Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не паничи! 
Ода за 30тите, ранливоста и борбата за менталното здравје.

Eден пријатен априлски ден оваа година, додека фаќавме малку сонце кај Фонтана парк, пред две другарки признав на глас дека сум доста уплашена од наближувањето на 30ката. И не само тоа. Признав на глас и дека сите оние смешни „30 нешта што секоја жена мора да ги направи пред 30“ статии на женските магазини ми имаат направено сериозен мајндфак. Самата идеја дека овој момент треба да претставува некој значителен пресврт, или премин од еден во друг животен стадиум, ми направи непотребен притисок, паника и грижа. 

Имено, без стабилна работа и врска, дизајнерска ташна, заштеда, живеење во странство, трчање маратон, пливање без облека, ноќна и дневна козметичка рутина, и ред други нешта, едноставно е невозможно да се наполнат 30 години. Како што наближуваше мојот роденден, забележав дека сè повеќе размислувам за својата возраст, дека проверувам дали ми се појавила некоја брчка, и она најлошото: анализирам и се сомневам во сопствените одлуки и избори и местото каде што се наоѓам во моментов. Често пробував да се ставам во чевлите на некоја моја мината верзија и да сфатам дали таа би била горда на мене. Често, можеби пречесто, размислував за изминатава декада, која во најмала рака беше емотивен ролеркостер. Можеби очекував дека со наближувањето на 30тата, емотивниот ролеркостер ќе успори. Можеби очекував дека повеќе ќе се познавам себеси, ќе правам позрели одлуки, ќе бидам посталожена, посамоуверена, поуспешна… Во име на тие очекувања, изминава година „работев на себе“. Сакав да стигнам до некоја моја нова, подобрена верзија. Некоја верзија која задоволно, гламурозно и стабилно ќе влезе во фамозната 30ка. 

Пред неколку години, една блиска личност ми кажа „да се биде во 30тите е како конечно да си ги заслужила крилјата“. Тоа во најмала рака звучеше прекрасно. И навистина работев да ги заслужам тие крилја. Денес, на мојот 30ти роденден, морам да се соочам со фактот дека крилјата доста ми натежнаа. 

Отсекогаш сум била екстремно емотивна и ужасно резервирана личност. Тоа е лоша комбинација. Гневот и стресот од кога памтам за себе го имам изразувано на начини кои се нездрави за мене: тикови, алергии и плачење. Речиси никогаш конфликти. Мислам дека ова е случајот со многу жени, зашто сме социјализирани на таков начин. Не знам, но претпоставувам, дека се потребни многу, многу часови терапија за да се воспостават нови матрици – особено кога голем дел од стресот и траумите се колективни, а не индивидуални. Доволно иронично, токму во годината кога почнав да посетувам психолог и кога почувствував дека веќе затворам некои процеси, ми се случи остро влошување на менталното здравје. 

Кога добив паничен напад за првпат, не можев да поверувам дека чувството е толку страшно. Во теорија знаев што е паничен напад. Но забрзаното срцебиење, недостатокот на воздух, деперсонализацијата и дереализацијата, односно губењето на контакт со реалноста, нештата и луѓето околу тебе, е толку обземачка, што во моментот кога ти се случува, немаш опција да ја рационализираш состојбата. Барем јас немам. Знам дека многу луѓе се соочуваат со истиот проблем, но нема ниедна сила на светот која во тие моменти ќе ми помогне да не се чувствувам како да сум комплетно сама на планетава. Паничниот напад доаѓа и доста брзо поминува, но стравот од неговото повторување останува долго потоа. Стравот од паничен напад е паразлизирачки и оневозможува секојдневно фунционирање. Од личност која трчала наоколу 24/7, некој период едвај станував од кревет. Ефикасното работење ми стана мисловна именка. Задоволството и среќата која ми ги носеа музиката, пријателите и социјалниот живот, се замени со потреба од тишина, а тишината на моменти знае да е прегласна. Почнав да се сомневам во себеси и да се чувствувам небезбедно во сопственото тело. Преку ноќ, сè стана нестабилно, страшно и непознато. Отсекогаш сум се противела на „хемија“, но во обидот да си помогнам почнав терапија и од таков вид, сè уште со став дека тоа е далеку од трајно решение. Се соочив и со фактот дека имам интернализирана стигма. Едноставно, пиењето седатив не можев никако да го вклопам со идејата што ја имав себеси. 

Менталното здравје е доста популарна тема, но мојот впечаток е дека луѓето сакаат да зборуваат за истата до одреден степен. Степенот на безбедност. Кога секој ден на прашањето „како си“ почнуваш да одговараш искрено, забележуваш дека луѓето околу тебе мислат дека преувеличуваш, па пробуваат да те поправат, разубедат, развеселат, да ти зборуваат за автосугестија. 

Сакам да верувам во автосугестија. Според советот на една другарка почнав да водам дневник на емоции, наутро и навечер, во обид да ги идентификувам моите тригери. Една вечер, кога веќе ми беше преку глава од самата себе и развлечените пижами, во дневникот запишав „доста е, утре ќе се разбудиш среќна“. Дел од мене веруваше во напишаното. Се разбудив и се чувствував апсолутно исто. Се запишав на сесии за утринска медитација, кои само ми направија дополнителна фрустрација, а апликацијата headspace ја избришав неколку часа откако ја симнав. Ставив глинена маска за лице и додека чекав да се скамени, гледајќи се во огледало, почнав да плачам толку драматично, што целата маска се растече. Се почувствував како да сум излезена од meme. Речиси сите совети за подобрување на менталното здравје почнаа да ми звучат смешно. „To do“ листи за како да ги направиме постоечките „to do“ листи помалку стресни.

Откако повеќето рецепти за успех ми се покажаа како неуспешни, решив да му дадам време на времето. Да бидам каде што сум. Верувам дека ќе биде подобро, но сè повеќе имам проблем да го прифатам начинот на кој го третираме менталното здравје на колективно ниво. 

Проблемите поврзани со анксиозност и панични напади се толку чести, што веќе се зборува за епидемија на анксиозност, особено превалентна и со растечки проценти кај помладите генерации. Со едно едноставно пребарување на Гугл може да се најдат илјадници наслови кои зборуваат за комлицирана врска помеѓу генерацијата millenials и анксиозните нарушувања, како и порастот на појавите како депресија и „смрт од очај“ (death of despair). Еден од тие наслови гласи: „Осамени, преработени и депресивни: Состојбата со менталното здравје на милениумците во 2020.“ Наслов кој ветува. Истражувањето кое се цитира, изработено во 2019 во САД, зборува за осаменоста и нестабилноста на работните места и приходите како едни од главните тригери за менталните нарушувања кај генерациите на возраст од 23 до 38 години. Константниот проток на информации и лоши вести, сајбер насилството, климатската криза и генералната нестабилност на „иднината“, се други фактори кои исто така се идентификуваат како важни причини зошто толкав број на млади живеат во страв и паника. 

Секако, причините и тригерите за проблемите со менталното здравје варираат во зависност од мноштво фактори. Квир лицата и жените се поподложни на анксиозни нарушувања и депресија, а самоубиствата пак, се почести кај мажите. Местото и околностите на живеење, класата, расата, сексуалниот и родовиот идентитет, генетските предиспозиции, работната средина, семејните релации и практично сите аспекти на нашиот животен пејзаж имаат влијание во оваа равенка. Сепак, повеќето трауми со кои се соочуваме секојдневно, а особено оние кои доведуваат до анксиозни растројства очигледно се колективни. Тогаш зошто пристапот кон менталното здравје е толку индивидуалистички? Зошто пристапот до менталното здравје е толку ексклузивен и, едноставно кажано, скап? 

Налетав на една интересна изјава: „За сметка на сите нивни проблеми со менталното здравје, постои и светла страна – милениумците, познати и како „генерацијата на терапијата“, помагаат во дестигматизацијата на терапијата.“ Не знам дали е до мене, но оваа страна и не е толку светла. Секако, дестигматизацијата на терапијата е важна и се радувам ако ние сме генерацијата што ја носи оваа промена. Повеќето од моите пријатели имаат или имале проблем со анксиозност и/или напади на паника и доста отворено зборуваме за тоа. Некои од нив одат на терапија, некои не. Но на крајот на денот, сите сме во ист брод, давајќи си совети еден на друг, како во некоја траги-комедија “the blind leading the blind”. Зашто, терапијата може да помогне единствено до одреден степен, кога нашите околности остануваат исти. Потоа доаѓа јасната и алармантна потреба од покоренити општествени промени, зашто повеќето од проблемите со кои се соочуваме се директна последица на комплексните општествени релации во кои постоиме. Ако анксиозноста и паничните напади се во пораст, тогаш грижата за менталното здравје мора да се третира сеопфатно и организирано, наместо да исправаме штети, кој како може и умее. 

Борбата за менталното здравје е секојдневна, и некогаш не можеме да си дозволиме да инвестираме во истата. Редовната психолошка помош, јога праксата, времето за одмор и ред други елементи кои се потребни за надминување на периоди на анксиозност се недостижни за многу. Седативите кои се на природна база не се на позитивна листа и се исто така многу скапи. Денови за боледување за ментално здравје се речиси непостоечка пракса. Отворено зборување на оваа тема во семејствата е уште поретка пракса. Како тогаш очекуваме подобрување на состојбата?

Последниве месеци ексесивно зборував и читав на темиве. Можеби станав досадна, но не ми беше важно. Единствено што ми беше важно, беше да станам „старата јас“ и си дадов рок до родеденот за „да се средам“. Со оглед на тоа што не смислив временска машина во рок од два месеци, тој проект се покажа исто толку глупав, колку и самата идеја да си дадам рок за подобрување на менталното здравје, како да е тоа работна задача. 

Сфатив дека она што не можам да го прифатам е губењето на контрола. Бидејќи ако некому треба наједноставно да објаснам што за мене претставува паничен напад, описот би бил токму тоа. Мојата терапевтка вели дека анксиозноста и паниката се аларми кои треба некако да ги прифатиме и да им дозволиме пристап. Тоа се начини на кои нашето тело сигнализира дека нешто не е во ред; но информацијата што точно е тоа, сè уште не е стигната до ниво на рацио. 

Често, за паничните напади да завршат, треба да имаме некаков „аха“ момент. Некое согледување. И потоа некоја промена на околностите. Мене сè тоа ми звучеше апстрактно и далечно, но и ми даде некоја форма на надеж. Проблемот со екстремната анксиозност е што мислите толку густо се наталожуваат, а стравовите стануваат толку бизарни и реални истовремено, што не можеш да се слушнеш себеси. Не можеш да направиш место за своето „аха“. Јас се откажав од таа потрага зашто верувам дека моето „аха“ не е мое, туку е колективно: семејно, пријателско, општествено…

Толку долго бев столб за толку луѓе, што тешко ми е да прифатам дека тој процес ме има поднавалено, ме има променето. Па така, си велам, морам да си дозволам да бидам ранлива, драматична и нестабилна. Ќе си дозволам да паничам – зашто во моментов не знам како да престанам. Ќе си дозволам да влезам во новата декада со чувство дека знам многу помалку од пред 10 години. Ќе си дозволам да сум оваа нова верзија на себеси, која е далеку од таа верзија што си ја замислував и проектирав, туку е таа што едноставно ми се случи. Верзија која според „30 пред 30“ наративите е несоодветна, но е моја. Велат дека тоа што не нè убива, нè прави посилни. Тоа, според мене, е лага. Нè прави послаби, но можеби нè прави почовечни и мудри. Можеби и посмешни. Овој текст беше мој мал обид за прославување, не на силата, туку на слабоста која доаѓа со годините. Можеби токму преку нашите слабости ќе стигнеме до колективното „аха“ во борбата за менталното здравје. Можеби тогаш нема да е борба. Можеби ќе е прослава. 

НАПИШАНО ОД:
  • Калиа Димитрова
  • October 22, 2021
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Политиката на трудничкиот стил на Ријана
Кога ќе се вкрстат правото да имаш контрола врз сопственото тело и правото да се облекуваш онака како што сакаш.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цртички за ПМС 1
ПМС е едно од најчестите одмолчани женски искуства, кои се зафрлени на маргините на интимното.
  • Од Ана Блажева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Информирај се – Трансформирај се
Неприфаќањето во општеството доаѓа од недоволна информираност, а помалку од омраза и одбивање.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Згодна маратонка го истрча полумаратонот по гаќички“. Tоа што освои прво место е второ.
Родовите норми и стереотипи се овековечуваат и зајакнуваат преку неурамнотеженото и патријархално медиумско претставување на жените и мажите во спортот.
  • Од Ангела Рајчевска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Родови перцепции – Нови методи на размислување и визуелизации за родовата репрезентација: Интервју со Кумјана Новакова
На наше огромно задоволство вечерва во Музејот на современата уметност - Скопје во 20:00 часот се отвора изложбата Родови Перцепции | Perceptions Engendered, фокусирана на женската уметност.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Во фокус: Илинка Митрева
Едно од најпроминентните лица на политичкиот дијалог и дипломатијата
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Протести против сексуалното насилство во Албанија
„Не си сама“, „Државата е силувачот“, „Твојата ќерка не е виновна“, се некои од слоганите околку кои беше организиран протестот.
  • Од Сара Миленковска
  • ФЕМ 101
Биди Безбедна
Треба да се стремиме кон системско адресирање на изворот на родово базирано насилство во едно општество, но, во меѓувреме, додека тоа се постигне, треба да ги користиме сите механизми за спречување, заштита и превенција од насилство. Биди безбедна.
  • Од Сара Миленковска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
За „природата“ на еден политички спор: хетеронормативност, трансродовост и загрозување на правата на жените (Прв дел)
Постојат цел океан на прашања поврзани со родовата трансформација и огромните глобални социјални промени во кои учествуваме и сме сведоци. Каде води сето ова?
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
5 серии за гледање за време на изолација
Серии чии дејствија ги осветлуваат присутните општествени проблеми кои предолго беа игнорирани од страна на телевизиската продукција
  • Од Гала Насева
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, ФЕМ 101
И транс жените се жени: Интервју со Лила Милиќ
За чекорите кои допрва треба да се преземат за достоинствен живот на трансродовите личности, за Законот за правно признавање на родот, за личните успеси како транс жена и земањето дел во бројни културни настани во изминатиот период, разговараме со Лила Милиќ. 
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шума
Тато си ќутеше. Тато си одеше во шумата. Не ми текнува точно кога почнав да го следам.
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Промоција на „Дијалози“
Во четврток ќе прославиме една година љубов, пријателство, и феминистичко пишување и дејствување.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Модернизирана винтиџ хомофобија
Денес, на многу мејнстрим медиуми веќе не е прифатливно отворено да се користат расистички, сексистички, хомофобични и други видови на погрдни зборови во дебатните емисии. Затоа модерните хомофоби како Сашо Тасевски мораат нивните предрасуди да ги скријат преку различни реторички стратегии.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Жените во Собрание: Претставување, дејствување и политичка моќ
За подобрување на застапеноста и учеството на жените во Собранието потребни се уште многу напори, и законски, но и суштински.
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Јавна соба е бедна група и слично“: Или како да ги обесхрабриш жртвите да пријават насилство
Да, секако феминистките мислат дека јавна соба е бедна група, но исто така знаат дека е криминална група, а тоа е многу, многу поважно. Крајно време е и институциите да се качат на овој воз и да престанат да им даваат ветер во грб на насилниците.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Јавната соба е секаде околу нас
Јавни соби ќе постојат сè додека жртвите се виновни, виновниците неказнети, а родово-базираното насилство е „дружење и зезање“.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Жените во Македонија не сe еднакви сѐ додека не се расчисти „Јавна Соба“
Е токму затоа ќе протестираме на 8 март. Се надевам дека ќе ни се придружите во 15 часот пред МВР.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што всушност се случува кога една земја го забранува абортусот
Романија под Чаушеску создаде дистописки хорор од пренаселени, нечисти сиропиталишта, додека илјадници жени починаа од "абортуси по подруми".
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Треба да ја преиспитаме категоријата жена
Авторката на револуционерната книга Gender Trouble вели дека не треба да се изненадуваме кога категоријата жени се проширува и ги вклучува и транс жените.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Викторија #3
Изложба на фотографии по повод 16 дена активизам против родово базирано насилство
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Борбата за права на текстилните работнички е борба за македонската жена
Разбирањето и емпатијата се основните двигатели на секоја промена.
  • Од Марија Бошковска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Сајбер насилство: Безбедност и самоцензура
На кој начин да бидеме побезбедни во сајбер просторот? Дали ограничувањето на изразувањето и слободата се легитимни мерки на (само)заштита или пак претставуваат форма на (само)цензура? Дали и колку треба да сме внимателни што објавуваме и испраќаме? И финално, како да бараме соодтвена системска заштита, кога упорно гледаме како институциите потфрлаат во ова поле?
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Портрет на жената во огнот ги прекршува уметничките конвенции
Ако бидувањето гледан се изедначува со бидувањето објектификуван, тогаш Мариан и Елоиз меѓусебно се гледаат еднакво долго и еднакво длабоко, па какви било нееднаквости помеѓу нив исчезнуваат.
  • Од Анастасија Марковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не, нема да се предомислам
Митот за неопходноста од мајчинството е традиционален концепт кој ја ограничува женската слобода.
  • Од Нина Раповска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Здравствениот систем и проблемите на трансродовите лица
Oсврт на трансродов маж од Македонија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Лажните вести и квазиинтелектуалниот хетеросексизам на Венко Андоновски
Во општеството каде авторитетот на машкиот интелектуалец се смета за извор на апсолутна вистина, навистина не е мала работа еден професор кој има илјадници читања на своите колумни, да пишува написи базирани на лажни вести и застрашувачки репрезентации на ЛГБТИ заедницата.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Како пандемијата ме лиши од амбиции
Сè што некогаш сум го сметала за нормално, стабилно или безбедно ќе исчезне. Родителството и работата повеќе не беа одвоени; сè се згрутчи во леплив, непријатен хаос од кој беше невозможно да се избега.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Друг поредок е можен: кон интеркултурно право (втор дел)
Вториот дел од текстот на Боавентура де Соуза Сантош во кој продлабочува некои од неговите клучни коцепти.
  • Од Вики Младенова
  • ФЕМ 101
Приказни од изолацијата
Без конкретна форма, цел и насока, овој колажен текст служи да ни помогне да си ги структурираме мислите и да креираме една скромна меморија на ова време.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
The M word: или зошто цензурирањето на менструацијата претставува микро сексизам?
Ако воопшто не сакаме да зборуваме за менструацијата од медицински аспект, тогаш како би очекувале овој проблем да се сфати сериозно и како би формирале политики и протоколи за земање боледување за менструални болки ако нашите шефови сметаат дека медицинските факти за нашата болка се премногу „приватни“ за споделување?
  • Од Елена Гаговска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Машините можат да ги нагласат проблемите, но не се тие кои го создаваат хаосот: Интервју со Албена Баева
Мојата интерпретација за јавното наспроти приватното e како интимно наспроти споделено. Во моите интерактивни инсталации си играм со преклопните точки меѓу тие два концепта.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Skopje Pride Weekend 2021 | Настраното заедничко: Политики на пријателство, љубов и афекти
Оваа година фестивалот ќе се одвива од 2 до 8 јуни, во МСУ Скопје и КСП Јадро
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram