво длабоко, па какви било нееднаквости помеѓу нив исчезнуваат.
  • Од Анастасија Марковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Суровата реалност на „Слугинка“ – серија која непоколебливо го насочува објективот кон сиромашните жени
Во с’ржта на „Слугинка“, лежат циклусите на злоупотреба кои ги одржуваат луѓето—особено жените—во сиромаштија.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Пенси во Неапол или за: ведрата трагичност на расличностувањето
Излезот од мапата на повредите, неочекувано може да биде светкав, и пред сѐ игрив. Тоа го покажа и Пенси.
  • Од Вики Младенова
  • Од Вики Младенова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Револтирани сме од начинот на кој се перцепира нашата работа
ЈАДРО бара од Министерството за култура подобар третман на независната сцена
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Брза vs. одржлива мода: Зошто е ова феминистичко прашање?
Модата и феминизмот треба да бидат дел од истиот разговор. Изборот на брза наспроти одржлива мода недвосмислено е феминистичко прашање, бидејќи тоа е избор меѓу систем кој главно се потпира на обезмоќување и искористување на текстилните работнички наспроти систем што овозможува и поттикнува промена кон поголем еколошки интегритет и социјално-економска правда.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Александра Спасеска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГУЖ#2 Колет (филм & личност)
Во подоцнежните години од животот Колет забележува: “ Колку убав живот имав. Посакувам само да го реализирав и поскоро.“
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА
Нашето општество е затворено кон различното: Интервју со Ана Алексовска
„Господата од Современа“ е пресвртница во мојот живот
  • Од Сара Миленковска
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Треба да ја преиспитаме категоријата жена
Авторката на револуционерната книга Gender Trouble вели дека не треба да се изненадуваме кога категоријата жени се проширува и ги вклучува и транс жените.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Со ПичПрич ги нормализираме женските искуства: Интервју со Ана Василева и Румена Бужаровска
Оние жени што ќе се охрабрат да зборуваат за нешто субверзивно и проблематично на сцена со самото нивно појавување веќе прават општествено поместување.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Да се биде новинарка во Македонија
И покрај многубројните вербални и физички напади врз новинарките, повеќето резултираат со осуда од страна на здруженијата кои ги штитат новинарите и од јавноста, но неретко институциите остануваат неми и не излегуваат со јавен став против нападите.
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
ИЗГЛЕДОТ КАКО ПРЕПОРАКА
И покрај тоа што жените долго време ја водат битката за докажување на својата компетентност и квалификуваност на пазарот на трудот, на моменти и самите тие се обесхрабрени од праксата на вработување врз основа на привлечен надворешен изглед и убава насмевска.
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Феминизам (именка): множина
(вовед кон збирката Лоша феминистка)
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дали го препознаваме сексуалното вознемирување?
Изгледаше како секој обичен ден, или барем така започна. Три часа патување до главниот град со автобус кој мириса како никогаш да не бил на хемиско, па потоа јавен превоз до близина на градот, па консултации, па назад во некој друг автобус кој мириса исто, можеби и полошо. Но, тој ден не беше баш така.
  • Од Ангелина Станојоска
  • ФЕМ 101
Александрија Окасио-Кортез за победата на Бајден, загубата во Домовите и што следува за левицата
Окасио-Кортез ги отфрли неодамнешните критики од некои членови на Демократскиот дом кои ја обвинија левицата на партијата дека ги чинела неколку важни позиции. Некои од членовите што изгубија, рече таа, станале „седечки патки“.
  • Од Гала Насева
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Не мора да сме среќни за празниците
Настранување од божиќниот идеал во филмската нарација на Carol
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дали Академијата мисли дека филмот Little Women се режираше сам?
Време е да се фрлат номинациите за Оскар оваа година директно во оган.
  • Од Гала Насева
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Абортусот е неопходна здравствена услуга за жените и за време на пандемиска криза
Денес е 28 септември – Светскиот ден за безбеден абортус. На овој ден, организации од целиот свет се здружуваат со едно заедничко барање – Веднаш да се обезбеди безбеден и легален абортус.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • MЕДУЗА TV, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Сексуалните малцинства, родот и медиумите
Медиумските дискурси не се огледало, туку активни креатори на нашата реалност.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Цената на водењето политика во услови на шовинистички менталитет
Oд вкупно 660 избрани градоначалници во период од 25 години и седум круга локални избори, само 18 се жени.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Симона Србиновска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Секоја промена започнува со љубов кон себе и своето тело: Интервју со Елисавета Димовска
За секој напредок кој сум го имала во сила или градење мускулна маса сум добила коментар – доволно ти е, немој повеќе. Сум се запрашувала, дали иста реакција би добил и маж на мое место?
  • Од Бисера Илкоска
  • ФЕМ 101
Маркс за родот и семејството: резиме (прв дел)
Човечките суштества би морале да станат способни да се видат едни со други како вредни за себе, наместо да гледаат како нешто што вреди само на она кое една индивидуа може да го обезбеди за друга.
  • Од Гала Насева
  • Од Гала Насева
  • КВИР, ФЕМ 101
Нашите животи се важни!
Нашата различност ни овозможи да развиеме мрежи на поддршка и безбедни простори во кои дел од нас можат да живеат слободно и достоинствено. Нашата маргинализација ни овозможи да се солидаризираме со сите обезправени заедници, а преку нашата борба да се залагаме за еманципација на целото општество.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Every body is a beach body
Заеби кој што ќе каже или како ќе те погледне. 40 степени е, облечи бикини, шорцеви или кратко фустанче, ок е.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Кика Авеиро
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Постбалкански барок и евровизиска ренесанса
Констракта ги мапира невралгичните точки на современото пост-југословенско општество и ги поврзува во една конечна слика – портрет на пост-Балканот во неолибералната магла.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО
Мајчинството (не) е за секого
Филмот ја прикажува голата вистина за општество кое не покажува разбирање кога жените ќе направат нешто што не е во склад со наметнатите очекувања и норми.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
ЦИЦКИ, КВИР, ШТО?
B-PROJECT Е КВИР КРИТИКА НА ФОТОГРАФИЈАТА И ОПШТЕСТВОТО
  • Од Елена Петровска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Безбојниот јазик во Бојата на пурпурот
„На читателот не му должиме ништо, односно ништо повеќе од она што стои во текстот.“
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шира и моќта на различноста
Серијата може да ја гледате сами или со деца, погодна е и за големи и за мали, а особено за сите девојчиња кои растат и имаат потреба да се најдат себеси во активна улога која значи нешто за подобрувањето на светот или општеството во кое живеат.
  • Од Билјана Кочоска
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, ФЕМ 101
Скопје Прајд – Една година подоцна
Какво беше искуството и што е следно?
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
IN-YOUR-FACE КОНЦЕПТУАЛНА УМЕТНОСТ: Кон отворањето на првата самостојна изложба „Ова објективизирано тело“ на Марија Ангеловска
Со изложбата „Ова објективизирано тело“ се отвори седмиот по ред Фестивал за феминистичка култура и акција ПРВО ПА ЖЕНСКО, кој се одржа во просториите на МКЦ од 9 до 12 мај, 2019 година.
  • Од Мања Величковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што претставува фемицидот?
Деновиве многу девојки и жени споделуваат црно-бели фотографии од себе под хаштагот #challengeaccepted  како знак на меѓусебно поддршка. Меѓутоа, изворот на овој „тренд“ всушност се наоѓа во Турција.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Теодора Соколовска
  • КВИР, ФЕМ 101
Радикална пријателска љубов
Зошто да не ја славиме пријателската љубов на начинот на којшто ја славиме романтичната љубов?
  • Од Елена Гаговска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 12 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2022 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram