Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не чепкај традиции!
Има една екстремно шовинистичка традиција за која ретко може да се најде нешто пишано, или помош за како да се справиме со истата - традицијата на повојница/мекици по пристигнување на новороденчето.

Јас сум девојка израсната во Аеродром па дорасната во Дебар Маало. Скопје и сите негови марифети ми се длабоко вкоренети во срцето и ги носам со себе секаде каде што ме носи патот. Го сакам Скопје и сите смотани традиции повеќе од што можам да си признаам. Ќе застанам за секунда кај смотаните Скопски традиции – кои се тие всушност? Не е новост дека Скопје е град хибрид, изгњавен и измачен, но пирејски, не се дава. Измеѓу чудни градоначалници со дубиозна смисла за естетика и урбанизам, и екстремно ниска јавна свест и нагон за правење добро, Скопје исто така го гушат и лоши културолошки традиции.

Што значи да си жена во Скопје? Во некои аспекти сигурно е слично како и во другите градови. Сигурно повеќето девојчиња во Македонија се навикнати да добиваат помалку џепарлак од нивните браќа или братучеди – само бидејќи се женски. Најверојатно има и доста жени кои не биле ставени во ниеден тестамент бидејќи нивните браќа или братучеди добиле предност, само бидејќи се машки. Сигурно од повеќето девојки и жени во Македонија се очекува да се главни дежурни на секој семеен ручек за миење садови. Најверојатно повеќето жени во Македонија го чувствуваат притисокот за затруднување што поскоро. Да израснеш како независна жена во Скопје и Македонија не е лесно – факт кој го заклучив само откако  се преселив надвор.

Притисокот околу трудноќа не е симптоматичен само за Скопје, па нити за цела Македонија. И дефинитивно може да забележиме прогрес по ова прашање на глобално ниво и како жени имаме поддршка и алатки за справување со овој притисок. Но, има една екстремно шовинистичка традиција за која ретко може да се најде нешто пишано, или помош за како да се справиме со истата – традицијата на повојница/мекици по пристигнување на новороденчето. Да разјаснам при самиот старт – ова не е статија која има за цел да им каже на луѓето како да се забавуваат или како да прославуват важни моменти во својот живот – апсолутно не, никогаш не би си дозволила да сеам памет на тој начин. Феминизмот е токму спротивното – право на жените да одлучуваат за својот живот свесно. Оваа статија е за сите кои, како мене, кога требале да присуствуваат на нечива повојница се чувствувале екстремно неудобно.

—————

Сум присуствувала на повеќе повојници во мојот живот, само во скопскиот регион. На првата ваква прослава бев доста збунета, не ми беше јасно што се случува и кој за што слави поточно, но најмногу од сè , се прашував кој седи со мајката додека другите слават – свадба без невеста. Уствари не се прашував, туку се надевав дека не е сама. Па често рашарував со очите наоколу барајќи ги прво родителите на мајката. Најчесто тие не беа на прославата бидејќи беа со мајката во болница, па ќе ми олеснеше да знам дека мајката не е сама. Еднаш одамна памтам како наивно ја прашав мајка ми – мамо, ти ќе седиш со мене во болница или ќе одиш на мекици кога ќе се породам? Од мекици на мекици, оваа традиција продолжи да расте и да станува се поапсурдна. Она што пред повеќе од десетици години беше славење повојници дома во поинтимна атмосфера со мекици, се префрли во кафанско славење со сите марифети, алкохоли и ордервери. Ах да, и мекици, таму некаде во ќошот, да се зачува симболиката. Но и во двата случаи главниот лик е изоставен – мајката.

Мојот партнер Луис е од Шпанија, Канарските Острови. Како мултикултурен пар често мора да правиме компромиси помеѓу различните традиции, вклучувајќи како се слави Божиќ, Велигден, 1ви Мај и како се пречекува новороденче. Долго време од кога бевме заедно го немав прашано Луис како се слави пристигнувањето на новороденче во Шпанија – бидејќи не ни мислев дека има различни начини, научена од она што го имав видено во Скопје. Во еден момент некако паднавме на муабет и Луис беше вчудоневиден од скопската традиција која му ја раскажав. Кога раскажував бев убедена дека ние нема да го следиме овој модел и ако ништо друго ќе направиме некоја наша традиција, на што тој одговори дека и да го молам нема шанси да ја следиме скопската традиција која звучеше крајно апсурдно.

