Но продавањето на умот е полошо од продавањето на телото; зошто жената која го продава телото ќе го продаде своето моментално задоволство и добро внимава таму да се заврши целата работа. Но кога жената ќе го продаде умот, неговиот анемичен, порочен и болен производ е слободно пуштен во светот да инфицира и корумпира, кај други да го сее семето на болеста. Затоа од вас, Госпоѓо, бараме вие да се обврзете дека нема да сторите прељуба на умот зошто тоа е многу посериозоен прекршок од оној другиот.
Вирџинија Вулф (Три гвинеи)
Гледањето на филмот American traitor: The trial of Axis Sally, ми се поклопи во ист период додека ги читав есеите на Вирџинија Вулф од книгата Три гвинеи.
Тоа што ги поврзува филмот и книгата, иако филмот е нов (2021 година), е војната и улогата, односно местото на жената во војната. Филмот е направен по вистинска приказна за животот на една американска жена – уметница и пејачка Milderd Gillars и нејзиното справување со Втората светска војна и преживувањето во хитлеровата Германија каде што ја затекнала војната.
Три гвинеи Вулф ја започнува со писмо, кое всушност дава одговор на друго писмо кое го содржело прашањето „Како според ваше мислење, може да биде спречена војната?“, на што добива одговор: „Едно толку значајно писмо, како што е вашето писмо, што е можеби уникатно во историјата на коресподенцијата, зошто се прашуваме постои ли воопшто образован маж што некогаш прашал некоја жена, како според нејзино мислење може да биде спречена војната?“
Есеите го опфаќаат периодот на Првата светска војна и периодот по неа, филмот го опфаќа периодот на Втората светска војна и периодот после неа. Зедничко на овие две дела е (без)излезната ситуација на жената и во двете војни. Кај Вулф безизлезноста на женското прашање како колектив, во филмот барањето/наоѓањето излез на конкретен женски лик, Axis Sally.
Филмот почнува со судењето на Axis Sally, по завршувањето на Втората светска војна, на кое судење се бара смрттна казна за неа бидејќи со нејзините музички подкасти и шоуа „била на германска страна“ и придонела(?!) кон губењето на американски животи во војната.
Иако Вулф, за положбата на жената во тој период пишува од повеќе аспекти (правото на глас; правото на образование; првото на заработка; правото на заработка по професија која своеволно ќе ја изберат; местото на жената во религијата, односно црквата, нерационалното полово табу и сл.), ќе се задржам само на тоа: положбата на жената во војната, односно дали жената може(ла) да ја предизвика, спречи или разгори војната, за која била вложуван најголем дел од капиталот (додека за образование на жените речиси и не се вложувало)?
Единствена професија со која жената требало/можела да се занимава и за која била подготвувана цел живот е бракот. За таа неплатена професија, противниците на правото на жените да се вработуваат и заработуваат велат дека секоја жена всушност добива плата, која е на сметката на мажот, а и‘ ја исплаќа во натура, преку обезбедување живеалиште и храна. И, ако таа е професијата која им била достапна, односно наметната, како жените (би) можеле да ја спречат или предизвикаат војната? На тоа прашање Хелена Нормантон одговара: единствена работа којашто жените во секоја земја можат да сторат за да ја спречат војната е да престанат да прозиведуваат „топовско месо“. Односно, Вулф вели постои и начин на кој тие можат да помогнат во спречување на војната, а тоа е да одбијат да раѓаат деца.
Axis Sally е свесна дека не може да ја спречи војната, иако е жена која заработува од својата професија, ама свесна е и дека исто како што професијата и‘ го спасила животот, да не остане гладна и на улица, може да и’ го спаси животот и сега. Иако таа професија во хитлеровата Германија ја убива дамата, барем ја спасува жената.
На Axis Sally, чиј талент и слава се забележани од Гебелс, и‘ се нуди работа, за која не и‘ е дадена опција да ја одбие, бидејќи одбивањето значи концентрационен логор. Работата која ја добива е во берлинското радио каде држи подксасти, музички емисии и шоуа чија содржина е наметната од Гебелс. Нејзината работа е да ги чита, на начин на кој ќе допрат до американскиот народ, користејќи ги нејзиниот шарм, талент и слава.
