Не сум ниту модел, ниту славна личност, но сликата за себе ми беше украдена. Кога имав 17 години, момчето од средно ги рашири голите слики што му ги имав испратено на горе-долу сите луѓе што некогаш ги бев сретнала, како и на многу луѓе што воопшто не ги бев сретнала. Бурните пораки на Фејсбук што го преплавија моето сандаче беа секојдневен потсетник за тоа дека моето тело веќе не ми припаѓа мене. Им припаѓаше на мажите од Интернетот; јас само живеев во него.
Тоа што ми се случи мене, иако во многу поголем размер, ѝ се случило и на прочуената манекенка и актерка Емили Ратајковски. Како што самата раскажува во својата дебитантска збирка есеи, Моето тело („My Body“), еден моден фотограф кој ја фотографирал гола кога била млада, пијана и ранлива, продолжува да продава книги со истите полароиди.
Тој е далеку од единствениот маж кој профитирал од убавината на Ратајковски: како што објаснува таа во „Откупување на себеси“, можеби најдобриот есеј во нејзината обмислена и пристапна книга, уметникот Richard Prince прикажал една од нејзините слики на Инстаграм како дел од неговата серија насловена „Инстаграм слики“, која се состои од „слики од објави на Инстаграм…испечатени на големо платно“. За да ја врати фотографијата, Ратајковски морала да го купи уметничкото дело; на крајот, таа се нашла во бизарна позиција да мора самата да се откупи.
Она што е впечатливо за Моето тело не е тоа колку се различни искуствата на познатиот супермодел од оние на обичната жена, туку колку се истите непрекинати. Отпрвин помислив дека тоа е она што ја прави книгата здодевна. Моето тело повеќе наликува на нелинеарен мемоар отколку на збирка есеи – иако размислувањата на Ратајковски се организирани во одделни секции, тие како да се претопуваат во поопшт автобиографски метеж – и многу од сеќавањата на Ратајковски датираат од деновите кога била адолесцентка. Таа се присеќава на нејзината фиксација со Бритни Спирс, нејзиниот дом од детството во Сан Диего и, пред сè, на немилосрдната објективизација од страна на работодавците и романтичните партнери Додека листав низ описите на недоличните приоѓања и свиркања, се прашував зошто Ратајковски одбрала да посвети толку многу простор на релативно вообичаени понижувања како овие, наместо да се фокусира на поегзотичните омаловажувања со кои сигурно се соочувала како што станувала славна.
Но, како што читав понатаму, сфатив дека поентата е токму во депресивната блискост на насилствата што ги бележи Ратајковски. Анегдотите во Моето тело го драматизираат она што отсекогаш било вистина и се подразбирало: дека жените не можат целосно да избегаат ниту целосно да ги населат телата кои мажите одлучиле дека ќе ги присвојат. Иако Ратајковски ја препознава својата привлечност како своевидна форма на моќ, таа исто така сфаќа дека „сето влијание и статус што ги стекнав ми беа доделени само поради тоа што им бев допадлива на мажите“. Нејзиното тело вреди само доколку е во функција на стока, „алатка што ја користам за да заработувам како модел“. Кога се соблекува за снимање, таа се „оградува“ од своето тело: „Јас дури воопшто не го препознавам моето тело како дел од мене“.
Сепак, покрај сета нејзина свесност, Ратајковски не успева да ги истражи целосните импликации на нејзиното телесно отуѓување. Самата фраза „да се откупам“ подразбира дека женските тела се производи наменети и дизајнирани да ги привлечат машките купувачи. Изгледот на Ратајковски е токму тоа – производ – а сепак, таа го опишува, во најголем дел, како да е природна дарба, дар што и е „пренесен“ од нејзината мајка како „парче накит даден во наследство“. „Не направив ништо за да ја заработам мојата убавина“, заклучува таа.
Но како и сите манекенки, таа се има многу потрудено. Како прво, држела диета, факт што го споменува само спорадично низ Моето тело. Во еден момент, таа ноншалантно забележува дека успеала да закаже многу повеќе фотосесии откако се заразила со грип и изгубила 10 килограми за една недела; понатаму, попатно забележува дека „почнала да пуши цигари и да прескокнува оброци за да има мал струк“. Како што пишува поранешната манекенка која стана социолог, Ashley Mears, во нејзината импресивна етнографија за модната индустрија, Ставање цена на убавината („Pricing Beauty“), „работата на моделот – и работата на нејзините агенти, клиентите, нивните асистенти и целиот нивен социјален свет – остануваат надвор од видното поле.”
Она што Моето тело одбива да го истражи е дотераната стилизација на Ратајковски и нејзината социјална основа. Како што објаснува во хипнотизирачко видео со упатства објавено на YouTube каналот на Vogue (но пропушта да зборува за својата книга), нејзината секојдневна рутина за шминкање вклучува 15 чекори и примена на 11 производи. Со други зборови, таа носи повеќе шминка на вечера со нејзините пријатели отколку што јас имам носено во целиот мој живот. Поентата не ми е да ја срамам – напротив, и се восхитувам и ѝ завидувам на нејзината уметност, а да не зборувам за нејзиното трпение – туку да забележам дека, во една книга во која се зборува за женската пожелност и неправдите околу неа, вреди да се нагласи дека убавината бара време, вештина, пари и труд.
Со други зборови, убавината си бара работа. Многу жени се чувствуваат обврзани да бидат убави, но повеќето од нас не се исплатени за тоа. Модели или не, немаме друг избор освен да се гледаме себеси низ призмата на нашите тела; принудени сме да го поистоветиме нашето јас со тоа како изгледаме; и сите се мачиме, на овој или оној начин, да се откупиме. Штосот е во тоа што многу од нас сè уште не можат да си го приуштат тоа.
Извор: The Guardian