Од тој момент ми се отвори нова перспектива. Научив дека барем во други држави постојат различни традиции и оваа што ја знам јас не е апсолутна и не важи секаде. Ама бев сеуште убедена дека оваа традиција е македонска и сите во Македонија ја практикуваат. Неколку години нанапред, рано годинава бевме со мајка ми во Португалија службено. Еден ден се разбудив и во една од многуте Вајбер групи се имаше направено гужва, сто нотификации. Нечива жена, на некој близок во групата, тукушто се имаше породено. Една нотификација беше известување за новоста, а другите деведесет и девет за како ќе се изнажуркаме и изнапиеме на мекици. Многу се налутив, ми се прели лончето. Тоа утро пропуштив доручек во хотелот, се искарав со мајка ми, но…изреагирав. Не можев и не сакав веќе да ја чувам фрустрацијата во себе околу овој настан. Пред да се испразнам на фејсбук направив мало истражување – да видам да не некој претходно пишувал на темата, да не има и други кои се чувствуваат како мене – но, не најдов ништо.

Се двоумев и сè уште се двоумам за мојот пристап. Се сметам себе си за феминистика, но дали тоа значи дека треба да сум во конфликт со културните традиции? Истовремено сум голем поборник за човекови слободи и правото секој да си изгради живот кој ќе го исполнува. Па така, не сум огромен обожавател на давање насоки за како да се живее нечиј живот, ауште помалку сакам да им мудрувам на луѓето како да се забавуваат – еден од животните аспекти кој е најиндивидуален и специфичен. Секој има право да се забавува и прослави на начин на кој што сака. Но, откако решив да зборувам на темата, коментарите кои ги добив укажаа на драстично различен аспект на дискусијата, онаков каков не очекував да се појави.

Дел од коментарите кои ги добив беа од жени кои уште одамна се чувствувале како мене, но не знаеле како да го срочат тоа. Другиот помал дел од коментарите беа мажи, кои позитивно се приклучија на дискустијата со примери од други региони во Македонија.

Сепак, веројатно најголемата лекција од оваа моја авантура е следната: оваа традиција каква што ја знам јас е скопска. Традицијата на мекици во кафана без мајката е скопска традиција, значи, за истата сме си одговорни ние самите, поведени од шармантните кафани каде само се чека прилика за алкохолизирање. Но, баш оваа скопска традиција не била ваква отсекогаш, туку ние значително сме ја измодифицирале на начин на кој има смисла и забава за сите, освен за мајката.

Иако можеби не дојдов до којзнае какви заклучоци, се радувам што решив да иницирам јавна дебата за оваа традиција, пред сè бидејќи научив за многу убави традиции за повојници кои постојат во некои градови во Македонија (а кои никогаш немаше да имам прилика да ги научам). Во Тетово и Берово, на пример, на повојница одат само жени, интимно во домашна атмосфера. Во Битола и други региони, се месат мекици или крофни и се делат низ градот. Во Крушево, мекиците се пошеќеруваат. Така било и во Скопје пред повеќе од десет години.

Второто нешто што го научив е колку е важно да се адресираат проблематични аспекти од нашето опкружување кои едноставно повеќе не ни прават смисла, без разлика колку се етаблирани или секојдевни. Тоа вклучува и културни традиции кои со своето долгорочно постоење пркосат на било каква промена која промовира еднаквост. Ова го вклучува и концептот на културен релативизам, каде што културата игра главна улога во разбирање на нечии вредносни системи и начини на дејствување.

Под маската на културен релативизам може да кажеме дека женската генитална мутилација е во ред, бидејќи има значајна културолошка симболика. Културниот релативизам е значаен и потребен, и како механизам спречува колонизација и империјализам. Истовремено креира рамка на разбирање на одердени традиции кои можеби во нашата култура би изгледале абсурдно – во Јапонија имаат традиција на поклонување наместо ракување, додека во Кина е прифатено да се зјапа во други луѓе надвор.

Но, концептот на културен релативизам е понекогаш застрашувачки и ограничувачки кон искоренување на штетни традиции. Во поконзервативни општества концептот на културен релативизам понекогаш се користи како жртвено јагне против промена. Кога се бориме за поеднакви општества важно е да се имаа оваa дистинкиција на ум. Па така, овој осврт има за цел поддршка на сите оние кои поради причините наведени не се чувствуваат дека скопскиот начин на повојница е правилниот за нив – и дека изборот за поразлична прослава од нормативната е оправдан и легитимен.

Се прашувам, уште колку традиции се „поскопјени“ со магичниот прав на нееднаквоста? Одвај чекам да дознаам.

НАПИШАНО ОД:
  • Тимот на Медуза
  • Андреа Угриновска
  • June 16, 2020
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Родово базирано насилство: Кривично дело кое останува толерирано
Некои медиуми го нарекоа „хорор“, некои „грозоморно“, некои „трагедија“. Но, ретки беа јавните гласила кои лани на 10 септември го именуваа убиството во Гостивар со точното име – „фемицид“.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Портрет на жената во огнот ги прекршува уметничките конвенции
Ако бидувањето гледан се изедначува со бидувањето објектификуван, тогаш Мариан и Елоиз меѓусебно се гледаат еднакво долго и еднакво длабоко, па какви било нееднаквости помеѓу нив исчезнуваат.
  • Од Анастасија Марковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Твитер ги замолчува жените
Времето сѐ појасно покажува дека социјалните мрежи не се ниту сојузник, ниту безбедно место за ранливите групи
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Тања Милевска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Дисциплина на гладот
“Таа е без сила, несексуална и безгласна, и само со тешкотија може да се фокусира на светот кој се наоѓа надвор од нејзината чинија. Жената во неа е убиена. Таа скоро и да не е таму.”[1]
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Последната жена од Медената земја
Пола за мене, пола за нив, повторува традиционалната пчеларка, додека медитативно им пее на пчелите.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Суровата реалност на „Слугинка“ – серија која непоколебливо го насочува објективот кон сиромашните жени
Во с’ржта на „Слугинка“, лежат циклусите на злоупотреба кои ги одржуваат луѓето—особено жените—во сиромаштија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Жените во Македонија не сe еднакви сѐ додека не се расчисти „Јавна Соба“
Е токму затоа ќе протестираме на 8 март. Се надевам дека ќе ни се придружите во 15 часот пред МВР.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Што направивме: Краток осврт на една година Медуза
Пред точно една година во јавниот простор се појави Медуза со првиот текст „Феминизам, јас и ти“, но всушност Медуза во мојот живот се појави пред точно две години.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
IN-YOUR-FACE КОНЦЕПТУАЛНА УМЕТНОСТ: Кон отворањето на првата самостојна изложба „Ова објективизирано тело“ на Марија Ангеловска
Со изложбата „Ова објективизирано тело“ се отвори седмиот по ред Фестивал за феминистичка култура и акција ПРВО ПА ЖЕНСКО, кој се одржа во просториите на МКЦ од 9 до 12 мај, 2019 година.
  • Од Мања Величковска
  • ФЕМ 101
Можна ли е достоинствена дигитална интимност?
Потребно е како нација да научиме како правилно да ја уважуваме интимноста, и како правично да ги казниме злосторниците кои ги загрозуваат жените.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од НИКОЛА ДОНЕВ И РАДОВАН СПИРИДОНОВ
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Текстилниот погон како страв и трепет
Влегуваш како на минско поле. Една ако се разболе, ојдеме сите.
  • Од Ена Бендевска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Фирма / Жена во просторот (извадок)
Жени во текст е темата на првиот Меѓународен ПичПрич што ќе се одржи во четврток, 29 април
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Немаме повеќе време ниту трпение за декларативни заложби за родова еднаквост во спортот: Интервју со Силвија Митевска
Спортистките и нивните спортски резултати и достигнувања се ретко претставени во медиумскиот простор, а во случај кога се претставени, тие најчесто се поврзани со изгледот. Спортските достигнувања се потценети и се во заден план.
  • Од Бојана Јовановска
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер – Критички квир
Смеeњето во лице на сериозните категории е неопходно за феминизмот.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
За изолацијата и перспективите
Перспективата е новиот ментален простор што треба да го отвориме за да може да ја освоиме слободата. Меѓите да се трансцендираат во просторот на можното, наместо во просторот на физичкото и ограниченото.
  • Од Ана Блажева
  • Од Ана Блажева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Класично анонимни: И жените се присутни во историјата на музиката
Неприфатливо е да се завршуваат музички училишта без да се знаат храбрите претставнички кои се бореле да ја претстават својата уметност.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Тамара Стојаноска
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цената на менструалната сиромаштија
Даночењето на производите за менструална хигиена како неесенцијални производи има сериозни последици.
  • Од Ангелина Цветковска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Опкружeте се со заедница што ќе ве мотивира: Интервју со Katerinha
Бидувањето независен уметник е стресно и кога нема пандемија, така да им препорачувам на сите кои имаат пријатели во уметноста да проверат дали им треба помош.
  • Од Вања Кирова
  • Од Вања Кирова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што гледав кога ја гледав Бритни Спирс?
Вистината за состојбата на Бритни доцни. Само за еден краток миг, пред да се актуализираат темите поврзани со менталното здравје и грижата за себе, светот сеирџиски и малициозно го коментираше сломот на една талентирана жена.
  • Од Кристина Атанасова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жртвите се множат, додека институциите тивко потфрлаат
ЗАЕДНИЧКА ИЗЈАВА НА ЖЕНИ-АКТИВИСТКИ ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ОД БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН ЗА РОДОВО-ЗАСНОВАНОТО НАСИЛСТВО НА ИНТЕРНЕТ
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
(Не)безбедни простори
Безбедносните техники се толку длабоко навлезени во женското искусто на градот, што доколку некој ме праша дали ми е страв да се шетам сама навечер, би кажала не. Но тоа не би била вистината.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Принтот не е мртов
Потрага по еден професионален идентитет.
  • Од Кристина Атанасова
  • Од Принтот не е мртов
  • КВИР, ФЕМ 101
Скопје Прајд – Една година подоцна
Какво беше искуството и што е следно?
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Бев сексуално нападната и зошто не се плашев да зборувам за тоа
„Молчи, не кажувај“, „Машките ќе си бидат машки“, „Срамота е, не се глупирај!“ и ред други изговори се едни од најчестите причини, покрај стравот, зошто жртвите на сексуално насилство не пријавуваат и не преземаат ништо.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Дамјана Видическа
  • ФЕМ 101
Фемицидот и државата
Годините минуваат брзо, бројот на жртвите расте, а институциите упорно одбиваат соодветно да го препознаат фемицидот како кривично дело.
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Борбата за егзистенција на текстилните работнички
Па и овоа време-невреме, со оваа корона шо нè фати, со пусти страх идам на работа, од дека пари за живеачка, не па за лекови на болниот ми сопруг...Толку ми се плаче дури да се дерам на глас ама стиснам заби и ќутам.
  • Од Ена Бендевска
  • ФЕМ 101
Феминистичка 2018!
Со желба да рефлектираме кон она што сме го постигнале во измината година, но и она што не' размрдало, возбудило, вознемирило, во денешниот текст неколку авторки од Медуза издвојуваат значајни моменти од 2018 година.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Медуза препорачува: Што да си купите на Саемот на книга?
Повеќе предлог наслови кои ги склопивме во соработка со неколку македонски издавачки куќи. Истите можете да ги најдете на Саемот по намалена цена.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Приказни од изолацијата
Без конкретна форма, цел и насока, овој колажен текст служи да ни помогне да си ги структурираме мислите и да креираме една скромна меморија на ова време.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Заедно (Сложни жени диско градат)
Вечерва, од 21:30  о МКЦ, како дел од Прво па женско #9, ќе се прикажува филмот „Заедно (Сложни жени диско градат),
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Викторија #3
Изложба на фотографии по повод 16 дена активизам против родово базирано насилство
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Јас одлично готвам и Сашо Тасевски повторно не е во право
Ако не се јаде летна манџа, тоа е исто како да не се јаде воопшто.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нешто е гнило во УКИМ – забележани сигнали на сексуално насилство, но владее правило на молк
„Приказните се тие. И тешки и сурови и дел од нив (пре)чести.“
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Ивана Смилевска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 12 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2022 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram