Сѐ беше мирно. Сонцето сјаеше. Пливав во длабочините. Потоа, кога испливав дваесет години подоцна, се најдов во бура, во вител, во силна луња што издигаше бранови над мене. Отпрвин не бев сигурна дали ќе стигнам до бродот, а подоцна сфатив дека не ни сакам да стигнам до бродот. Хаосот е нештото од кое треба најмногу да стравуваме, но во последно време верувам дека е нештото што најмногу го сакаме. Ако не веруваме во планираната иднина, во куќата под хипотека, во личноста што спие до нас, сосем е возможно една луња (која долго демне помеѓу облаците) да нѐ приближи до тоа какви сакаме да бидеме во овој свет.

Животот се распаѓа на парчиња. Се обидуваме да ги споиме и да ги задржиме заедно. А потоа сфаќаме дека не сакаме да ги држиме заедно.

Кога имав околу педесетина години и мојот живот требаше да подзабави, да стане постабилен и попредвидлив, животот стана побрз, нестабилен, непредвидлив. Мојот брак беше бродот за кој знаев дека ако допливам до него, ќе се удавам. Истовремено, тој е и дух кој ќе ме прогонува цел живот. Никогаш нема да престанам да тагувам по долгогодишната желба за истрајна љубов која не ги сведува нејзините играчи на нешто помалку од тоа што се. Не сум сигурна ни дали сум посведочила љубов која ги постигнува сиве овие нешта, па затоа можеби на овој идеал му е судено да биде фантом. Какви прашања ми поставува овој фантом? Со сигурност, поставува политички прашања, но не е политичар.

Кога бев на патување во Бразил, видов гасеница со јаки бои, дебела колку палецов. Се чинеше како да ја создал Мондријан, со тело насликано со симетрични квадрати во сино, црвено и жолто. Не можев да си поверувам на очите. Најчудно од сѐ, изгледаше како да има две живописни црвени глави, по една на секој крај од телото. Се загледував во неа одново и одново, за да проверам дали е возможно да е вистинита. Можеби ме имаше удрено сончаница, или пак халуцинирав поради чадениот црн чај што го пиев секој ден, гледајќи ги дечињата како играат фудбал на плоштадот. Беше возможно, како што открив подоцна, дека гасеницата приложува лажна глава за да се заштити од предатори. Овој период, не можев да се решам на која страна од креветот сакав да спијам. Да речеме перницата беше свртена кон југ; понекогаш спиев така, па потоа ја менував за да е свртена кон север и спиев и така. На крај, ставив перница на двата краеви од креветот. Можеби ова беше физичко олицетворение за внатрешна поделба, за неразумно размислување, за бидување на два ума.

Кога се распаѓа љубовта, доаѓа ноќта. Трае и трае. Полна е со лути мисли и обвинувања. Овие мачни внатрешни монолози не престануваат ни кога ќе изгрее сонцето. Најмногу што презирав беше тоа што мојот ум беше грабнат и преполнет со Него. Како да бев запоседната. Мојата несреќа полека стануваше навика, како што Бекет опиша дека болката станува ,,нешто што можеш да си го додаваш цел живот… како во колекција од поштенски марки или од украсни јајца.”

Кога се вратив во Лондон, продавачот на весници, Турчин, ми даде привезок со крзнена пуфка. Не знаев што да правам со него, па го закачив на ташната. Има нешто кај пуфките што орасположува. Додека се шетав со еден колега во Хајд Парк, пуфката безгрижно потскокнуваше наоколу со секој наш чекор по есенските лисја. Беше слободна, мошне весела, полу-животно, полу-нешто друго. Беше многу посреќна од мене. Тој носеше нежен прстен со срамежливо дијамантче вградено во мрежастото злато. Ми кажа, „Сопругата ми ја избра бурмава. Викторијанска е, не е во мој стил, но ме потсетува на неа.“ Потоа рече, „Сопругата пак ја удри колата.“ Аха, си помислив како што минавме покрај позлатените дрва, таа нема име. Таа е сопруга. Се прашував зошто колегата често ги забораваше имињата на повеќето жени што ги запознаваше на јавни настани. Секогаш ги именуваше како нечиви сопруги или девојки, како тоа да беше сé што требаше да знам.

Ако немаме имиња, тогаш кои сме?

Плачев како жена кога сфатив дека на мојот брак му дојде крајот. Имам видено маж да плаче како жена, но не сум сигурна дали имам видено жена да плаче како маж. Мажот што плачеше како жена беше на погреб, и не плачеше толку колку што лелекаше, липаше и олцаше; ронеше крупни солзи. Рамената му се тресеа, лицето му беше подуено, од џебот на јакната извади марамчиња за да си ги избрише очите. Сите до едно се распаднаа. Необични звуци и мрморења извираа од неговата дијафрагма. Неговата тага беше навистина изразена.

Во тој миг си помислив дека се изнаплака за сите нас. Сите останати плачеа поприкриено, на општествено прифатлив начин. Кога подоцна разговарав со него на бдеењето, ми рече дека поради оваа загуба сфатил дека во неговиот живот, „Љубовта се потпишала во книгата на посетители, но никогаш не се вселила.“

Се прашуваше што е тоа што го спречило да биде посмел. Пиевме скапо ирско виски, омилениот бренд на извонредниот маж којшто беше починал. Го прашав дали биле љубовници? Ми кажа дека биле, скарај се – смири се со години, но никогаш не дозволиле да бидат ранливи еден пред друг. Никогаш не се соочиле со нивната љубов. Кога ме праша зошто бракот ми е во бродолом, неговата лична искреност ми дозволи да зборувам поотворено. Кога веќе зборував некое време, тој рече, „Ми се чини дека подобро за тебе е да си најдеш поинаков начин на живеење.“

Си замислив како еден ден неостварениот разговор со таткото на моите деца ќе биде најден во црна кутија фрлена во дното на океанот откако бродот потонал. Во еден дождлив вторник во далечната иднина, разговорот ќе го пронајде вештачки створени суштества кои ќе се соберат околу него за да ги слуша тажните, силни гласови на луѓе што страдаат.

Најдоброто нешто што некогаш го направив е што не допливав назад до бродот. Но, каде да одам сега?

Дебора Леви
Второто поглавје од Цената на живеењето

Првото поглавје 

Во „Цената на живеењето“, авторката Дебора Леви експлицитно ја обновува позицијата на Симон Де Бовоар, не само тесно соработувајќи со „Вториот пол“, туку длабоко навлегувајќи во личните борби на филозофката за помирување на сексуалната љубов со интелектуалната слобода. Резултатот е дело што не е толку мемоар, колку елоквентен манифест за она што Леви го нарекува „нов начин на живеење“ во пост-фамилијарниот свет.

Превод:

Ана Илиева
Лара Тасковска
Надеж Кристела Нсингоулоу Николоска
Емилија Кузмановска