На судењето, од кое зависи нејзиниот живот, таа во детали го прикажува тој период на живот во Германија, како и повеќекратното силување од страна на Гебелс, кога неколкупати ја менувала содржината на текстовите кои и‘ биле дадени да ги чита. Опишано е нејзиното секојдневие во машкиот, тоталитарен свет и понижувањето кое морала да го трпи, чувствувајќи се како крпа со која се бришел подот. Обвинителот не става акцент на тие детали, ниту на силувањето, како што става акцент на нејзиниот свесен избор на професија и свесно емитување на подкастите и емисиите преку радио, со што го загорзила моралот на американските војници, наведувајќи ја постојано бројката на загинати американски војници во војната. Не го зема предвид фактот за (зло)употребата на телото, туку единствено што е важно е (зло)употребата на умот, односно зошто дозволила германците да ја натераат да ги чита тие содржини.
Во еден дел, повторно принудена од Гебелс, таа прави интервју со американски заробеници кое во живо го пренесува преку радио до амеркинаскиот народ. Целта на тие интервјуа била да се докаже дека германците се љубезни и се грижат за американските заробеници. На Axis Sally и‘ се суди и за тие интервјуа, за кои сведок е еден од бившите заробеници. На прашањето кон сведокот зошто на интервјуото кажал дека германците се грижеле за него, одговара дека таа, Axis Sally со нејзината провокативност го убедила да каже така. Не користела никакво оружје, ниту закани, туку едноставно под фустанот не носела гаќи и тој успеал да ѕирне, со што пак го ставила под прашање моралот на американските војници, за кој сега и‘ се суди.
Нејзиниот адвокат во нејзина одбрана бара од поротата да ја гледаат одделно професијата и жената, зашто во случајот жената ја искористила професијата само за да си го спаси животот. Axis Sally е професија, уметничко име кое, навистина можеби го загрозило моралот на американските војнци, но Milderd Gillars е човек, жена која во тој период се нашла во безмилосната Германија и нашла начин како да го си спаси животот, кој сега сакаат да и‘ го одземат. Начин, кој во споредба со сите други оружја кои се користеле за време на војната бил најмалку штетен, не дал ниту една директна жртва, па и следствено на тоа, не ја прави жената воен злосторник.
Тоа што не може да и‘ го прости обвинителството е што за таа професија земала пари, како што Вирџинија Вулф во нејзините есеи наведува дека не се доживува толку срамно ако жената ја работи нејзината професија (која сама ја одбрала), туку срамно е што таа затоа дозволува да биде платена: ако тоа место го профатиш како почесно и корисно, ќе и‘ биде драго… Но фактот дека ќе бидеш платена за таа работа во целост ја менува целата работа и жалосно ќе те понижи во очите на сите.
На крај, Axis Sally раскажува за тоа како ја избрала оваа професија, дека ако имала можност да се образува, можеби би одбрала друга професија која ќе и‘ го олесни животот, наместо постојано да ја ставаат на маргините, но тоа не и‘ било дозволено. Раскажува за нејзиниот татко алкохоличар, за нејзиниот очув кој ја силувал и за општеството кое ја заборавило, за сега да и‘ суди.
Вирџинија Вулф вели дека ако на жените им се дозволело да се образуваат; ако за нивното образование се трошеле исто толку големи суми пари, како што се трошеле за нивните браќа; ако им се дозволело да работат по своите професии кои сами ќе ги изберат; ако во црквата добивале иста положба и плата како и мажите; ако добивале еднаква плата за професиите како и што добиваат и мажите, светот сигурно не би бил место во кое прељубата на умот е поголемо злосторство од прељубата на телото.
„Нашата татковина, поголемиот дел од историјата ме третирала како робинка, ме лишила од образованието и од делот во нејзиниот имот. Нашата татковина престанува да биде моја ако се омажам за туѓинец. Нашата татковина ми ја скратува можноста сама да се заштитувам, ме присилува на други да плаќам голема сума пари за да ме штитат, а притоа е толку малку способна да ме заштити така што мора на ѕидот да напише кои мерки на предосторжност треба да ги преземам во случај на воздушен напад. Според тоа, ако инсистирате да војувате за да ме заштитите мене, или нашата татковина, ајде да си признаеме сериозно и рационално, дека војувате за да го задоволите полниот инстинкт кој не ни е заеднички; од кој вие имате корист која јас никогаш не сум ја имала, ниту пак во иднина ќе ја имам; но не за да ги задоволите моите инстикти, ниту пак мене или мојата татковина, зошто јас како жена, немам татковина.“
