Неколку Фејсбук страни и групи се особено гласни околу нивната опозиција кон сеопфатното сексуално образование (ССО) и феномен кој наводно би се промовирал од овој вид на образование, кој тие го нарекуваат „трансродовата идеологија“. Тие го користат терминот „трансродова идеологија“ како нешто што е наводно наметнато врз мнозинството од страна на трансродовата заедница, односно луѓе кои имаат различен родов идентитет од полот кој им бил доделен при раѓање. Тешко е да се дефинира што овие групи подразбираат под овој термин, освен дека тие го разбираат самото постоење на транс луѓето како некоја зла агенда. Иако овие групи немаат конзистентна внатрешна логика, генерално тие сметаат дека „трансродовата идеологија“ промовира „либерални идеи“ за одделноста на полот и родот и ги охрабрува децата да го „менуваат својот пол“.
Фејсбук страните „Од нас за нас“ и „Преземи Одговорност“ и Фејсбук групата „Да го зачуваме бракот и семејството“ постојано го користат терминот „трансродовата идеологија“ како застрашувачка сила која е увезена од странство и претставува опасност за децата. Овие групи се противат на родот како концепт и сметаат дека ако децата се запознаени со овој концепт и последователно со постоењето на различни родови идентитети, тие ќе бидат збунети и тоа некако ќе има негативен ефект врз нивното здравје. Родот е важна категорија не само за транс луѓето, туку и генерално за едно општество кое се стреми кон родова еднаквост бидејќи ги демистифицира родовите улоги како „природни“ и го разбира општественото родово уредување како социо-историски конструкт.
Овие групи често споделуваат постови каде трансородовите лица се претставени како монструозни карикатури или самото искуство на транзиција кон различен род е тривијализирано, карикирано и дури претставено како мутилација на телото, како кај овој пример.
Транзицијата на една трансродова жена не претставува буквално „сечење на пенисот“, туку е комплексен медицински и општествен процес кој може да инволвира промена на родовото изразување (пр. носење различна облека), користење различни заменки, примање хормонска терапија итн. Но овие движења не ги интересира што всушност значи да си трансродова личност, ниту пак како нивната трансфобична кампања има ефект врз животите на транс луѓето. Наместо тоа, за ваквите реакционистички движења самото постоење на транс луѓето претставува еден вид идеологија.
Проблемот со терминот „трансродовата идеологија“ не е само неговата инхерентна трансфобија, туку што терминот нема никаква логика, бидејќи едноставно не постои некаква унифицирана идеологија во која веруваат сите транс луѓе и нивните поддржувачи. Не сите трансродови луѓе го искусуваат својот род на ист начин, ниту пак постои една теорија која ги опишува сите различни родови идентитети. Често, еден елемент кој го искусуваат многу транс луѓе е родовата дисфорија – состојба на психолошка вознемиреност која е резултат на неусогласеност помеѓу полот доделен при раѓањето и родовиот идентитет. На пример, некои транс мажи чувствуваат дисфорија околу нивниот граден кош и често носат биндер (binder), вид на облека која ги сплескува градите и дава „помашки“ изглед на нивното тело што помага со нивната дисфорија. Но, не секоја транс личност искусува дисфорија. Некои транс луѓе всушност не го искусуваат својот род низ негативна призма, туку низ позитивното искуство на родова еуфорија (gender euphoria), чувство на радост што може да го има транс личност, кога го изразува својот вистински родов идентитет.
„[Родова еуфорија] е моментот кога се чувствувате удобно и „целосно“ во себе си во вашето сегашно тело, дури и ако тоа ги крши бинарните дефиниции [на родот],“ вели Колапсела, транс личност од Сан Марино која сега живее во Берлин.
Искуствата на транс луѓе не можат да се поделат само во категориите на дисфорија и еуфорија, туку често се нешто измеѓу. Различни транс луѓе стануваат свесни за својот родов идентитет на различни возрасти и преку различни искуства, така што невозможно е да зборуваме за „трансродова идеологија“. Трансродовите идентитети, исто како и сите други идентити, постојат на спектар, а во различни историски контексти и култури се искусувани на различни начини. Еве неколку примери за како транс луѓе го искусуваат или во минатото го искусувале својот род:
„Како дете сакав да бидам кошаркар и си визуелизирав како играм во НБА. Подоцна сфатив дека јас сум се градел преку тие ликови на кои се угледував. Прво тоа беше Еминем, па како растев ликовите со кои се идентификував се менуваа, но тоа никогаш не беше женски лик,“ вели Алекс Ристовски, трансродов маж од Скопје, за неговото детство во интервју со Слободен Печат.
„На многу луѓе им е влезено во глава дека се будиме и одлучуваме да бидеме транс. Сакам луѓето да знаат дека тоа не е избор. Ништо не се случило во мојот живот за да ме направи транс. Јас сум роден транс,“ вели Кит Ренолдс, 18-годишен студент по психологија, за The Guardian.
„Дали сум навистина жена, онтолошки, невролошки, метафизички? Па, искрено, дури и не знам што би значело тоа. Но, знам дека животот кој го живеам како жена е единствениот живот што го имам и мислам дека тоа е доволно легитимно,“ вели познатата левичарска Јутуберка ContraPoints за нејзиното искуство како транс жена. Во друго видео, таа хумористично се опишува себе си како „неортодоксна транс личност“ бидејќи себе си се доживува како „жена која порано била маж, наместо како личност која секогаш била жена“.
Сите овие искуства се многу различни и не треба да бараме од транс луѓето совршено да ни го опишат својот род, како небаре да имаат диплома од катедра за родови студии. Како транс луѓето го разбираат својот родов идентитет и како истиот е (не)разбран од луѓето во нивните животи не го менува фактот дека транс луѓето постојат. Можеме да зборуваме за „трансродова идеологија“ само ако одиме со трансфобичната претпоставка дека самото постоење на транс луѓе претставува некаква политичка агенда и зло влијание. Но, кога ќе ја погледнеме реториката на овие трансфобични (и сексистички) движења, можеме да забележиме дека, всушност, тоа што е увезено е нивната трансфобија. Односно, најголемиот број постови на овие групи се преводи од англиски за случувања надвор од Македонија и регионот, како содржини од американскиот десничарски политички коментатор Бен Шапиро кој е познат по тоа што намерно им се обраќа со погрешните заменки на транс луѓето за да предизвика агресивна реакција кај нив.
Освен што луѓето кои ја водат Фејсбук страната „Преземи Одговорност“ се апсолутно опседнати со гениталиите на малолетни деца (како во стрипот погоре), тие исто така се загрижени за други проблематики како учеството на транс жените во женскиот спорт. Пост од 12.09.2021 на застрашувачки начин зборува за Алана Меклоклин, транс жена која се напреварува во ММА (Mixed Martial Arts) борбите во женската категорија. Нема да навлегувам во тоа дали треба или не треба транс луѓе да учествуваат во спортски натпревари, бидејќи не сум експерт за спорт (иако лично сметам дека треба), но интересно е што буквално истиве дебати се случуваат во круговите на американската трансфобична десница. Одеднаш, на луѓе кои никогаш не размислувале за женските спортови (кои и онака се маргинализирани во однос на машките спортови), моментално најголемата грижа им е тоа дали транс жена ќе биде во иста спортска категорија со цисродови жени (жени чиј родов идентитет се совпаѓа со полот кој им бил доделен при раѓање). Апсурдноста на оваа увезена трансфобија е што нема никаква врска со барањата и потребите на транс заедницата во Македонија и регионот. Во моментов нема транс спортистки во државава кои бараат да се натпреваруваат во женски спортски категории. Основните барања на транс заедницата се пристап до хормонска терапија и други медицински услуги поврзани со родовата транзиција, заштита од насилство и дискриминација и правно признавање на родот (ППР), што ќе им овозможи на транс луѓето да го променат нивниот матичен број и маркерот за пол на нивните документи за лична идентификација.
Учењето за различните родови идентитети нема да ги „збуни“ децата или пак да ги „направи транс“, туку ќе даде речник на децата (и возрасните) кои искусуваат неудобност со нивниот род и ќе ја намали стигмата која ја искусува оваа заедница. Преку поголемо општествено прифаќање на различни родови идентитети како и легислативни промени, животите на транс луѓето ќе бидат несомнено олеснати. Со тоа може потенцијално да се спасат животи, односно да се намали високата стапка за обиди за самоубиство во транс заедницата и да се намали насилството против транс луѓето кое најчесто доаѓа од игнорантност, омраза и трансфобија.
Постоењето на транс луѓето не претставува „трансродова идеологија“, но луѓето кои пробуваат да го популаризираат овој термин во Македонија на организиран начин пробуваат да ги загрозат животите на една заедница, која секако е една од најмаргинализираните во нашето општество. Не постои „трансродова идеологија“, но апсолутно постои трансфобична агенда која е активно увезена од група на луѓе која се противи на родовата еднаквост, сеопфатното сексуално образование и правата на ЛГБТИ заедницата – нешто што треба да ги засега сите луѓе.
Овој текст е напишан во рамки на грантот еобезбеден од страна на Балканската фондација за демократија, проект на Германскиот Маршалов фонд на Соединети Американски Држави и Норвешкото Министерство за надворешни работи.
Мислењата изразени во овој текст не ги одразуваат секогаш мислењата на Норвешкото Министерство за надворешни работи, Балканската фондација за демократија, Германскиот Маршалов фонд на Соединети Американски Држави или на нивните партнери.
