ВЛАД

Коосновач на wayme.tours, 30 год.

Камјански, Украина

На 12 февруари ми се слоши и останав дома со температура. На вести зборуваа за опасностите од руската агресија.

Го замолив татко ми да го наполни резервоарот на колата и да спреми резерви со вода дома и во градината. Почнал да го пакува планинарскиот ранец, но не завршил. Мајка ми не веруваше дека се наближува инвазија.

24 февруари – 1 ден од војната

Се разбудив во 7:41. Беше многу тивко. Почнав да ги проверувам вестите. Се јавив на двете мои баби кои ја преживеаја Втората светска војна. Едната ми рече дека е мирна бидејќи веќе минала низ војната. Она што ја загрижуваше беше колку долго ќе трае војната. Напролет, ако не се засадени сите житарки, можно е да дојде до глад.

Мајка ми доби повик од работа. Распоредот се промени: од тој ден, таа ќе работи во смена од 24 часа на Украинската железница (порано, нејзините смени траеа по 12 часа).

Беше воведена воена состојба. Од првиот ден, сестра ми почна да оди на протестите во Варшава.

25 февруари – 2 ден од војната

Мајка ми видела контролни пунктови на излезот од нашиот град и долга редица затоа што ги проверуваа сите багажници и пасоши.

Татко ми разговараше со својот братучед од Белорусија кој му рече дека руските војници се упатуваат кон Украина. Не знам дали е вистина. Ќе видиме. Мајка ми сè уште не верува дека војната започнала.

26 февруари – 3 ден од војната

Утрото зедов машинка за коса и ја избричив главата без штитник за машинка за прв пат во мојот живот. Не требаше да размислувам за тоа во следните 10-15 дена во случај да морам да одам во војна. Тоа беше симболичен гест.

Сите ние имаме свои обреди и ритуали. Ми предизвика благо олеснување.

Мојот роден град е празен. Луѓето се или дома или си заминуваат. На мостот и во близина на браната, ги видов контролните пунктови, противтенковските ежиња и луѓе со митралези. На банкоматите имаше долги редици. Никој не можеше да извади повеќе од илјада хривнии [околу 30 евра] по човек.

28 февруари – 5 ден од војната

Во канцеларијата за воена регистрација рекоа дека не им требаат уште луѓе.

Планирав да отидам до неколку продавници и да го посетам Центарот за хуманитарна помош. Исто така, сакав да купам јод во случај на нуклеарна експлозија, но немаше во ниту една аптека. Купив чоколади и суво грозје, што беше доволно за ден-два за целото семејство.

Најдов една продавница во сопственост на муслиман. Ми даде попуст на сувото грозје и ми рече: „Грижи се за себе и за своите најблиски, брате. Алах ќе ги казни овие Руси, ние ќе победиме!“

2 март – 7 ден од војната

Ноќта паѓаше снег. Сестра ми рече дека нема да има нуклеарна војна. Го напишав следново:

Се молам за денот

кога сите ќе го видиме Путин

на обвинителната клупа

во Меѓународниот кривичен суд

во Хаг.

Во изминативе две години, поради карантинот, станав позаинтересиран за политика и култура. Во еден момент ми стана јасно дека не постои ништо надвор од политиката. Исто така, ми стана очигледно дека исполнувањето на договорите од Минск значеше самоубиство за Украина.

Секогаш кога ќе ја посетев баба ми, разговаравме за политика. Таа е наставничка. Ме научи да читам и да зборувам украински многу пред да тргнам на училиште. Отсекогаш била против Советскиот Сојуз и Комунистичката партија. Ја поддржува независна Украина. Понекогаш разговаравме за тоа што се случува во Русија, за делувањата на Путин и за нив – Русите.

Јасно се сеќавам како се чувствував јас и сите околу мене кога започна руско-чеченската војна.

Во 2000 година, кога имав девет години, се сеќавам како потона подморницата Курск. Путин не дозволи навреме да се спасат морнарите, иако имаше можност за тоа, а светот се понуди да помогне. Тоа беше моментот кога за првпат помислив дека Путин е тој кој може да го напушти својот народ додека гледа како полека се задушуваат од недостаток на кислород.

Вечерта, во 22:54 часот, на вести видов дека колона Руси оди во нуклеарната централа во Енергодар*.

*Нуклеарната централа Запорожја се наоѓа во Енергодар, Украина. Тоа е најголемата нуклеарна централа во Европа.

4 март – 9 ден од војната

Не спиев цела ноќ бидејќи постојано проверував што се случува. Кадировци упаднаа во нуклеарната централа. Почнаа гранатирањето и пожарот. Сето тоа се случуваше не толку далеку од мојата куќа. Домашните спиеја.

20 март – 25 ден од војната

Објавив манифест. Еве еден извадок:

Се држиме и се трудиме да останеме безбедни, одлично ни оди. Си помагаме, потребни сме едни на други, навистина е неверојатно! Една од најважните задачи во моментов е да се преживее. Ако имате сила да го сторите тоа, помогнете им на другите да преживеат.

Украина не (ќе) постои без Украинците. Ако сега не се грижите за себе и не соберете сила, каде ќе најдете ресурси за да се грижите за другите кога ќе сакате да го направите тоа?

Забележав дека се променив. Сите луѓе околу мене се променија. Можеби никогаш нема да бидеме тоа што бевме пред војната.

Лінія                                                                                                                           Линија

Ми стоїмо                                                                                                           Стоиме

світлом,                                                                                                   како светлината

на межі темряви.                                                                   на работ на темнината.

Ти, я, кожен із нас –                                                                     Ти, јас, секој еден од нас –  

ми є суцільна лінія                                                                        формираме цврста линија

оборони.                                                                                                           на одбрана.

МАРИНА

Уметница, 29 год.

Киев, Украина

Мојата физичка и психичка состојба се менуваше од добра во лоша и обратно… Во првите неколку денови следеа шокот, стравот и паниката, солзи и вознемиреност, напнатост и очај. Потоа, неколку дена беспомошност и солзи. Чувствував некакво тешко бреме внатре, неможност да се соберам. Чувствував омраза кон себе затоа што сè уште не бев отишла никаде да волонтирам, додека другите го правеа тоа.

Првите неколку дена само лежев, свиткана во ќебе, пиев смирувачки чаеви од нане и ги слушав ужасните вести. Времето траеше цела вечност. Возможно беше да се планира само „овде и сега“. Не постоеше иднина, дури ни еден час напред.

Тоа утро, кога ги слушнав сирените надвор, отпрвин не сфатив што се случува.

Се разбудив в зори и долго лежев без да ги затворам очите, гледав низ прозорецот и размислував. Како ќе го поминам овој ден? Кога ќе ја измијам косата? Дали ќе одам некаде? Зошто надвор е толку мрачно? Зошто повторно несоница? Од каде доаѓа оваа вознемиреност?

Во одреден момент од далеку се слушна звукот на сирените, а кучињата почнаа да лаат. Помислив дека е тренинг за вонредна состојба. Тоа се случува понекогаш, но наутро? Скокнав од креветот, го отворив прозорецот и едвај ги слушнав зборовите кои велеа да го вклучам телевизорот и радиото. Вестите на телефонот гласеа: започна. Русија само што изврши напад. Експлозии во градовите, уништени аеродроми, немилосрден тероризам. Воена состојба, торби за итни случаеви, потрага по најблиското засолниште.

Почнав да се тресам. Мојот ум не можеше да ја пофати таа реалност. Сакав да се вратам назад во времето или да се разбудам од кошмарот. Во паника го грабнав ранецот и го фрлив на подот. Со солзи во очите, се мислев што да ставам во него. До тој момент не верував дека ќе ми биде потребна „торба за итен случај“. Фрлив некои документи, а потоа и парите што ги имав заштедено. Го испразнив комплетот за прва помош. Целиот. Погледнав наоколу и сфатив дека сите материјални работи што ги имам – сите слики, маслени бои, фотографии и други работи – нема да ги ставам во ранецот. Сето тоа немаше никаква вредност. Сакав само Живот. За мене и моето семејство. Тоа е сè.

Неколку дена подоцна, се разбудив со јасна потреба да помогнам: некаде, некому. За време на следното предупредување на сирената поминато во подрумот, еден сосед спомна за двочасовна обука за прва помош. Собрав сили и отидов таму горе да учествувам.

Една девојка која даваше упатства за ставање завои на раните ми покажа што да правам. Куклите беа сосема реални: вештачки крвави рани, извадени очи и црева. Од сознанието дека тоа сега е нашата реалност и дека ова знаење, за жал, навистина може да ми биде потребно, ми се сврте во главата и како да се стемни за миг. За моите уши, сè наоколу како да беше придушено од густа магла. Испив малку вода, но попусто.

Тогаш сфатив дека почнувам да губам свест. Се срамев од тоа и се борев со моето тело. Во критичен момент некако здогледав столче на метар од мене и седнав за да не лежам на подот. Се обидов да си ги повратам сетилата и да не ги пропуштам упатствата на инструкторката. Малку подоцна се чувствував подобро и на крајот направив масажа на срцето на манекенот.

Добрата работа е што ги запознав моите соседи. Се испостави дека се кул. Речиси сите биле уметници или имале професии поврзани со уметност. Куќата во која живеевме беше дизајнирана од полски архитект.

Се надевам дека ќе остане недопрена исто како нас.

П.С.

11 март

Ја слушнавме сирената таа ноќ. Јас бев првата што слезе по скалите во мракот и ја отвори вратата од подрумот за да се скрие таму.

Додека се движев надолу, нешто удри во прозорецот долу, удри во стаклото и скокна назад. Ја свртев батериската ламба на телефонот и две светла од уплашени мачкини очи погледнаа назад во мене. Сигурно се исплашило од сирената или влегло во зградата да се стопли бидејќи надвор беше грч ладно.

Се оддалечив, за да не се уплаши и мачката одлета по скалите. И животните деновиве се под силен стрес. Алекс, мојот партнер, дојде подоцна и не ја виде мачката. Рече дека звучи како нешто да експлодирало некаде (беше тивко и страшно).

Се сетив на мачката. Беше 4 часот наутро.

КАТЕРИНА

претприемачка, 31 год.

Киев, Украина

Животот се рацепи на половина со првата експлозија. Не можеше да се состави одново. Не по повикот на татко ми во 6 часот наутро за ми каже: „Војната започна“. Негирање, лутина, преговарање, депресија, прифаќање. Секој ден минувате низ нив.

Изгледа како да не остануваат едноставни решенија. Порано избирав што да зготвам за вечера според моите желби. Сега размислувам како рационално да ги продолжам остатоците.

Првото нешто што го купивме кога со мојот партнер имавме можност да отидеме до продавница беше храна за мачки. Зошто тоа ни беше приоритет? Се сеќавам дека помислив: „Ние ќе се снајдеме, но треба да ги обезбедиме нив“.

Еднаш, по телефон, наши познаници ни понудија да се преселиме кај нив во побезбедна област, но потенцираа дека се алергични. Ќе мора да ги оставиме мачките. Во тој момент, една од нив се свитка во мојот скут. Немав друг одговор освен: „Ти благодарам, но ќе останеме дома“.