Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не чепкај традиции!
Има една екстремно шовинистичка традиција за која ретко може да се најде нешто пишано, или помош за како да се справиме со истата - традицијата на повојница/мекици по пристигнување на новороденчето.

Јас сум девојка израсната во Аеродром па дорасната во Дебар Маало. Скопје и сите негови марифети ми се длабоко вкоренети во срцето и ги носам со себе секаде каде што ме носи патот. Го сакам Скопје и сите смотани традиции повеќе од што можам да си признаам. Ќе застанам за секунда кај смотаните Скопски традиции – кои се тие всушност? Не е новост дека Скопје е град хибрид, изгњавен и измачен, но пирејски, не се дава. Измеѓу чудни градоначалници со дубиозна смисла за естетика и урбанизам, и екстремно ниска јавна свест и нагон за правење добро, Скопје исто така го гушат и лоши културолошки традиции.

Што значи да си жена во Скопје? Во некои аспекти сигурно е слично како и во другите градови. Сигурно повеќето девојчиња во Македонија се навикнати да добиваат помалку џепарлак од нивните браќа или братучеди – само бидејќи се женски. Најверојатно има и доста жени кои не биле ставени во ниеден тестамент бидејќи нивните браќа или братучеди добиле предност, само бидејќи се машки. Сигурно од повеќето девојки и жени во Македонија се очекува да се главни дежурни на секој семеен ручек за миење садови. Најверојатно повеќето жени во Македонија го чувствуваат притисокот за затруднување што поскоро. Да израснеш како независна жена во Скопје и Македонија не е лесно – факт кој го заклучив само откако  се преселив надвор.

Притисокот околу трудноќа не е симптоматичен само за Скопје, па нити за цела Македонија. И дефинитивно може да забележиме прогрес по ова прашање на глобално ниво и како жени имаме поддршка и алатки за справување со овој притисок. Но, има една екстремно шовинистичка традиција за која ретко може да се најде нешто пишано, или помош за како да се справиме со истата – традицијата на повојница/мекици по пристигнување на новороденчето. Да разјаснам при самиот старт – ова не е статија која има за цел да им каже на луѓето како да се забавуваат или како да прославуват важни моменти во својот живот – апсолутно не, никогаш не би си дозволила да сеам памет на тој начин. Феминизмот е токму спротивното – право на жените да одлучуваат за својот живот свесно. Оваа статија е за сите кои, како мене, кога требале да присуствуваат на нечива повојница се чувствувале екстремно неудобно.

—————

Сум присуствувала на повеќе повојници во мојот живот, само во скопскиот регион. На првата ваква прослава бев доста збунета, не ми беше јасно што се случува и кој за што слави поточно, но најмногу од сè , се прашував кој седи со мајката додека другите слават – свадба без невеста. Уствари не се прашував, туку се надевав дека не е сама. Па често рашарував со очите наоколу барајќи ги прво родителите на мајката. Најчесто тие не беа на прославата бидејќи беа со мајката во болница, па ќе ми олеснеше да знам дека мајката не е сама. Еднаш одамна памтам како наивно ја прашав мајка ми – мамо, ти ќе седиш со мене во болница или ќе одиш на мекици кога ќе се породам? Од мекици на мекици, оваа традиција продолжи да расте и да станува се поапсурдна. Она што пред повеќе од десетици години беше славење повојници дома во поинтимна атмосфера со мекици, се префрли во кафанско славење со сите марифети, алкохоли и ордервери. Ах да, и мекици, таму некаде во ќошот, да се зачува симболиката. Но и во двата случаи главниот лик е изоставен – мајката.

Мојот партнер Луис е од Шпанија, Канарските Острови. Како мултикултурен пар често мора да правиме компромиси помеѓу различните традиции, вклучувајќи како се слави Божиќ, Велигден, 1ви Мај и како се пречекува новороденче. Долго време од кога бевме заедно го немав прашано Луис како се слави пристигнувањето на новороденче во Шпанија – бидејќи не ни мислев дека има различни начини, научена од она што го имав видено во Скопје. Во еден момент некако паднавме на муабет и Луис беше вчудоневиден од скопската традиција која му ја раскажав. Кога раскажував бев убедена дека ние нема да го следиме овој модел и ако ништо друго ќе направиме некоја наша традиција, на што тој одговори дека и да го молам нема шанси да ја следиме скопската традиција која звучеше крајно апсурдно.

Од тој момент ми се отвори нова перспектива. Научив дека барем во други држави постојат различни традиции и оваа што ја знам јас не е апсолутна и не важи секаде. Ама бев сеуште убедена дека оваа традиција е македонска и сите во Македонија ја практикуваат. Неколку години нанапред, рано годинава бевме со мајка ми во Португалија службено. Еден ден се разбудив и во една од многуте Вајбер групи се имаше направено гужва, сто нотификации. Нечива жена, на некој близок во групата, тукушто се имаше породено. Една нотификација беше известување за новоста, а другите деведесет и девет за како ќе се изнажуркаме и изнапиеме на мекици. Многу се налутив, ми се прели лончето. Тоа утро пропуштив доручек во хотелот, се искарав со мајка ми, но…изреагирав. Не можев и не сакав веќе да ја чувам фрустрацијата во себе околу овој настан. Пред да се испразнам на фејсбук направив мало истражување – да видам да не некој претходно пишувал на темата, да не има и други кои се чувствуваат како мене – но, не најдов ништо.

Се двоумев и сè уште се двоумам за мојот пристап. Се сметам себе си за феминистика, но дали тоа значи дека треба да сум во конфликт со културните традиции? Истовремено сум голем поборник за човекови слободи и правото секој да си изгради живот кој ќе го исполнува. Па така, не сум огромен обожавател на давање насоки за како да се живее нечиј живот, ауште помалку сакам да им мудрувам на луѓето како да се забавуваат – еден од животните аспекти кој е најиндивидуален и специфичен. Секој има право да се забавува и прослави на начин на кој што сака. Но, откако решив да зборувам на темата, коментарите кои ги добив укажаа на драстично различен аспект на дискусијата, онаков каков не очекував да се појави.

Дел од коментарите кои ги добив беа од жени кои уште одамна се чувствувале како мене, но не знаеле како да го срочат тоа. Другиот помал дел од коментарите беа мажи, кои позитивно се приклучија на дискустијата со примери од други региони во Македонија.

Сепак, веројатно најголемата лекција од оваа моја авантура е следната: оваа традиција каква што ја знам јас е скопска. Традицијата на мекици во кафана без мајката е скопска традиција, значи, за истата сме си одговорни ние самите, поведени од шармантните кафани каде само се чека прилика за алкохолизирање. Но, баш оваа скопска традиција не била ваква отсекогаш, туку ние значително сме ја измодифицирале на начин на кој има смисла и забава за сите, освен за мајката.

Иако можеби не дојдов до којзнае какви заклучоци, се радувам што решив да иницирам јавна дебата за оваа традиција, пред сè бидејќи научив за многу убави традиции за повојници кои постојат во некои градови во Македонија (а кои никогаш немаше да имам прилика да ги научам). Во Тетово и Берово, на пример, на повојница одат само жени, интимно во домашна атмосфера. Во Битола и други региони, се месат мекици или крофни и се делат низ градот. Во Крушево, мекиците се пошеќеруваат. Така било и во Скопје пред повеќе од десет години.

Второто нешто што го научив е колку е важно да се адресираат проблематични аспекти од нашето опкружување кои едноставно повеќе не ни прават смисла, без разлика колку се етаблирани или секојдевни. Тоа вклучува и културни традиции кои со своето долгорочно постоење пркосат на било каква промена која промовира еднаквост. Ова го вклучува и концептот на културен релативизам, каде што културата игра главна улога во разбирање на нечии вредносни системи и начини на дејствување.

Под маската на културен релативизам може да кажеме дека женската генитална мутилација е во ред, бидејќи има значајна културолошка симболика. Културниот релативизам е значаен и потребен, и како механизам спречува колонизација и империјализам. Истовремено креира рамка на разбирање на одердени традиции кои можеби во нашата култура би изгледале абсурдно – во Јапонија имаат традиција на поклонување наместо ракување, додека во Кина е прифатено да се зјапа во други луѓе надвор.

Но, концептот на културен релативизам е понекогаш застрашувачки и ограничувачки кон искоренување на штетни традиции. Во поконзервативни општества концептот на културен релативизам понекогаш се користи како жртвено јагне против промена. Кога се бориме за поеднакви општества важно е да се имаа оваa дистинкиција на ум. Па така, овој осврт има за цел поддршка на сите оние кои поради причините наведени не се чувствуваат дека скопскиот начин на повојница е правилниот за нив – и дека изборот за поразлична прослава од нормативната е оправдан и легитимен.

Се прашувам, уште колку традиции се „поскопјени“ со магичниот прав на нееднаквоста? Одвај чекам да дознаам.

НАПИШАНО ОД:
  • Андреа Угриновска
  • June 16, 2020
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Брачна приказна“ е крај на прикаските за бракот
Филмот „Брачна приказна“ е најдлабокото, најпотресното и најреалното нешто што го гледав оваа година.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дипфејк порно: нова генерација на сексуално насилство
Проблемот со дипфејк технологијата не е што се користи во порнографска смила, проблемот е што тоа се прави на малициозен, сексистички и насилнички начин.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Мојата постпородилна приказна
Mислите и состојбите по пораѓајот не те дефинираат ни како личност, ни како мајка.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Збор на годината: Согласност
Се надеваме дека во 2019 ќе почнеме да ги гледаме плодовите од дискусијата за сексуалната согласност!
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Екстремно либерална во ставовите за абортус
Не постои такво нешто како екстремна либерализација на абортусот, постои само отелотворување на репродуктивната слобода на жената за која јас останувам да се борам сè додека овој закон не се усвои!
  • Од Јована Јовановска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Отуѓивите права на жените
На многу начини бременоста е најнеприватното искуство во животот на една жена.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Жените во Собрание: Претставување, дејствување и политичка моќ
За подобрување на застапеноста и учеството на жените во Собранието потребни се уште многу напори, и законски, но и суштински.
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
#ThisIsNotConsent
Скандалозна судска одлука предизвика стотици девојки во Ирска да објавуваат фотографии од своите танга гаќички со моќна порака
  • Од Лени Фрчкоска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Апатичноста кон насилството против жените е загрижувачко и неприфатливо
Како да постапиме со фактот дека под секоја медиумска објава за родово базирано насилство, нашата јавност едногласно вели „таа самата си е крива“?
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Хероините на нашето време: Интервју со Јана Јакимовска
По повод изложбата „Хероините на нашето време“ на Јана Јакимовска, Медуза разговараше со Јана за нејзината работа, отворањето на изложбата, неодамнешниот престој во Њујорк, хуморот и жената. Разговорот го водеше Калиа Димитрова. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Женското лице на еколошката свест
Движењето за заштита на животната средина со децении, ако не и векови, било предводено и поддржувано од страна на жени.
  • Од Ангелина Цветковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Спокојното поврзување на телото и просторот
Ве запознаваме со Ивана Јовановска, поетеса од Скопје која се занимава со прашањето на телото и просторот (кон внатре и кон надвор) каде тоа се развива, боли, се бунтува...
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Косовските демонстранти бараат да се преземе акција по силувањето на 11-годишното девојче
Според Мрежата на жени во Косово, над 70% од случаите на сексуални напади и силувања во земјата се врз малолетни девојчиња.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • MЕДУЗА TV, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Сексуалните малцинства, родот и медиумите
Медиумските дискурси не се огледало, туку активни креатори на нашата реалност.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Кралиците кои создаваат кралици
Писмо на Миз Крекер која пишувајќи за нејзината релација со дрег-мајката, низ приказната за љубовта, пријателството, поддршката и растењето, доближува една перспектива за животот во дрег заедниците.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Мајката (не) знае најдобро
Родовиот јаз во обврските околу грижата и воспитувањето на децата и малата, (скоро непостоечка) поддршка на мајките.
  • Од Марта Стевковска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Кога личното станува теоретско: кон романот ,,Аргонаутите” на Маги Нелсон
Аргонаутите (The Argonauts, 2015) е последниот роман на американската писателка и професорка Маги Нелсон, позната по нејзините жанровски експерименти.
  • Од Душица Лазова
  • КВИР, ФЕМ 101
Секоја трансродова личност носи приказни кои треба да се слушнат
Веќе неколку години по ред, на 31 март го одбележуваме денот на видливоста на трансродовите луѓе. Глобално, трансродовото постоењето и борба се прославува на овој ден од 2009 година.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто „Фурам феминизам“?
 Не што е наше, ама е златно девојче
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Повик за програма за истражувачки есеи
Доколку се залагаш за родова еднаквост, имаш пасија и искуство со пишување и ти треба простор за раст и пласирање на своите идеи, ова е повикот за тебе.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА
Кога сакаме, не сме сами: интервју со Јелисавета Благојевиќ (прв дел)
Кога скршеното срце е изложено, кога конците се видливи, тоа е сила, тоа е доволно за живот во кој 'јас' може да се пресоздаде, неумитно во себе да ги опфати грижата, болката, срамот, стравот, љубовта, себе-дарувањето, пријателството, радоста и конечно – гордоста да се биде ваков или таков, или никаков, но возможно е – секаков!
  • Од Вики Младенова
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Борбата против родово базираното насилство бара системски промени
На почетокот на годинешната кампања ,,16 дена активизам против родово базираното насилство’’, нашата главна порака е што поскоро да се пристапи кон усогласување на Кривичниот законик со Истанбулската конвенција
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #9
Фестивалот нуди алтернативни мрежи и погледи кон идни начини на здружување на сите оние кои системски истуркани, а експлоатирани.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Друг поредок е можен: кон интеркултурно право (прв дел)
Првиот дел од текстот на Боавентура де Соуза Сантош во кој нè запознава со некои од неговите клучни коцепти.
  • Од Вики Младенова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Брза vs. одржлива мода: Зошто е ова феминистичко прашање?
Модата и феминизмот треба да бидат дел од истиот разговор. Изборот на брза наспроти одржлива мода недвосмислено е феминистичко прашање, бидејќи тоа е избор меѓу систем кој главно се потпира на обезмоќување и искористување на текстилните работнички наспроти систем што овозможува и поттикнува промена кон поголем еколошки интегритет и социјално-економска правда.
  • Од Александра Спасеска
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се „плаши“ од трансродовите лица?
Анализа на анти-родовото движење во Македонија.
  • Од Елена Гаговска
  • Uncategorized, ФЕМ 101
Случајот против современиот феминизам
Од една страна, феминизмот никогаш не бил пошироко прокламиран или попрофитабилен од сега. Од друга страна, последниве десет години, широката распространетост и прифатливост на феминизмот кулминираа со изборот на Доналд Трамп за претседател.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто не можам да престанам да размислувам на жените без деца?
Пред да добијам деца, никогаш не размислував за жените кои избрале да не станат мајки. Сега постојано размислувам за нив и ги забележувам насекаде. Имаат нешто што јас го барам, прозорец кон животниот пат што јас не сум го избрала.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Последните моменти од одлуката Ро во една од најголемите клиники за абортус во Америка
Во клиника за абортус во Хјустон, ден на вознемиреност, конфузија и страв откако Врховниот суд го укина уставното право на абортус.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Информирај се – Трансформирај се
Неприфаќањето во општеството доаѓа од недоволна информираност, а помалку од омраза и одбивање.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Опкружeте се со заедница што ќе ве мотивира: Интервју со Katerinha
Бидувањето независен уметник е стресно и кога нема пандемија, така да им препорачувам на сите кои имаат пријатели во уметноста да проверат дали им треба помош.
  • Од Вања Кирова
  • КВИР, ФЕМ 101
Лудиот астронаут со родово-квир пресврт
Квир телото како место на можности и отпор во расказот „Да и Гомора“ на Семјуел Делејни
  • Од Душица Лазова

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram