Минатата сабота во раните утрински часови, со одлука на претседателот на државата, Турција официјално се повлече од Конвенцијата на Советот на Европа за спречување и борба против насилство врз жените и семејното насилство, позната како Истанбулска конвенција. Три дена претходно, Американскиот Стејт Департмент одобри продажба на 54 лесни оклопни возила за потребите на АРМ. Набавката на возилата е во вредност од 210 милиони долари и е дел од веќе започнатиот долгорочен план за опремување на македонската армија во согласност со НАТО стандардитe.
Помеѓу декларативните заложби и реалноста
Може да помислиме дека два навидум неповрзани настани се случија минатата недела, ако не го согледаме пресекот во кој се наоѓаат Македонија и Турција како членки на НАТО. За да се поврзат овие два настани вреди да се запрашаме кои се принципите и приоритетите на овој воен сојуз, кога една држава членка се повлекува од општо прифатена меѓународна конвеција за заштита од родово засновано и семејно насилство и кога друга држава членка среде здравствена и социо-економска криза троши 210 милиони долари на оклопни возила за армијата.
Случувањата во Полска, кон крајот на минатата година, зборуваат за НАТО членка која речиси го забрани абортусот како право на жената да одлучува за своето тело. Минатонеделните случувања во Турција и Македонија не се изолиран случај. Во континуитет се зголемува јазот меѓу пропагандата за НАТО – гарант на просперитетот, демократијата, човековите права, и реалноста за НАТО – воен сојуз без претходно наведените принципи и приоритети.
Во првиот случај, членството на Турција во НАТО не претставува гаранција за човековите права. Во просек земено, во Турција скоро секој ден се убива по една жена поради најразлични причини, а во најчест број од случаите, жените се убиваат од нивните сегашни или поранешни партнери (брачни или вонбрачни) или од членовите на нивното потесно семејство. Положбата на жените во Турција и досега беше трагична, но можеме да замислиме каква ќе биде отсега натаму со повлекувањето на Турција од Истанбулската конвенција, која што конвенција до некоја мера нудеше барем рамка за правна заштита на жените. Неколку дена после повлекувањето на Турција од Истанбулската конвенција, за само еден ден, убиени се 6 жени, односно, пет убиени и еден смртен случај под „неразјаснети околности“ .
Во вториот случај овој воен сојуз не покажува разбирање за приоритетните потреби на македонските граѓани, особено во услови на светска пандемија. Се наметнува прашањето зошто баш сега една од најсиромашните држави во Европа треба да потроши 210 милини евра за оклопни, наместо за амбулантни возила и државно покриени трошоци за тестирање и лечење од Ковид 19. Статистичките податоци на заразени/смртни случаи од Ковид 19 во Македонија сами по себе укажуваат на неопходноста од кратење на непродуктивните трошења на останатите министерства за потребите на Министерството за здравство. Во прв ред, неопходно е кратење на буџетот за одбрана, затоа што Македонија нема опасност од напад од друга држава, туку има опасност од пад/крах на здравствениот систем доколку и мерките за ограничување на движењето не дадат резултати. Кои се црвените линии (и дали воопшто постојат?!) за македонските власти, кога е очигледно дека мора да се испорача ако не историско, тогаш барем времено НЕ! на милитарната зделка, особено кога други приоритети се наметнаа во меѓувреме (здравствени и социјални).
Перспективи за женското прашање
Каква е улогата на жените во овие современи собитија? Очигледно гео-политиката е препуштена на мажите, додека жените се оставени на двојна дискриминација – редовната од патријархатот и вонредната од пандемијата. Колку и властите и воопшто меѓународниот фактор сакаат да нè убедат во тоа дека рамноправноста меѓу мажите и жените е постигната, особено во поразвиените земји, тоа е лага. А за таа лага, дрско се служат со примери, како што се процентуалната застапеност на жените во јавната политика. Сепак вистината е јасна како ден. Како најбитна улога на жените сепак останува улогата како мајка, сопруга и сексуален објект. индивидуа која сепак пред сè постои и служи за задоволување на потребите на патријархатот. Човек кој не може да води, човек кој во длабоката суштина е само декларативно рамноправен, без разлика дали е во Турција, Полска или Македонија. Во сето ова се состои цела привидност на рамноправноста.
Затоа главното прашање е каква ќе биде реакцијата на жените на оваа двојна дискриминација. Дали ќе ги радикализира, или дополнително ќе ги потчини? Притоа мислам на мнозинството жени – жените работнички.
За жал, и покрај целиот индустриски и технолошки развиток, многу жени сè уште живеат во речиси феудални односи во рамките на традиционалните семејства во руралните средини. На другиот крај од хоризонтот, многу жени го прифаќаат патријархатот како начин на уредување на меѓучовечките односи, дури и кога се наоѓаат на високи општествени или деловни скалила. Но сепак, мнозинството жени се жени работнички. Иако навидиум тие жени изгледаат беспомошно и немотивирано да се борат, сепак историјата покажува дека радикализацијата доаѓа кога во борбата ќе се вклучат најугнетените слоеви.
Имајќи ја предвид траекторијата по која се движи капитализмот, јас сум уверена дека жените работнички многу скоро ќе станат свесни за нивната положба во општеството и масовно ќе се приклучат во борбата за постигнување на целосна рамноправност.
