Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ФЕМ 101
Пратеничка – да се биде или не?
Од досегашните избори видливо е дека речиси ниедна политичка партија не се залага, континуирано и посветено, за родовата еднаквост.

Годинешниве парламентарни избори се разликуваа од сите претходни по тоа што за прв пат се оддржаа во ек на пандемија. Сепак, не се разликуваа во нивниот пристап кон жените во македонската политика. Според законот, 40% од кандидат(к)ите на секоја изборна листа треба да бидат од помалку застапениот род¹. Оваа мерка постои со цел да се промовира родовата еднаквост во Парламентот. Пред да разгледаме до кој степен оваа мерка вистински влијае на застапеноста на жените во нашето Собрание, да објасниме зошто е воопшто важно и кај нас и во светот парламентите да бидат родово балансирани и генерално инклузивни.

Собранието е претставничка институција, што значи дека неговото постоење има јасна цел да ги застапува интересите на сите граѓани и граѓанки и во согласност со тие интереси да носи закони кои важат за сите. По таа логика, жените припаѓаат на таа институција исто толку колку и мажите, затоа што живеат според законите на државата исто толку колку што живеат и мажите. Дополнително, одредени закони кои ги носи Собранието секако повеќе засегаат одредени групи во општеството како на пример, закон за абортус, закони поврзани со семејното насилство, или спорниот закон за антидискриминација. Ова важи и за сите други различности што постојат во едно општество, па така и довербата што граѓаните ја имаат во една од најважните демократски институции – Собранието, зависи од тоа колку успешно таа ги одразува и почитува различностите што постојат во општеството.

Квотата за 40% застапеност на помалку застапениот род на кандидатските листи (што во нашиот случај речиси без исклучок се жените) ја исполнија сите политички партии на овогодинешните избори. Вкупно 42.78% од кандидат(к)ите за пратеници и пратенички беа жени. Партијата со највисока застапеност на жени на кандидатска листа беше ДУИ, која што во една изборна единица имаше дури 60% кандидатки на изборната листа². Вака наредени, се добива слика дека македонското општество е отворено кон родовата еднаквост и промовирањето на женската застапеност во најважната демократска институција. Но, реалноста како и секогаш е далеку покомплицирана.

На пример, жените на овие, како и на сите претходни избори, беа во многу помал број како ностелки на изборните листи. Тоа ни укажува дека тие често се ставени на листата за да се запази квотата, но се позиционирани на помалку конкурентни места. Доколку прочепкаме малку повеќе, се отвора еден цел свет на пречки кои кандидатките за пратенички ги доживуваат во текот на целиот изборен процес, како резултат на постоечките норми и стереотипи, според кои политиката е доминатно машки терен.

Генерално и во рамките на политичките партии, жените имаат помалку можности за просперирање на повисоки функции во партијата, што е видливо и по бројните анкети во кои довербата кон политичарките е помала од онаа кон политичарите. Како кандидатки за пратенички жените вообичаено имаат потежок и поограничен пристап до извори на финансирање потребни за водење политичка кампања, а и пристапот и третманот во медиумите е различен во споредба со мажите. Жените се помалку застапени во медиумите, а и кога се застапени обично се претставувани во некои традиционални рамки и почесто се мета на родово базиран говор на омраза, нешто со коешто машките кандидати не се соочуваат. Овие пречки³ имаат длабок корен во општествените и културолошките норми, според кои се смета дека жените не припаѓаат на високи политички позиции, делумно и затоа што од нив се очекува да ги извршуваат мноштвото од обврските во домот и околу семејството. Изборот помеѓу приватниот и јавниот живот кај мажите е полесен, бидејќи очекувањето дека тие ќе останат исто присутни во фамилијарниот живот без разлика на предизвиците кои ги преземаат во кариерата е многу помал отколку кај жените. Овде дополнително се јавува уште едно сериозно прашање поврзано со социјалниот статус. За почеток, поверојатно е дека жена со подобар социјален статус ќе се ангажира во политиката, бидејќи има можност да плати помош околу дополнителните обврски, за разлика од жена од посиромашните социјални слоеви. Покрај тоа, постои и товарот кој секоја политичарка го носи кога се појавува во јавност, а тоа е дека првото нешто кое што се забележува и коментира не е нејзината компетентност како политичарка, туку изгледот, облеката, фризурата. Ова се фактори кои уште во почеток исклучуваат и обесхрабруваат многу жени од политичко учество, особено во највисоките државни органи. Сите овие пречки создаваат стеги кај жените и водат кон тоа многу жени сами да одлучат дека кандидатурата за Собранието е преголем товар кој не можат да си го дозволат.

Резултатите од минатонеделните избори укажуваат на тоа дека овие пречки се се’ уште пресудни, и дека многу партии ги формираат кандидатските листи со цел формално да ја задоволат квотата, но без реална посветеност кон родовата еднаквост. Па така, во новиот состав на Собранието избрани се само 43 пратенички (од вкупно 120), што е 4 помалку од минатиот собраниски состав. Партијата пак со најголема застапеност на жени на кандидатските листи – ДУИ, има само 4 избрани пратенички од 15 места, или 26,6% од редовите на партија која во една изборна единица имаше дури 60% жени на листата.

Самата застапеност на жените во Собранието како статистика не е гаранција за родовата еднаквост во работата на институцијата. Застапеноста е само еден дел од концептот на родовата еднаквост во парламентите. За вистински родово сензитивен парламент секако е важен балансот во бројките, но потребно е многу повеќе од тоа. На пример, гледајќи ги само бројките на пратенички во парламентот, најродово балансиран парламент во светот има Руанда. За разлика, Исланд е рангиран неколку места под Северна Македонија по бројот на пратенички. Тоа не значи по автоматизам дека парламентот на Руанда е родово посензитивен од тој на Исланд. За вистински родово сензитивен парламент, потребни се суштински залагања за женските права од страна на сите пратеници и пратенички, што опфаќа се’: од темите на политичката агенда, до законите кои се гласаат во Собранието, до инклузивноста во јазикот кој се користи на Собраниските седници. Тоа значи дека пратениците и пратеничките во Собранието дебатираат и носат одлуки и закони земајќи ги предвид различните потреби на граѓаните и граѓанките и активно размислуваат за тоа каков ефект нивните одлуки имаат врз жените и мажите во општеството. Добар пример за ова е веќе споменатата квота од 40%. Во нејзино отсуство, изборниот законик би изгледал родово неутрален бидејќи пропишува еднакви права за сите кандидати без оглед на родот, што може да доведе до заклучокот дека тој закон не ги ограничува жените да се кандидираат за пратенички. Но, во општество кое се’ уште ги маргинализира жените и женските прашања, недостатокот на квота како афирмативна мерка резултира во доминацијата на мажите во високите државни институции како што е Собранието. Родово сензитивната мерка во тој случај е да постои квота во изборниот законик со цел да се постигне родов баланс во Собранието, бидејќи општеството со своите норми уште во почеток им дава предност на мажите. Квотата не значи дека жените со помалку компетениции од мажите можат да стигнат до пратенички места, туку дека на жените кои се подеднакво компетентни, дури и покомпетентни од мажите, им се отстрануваат пречките поставени од општеството и им се овозможува колку-толку порамноправно да учествуваат во трката со мажите. Ваквиот начин на анализирање на одлуките носи до Собрание кое се фокусира на интересот на граѓаните и граѓанките, а не на гласањето во интерес на партиите од кои доаѓаат пратениците, или во интерес само на одредена група на граѓани.

Од досегашните избори видливо е дека речиси ниедна политичка партија не се залага, континуирано и посветено, за родовата еднаквост. Во тој поглед не е неочекувано дека борбата за родова еднаквост во македонското Собрание продолжува да се одвива под влијание на меѓународните и невладините организации, а не како иницијатива или стратешка цел на пратениците и пратеничките.

 

 

¹Иако во законските регулативе се уште се користи терминот „пол“, во овој текст се користи терминот „род“ како точен термин во дадениот контекст.

² Проект „Поддршка за изборни реформи“, Парламентарни избори 2020 – Анализа на кандидатски листи низ призмата на општествена и политичка вклученост, Скопје 2020

 

НАПИШАНО ОД:
  • Ангелина Цветковска
  • July 27, 2020
  • ФЕМ 101
Руските феминистки протестираат на улиците против војната што ја води Путин
Манифест на руските феминистки кои се обединија против окупацијата и војната во Украина.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не постои „трансродова идеологија“
(Но трансфобите се реални и гласни)
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Александрија Окасио-Кортез за победата на Бајден, загубата во Домовите и што следува за левицата
Окасио-Кортез ги отфрли неодамнешните критики од некои членови на Демократскиот дом кои ја обвинија левицата на партијата дека ги чинела неколку важни позиции. Некои од членовите што изгубија, рече таа, станале „седечки патки“.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Митовите за убавина и женската сексуалност
Жената учи како да изгледа сексуално привлечна, а речиси никогаш не учи како да ја осознае сопствената сексуалност.
  • Од Доротеа Огненовска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Твитер ги замолчува жените
Времето сѐ појасно покажува дека социјалните мрежи не се ниту сојузник, ниту безбедно место за ранливите групи
  • Од Тања Милевска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што е муабетот со манифестирање?
Постојат нешта кои ги посакуваме, вредности во кои веруваме и визии кои нè движат. Сакале или не, свесно или несвесно, успешно или неуспешно, правиме чекори кон нив.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Жените во Собрание: Претставување, дејствување и политичка моќ
За подобрување на застапеноста и учеството на жените во Собранието потребни се уште многу напори, и законски, но и суштински.
  • Од Сара Миленковска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Моника Стојановска: Пишувам отворено, сонливо и искрено
Може да кажам дека моите песни се една (за мене) потребна, но за жал погрешна психоанализа на другиот.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Тука сме и без закон
Марш за видливост на трансродовите лица
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
(Не)Преводливоста на дрег уметноста во „RuPaul’s Drag Race“
Дали преводот на шоуто на македонски би ја доближил и нормализирал дрег уметноста во нашето општество и дали истиот е возможен?
  • Од Ана Илиева
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Време да почнеме да ги менуваме наративите: Интервју со Сибел Бајрам
Ако сакаме промени, треба да почнеме да гледаме низ призмата на изнаоѓање и нудење решенија, меѓутоа и консултирање на оние за коишто креираме било какви политики и програми.
  • Од Елена Петрова
  • ФЕМ 101
Во фокус: Сачин Литлфедер
„Треба да ја задржиме нашата смисла за хумор во секое време. Тоа е нашиот метод за преживување.“
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Имав абортус“
Црната дупка во женскиот и јавниот дискурс
  • Од Душица Лазова
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Пејзаж на неименливото: Разговор помеѓу Калиа Димитрова и Билјана Радиноска
Би сакала да ти кажам: „Ја носам својата траума како цвет на реверот или како орден од војната или како свежо налакирани црвени нокти“. Тоа би била добра реплика, но сè уште не е така.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Правда за градите
Не можам да тврдам, но верувам дека речиси секоја жена почувствувала некој вид непријатност поврзана со своите гради. Непосакувани погледи и коментари од средината, изнудени допири уште од основно школо што никогаш не биле санкционирани или ред несигурности поврзани со нивната големина, форма и облик, приказни постојат колку и гради на светот.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Отпорот против “родовата идеологија” мора да престане
Родовата теорија не е ниту деструктивна ниту индоктринизирана: таа едноставно бара форма на политичка слобода.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Право на избор“
Зошто невакцинирањето не е прашање на телесна автономија.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Ненси Фрејзер: Како феминизмот стана слугинката на капитализмот – и како да се врати назад
Движењето кое започна како критика на капиталистичката експлоатација сега придонесува клучни идеи во својата најнова неолиберална фаза.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Опасното користење на приватните сексуални наративи на жените против нив
Приватните сексуални наративи на жените се користат против нив, дури и по смртта.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не, нема да се предомислам
Митот за неопходноста од мајчинството е традиционален концепт кој ја ограничува женската слобода.
  • Од Нина Раповска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Борба против менструалната сиромаштија и стигма: Интервју со Period. The Menstrual Movement Skopje
Едукацијата е клучна и за оние кои менструираат и оние кои не менструираат. Самиот тој процес на сегрегација најчесто при едуцирање на овие теми, остава голем непополнет простор со информации кај оние кои не менструираат и дополнително ја стигматизира менструацијата.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Нивната борба е сечија борба – 50те жени на Сент Луис
Приказните на жените на Сент Луис не се само приказни од локалната историја или приказни кои се поврзани со националната историја на САД. Тоа се лични приказни кои во одреден сегмент, форма и време ги среќаваме кај многу други жени во минатото, но и денес.
  • Од Ангелина Станојоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #8 : Жените се малцинство
Фестивал за феминистичка култура и акција број 8
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Will you tell them?” Промоција на книга и изложба на Јован Јосифовски
Изложбата е составена од творби и книга кои се продукт на повеќемесечно истражување и работа на авторот во соработка со PrivatePrint студиото.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Балканските бездомнички
Зошто женските деца сè уште се дискриминирани при поделба на наследство?
  • Од Љупка Ѓошева
  • ФЕМ 101
На 8 Март марширам!
Нека ни е честит денот на женската борба
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101, ФИЛМ
Смртта и животот на Марша П. Џонсон (The Death and Life of Marsha P. Johnson)
Во име на месецот на гордоста и #BlackLivesMatter протестите, да се едуцираме за личностите кои го посветиле својот живот на борбата за ослободување.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Со ПичПрич ги нормализираме женските искуства: Интервју со Ана Василева и Румена Бужаровска
Оние жени што ќе се охрабрат да зборуваат за нешто субверзивно и проблематично на сцена со самото нивно појавување веќе прават општествено поместување.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Фиона Сампсон – Три песни
Жени во текст е темата на првиот Меѓународен ПичПрич што ќе се одржи во четврток, 29 април
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Безбојниот јазик во Бојата на пурпурот
„На читателот не му должиме ништо, односно ништо повеќе од она што стои во текстот.“
  • Од Благица Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
C.A.R.E.
Култура на солидарност како место на соживот:::::
  • Од Душица Лазова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во нашите учебници жените се „невидливиот род“
Во учебниците на просторот на Југославија секогаш побројни биле коњите (на војсководците), отколку жените.
  • Од Ивана Хаџиевска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Skopje Pride Weekend 10 | Ecstatic Bodies
Јубилејното издание на Skopje Pride Weekend 2022, фестивал на квир уметност, култура и теорија, оваа година ќе се случува од 2 - 11 јуни и 15 - 17 септермври.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
За „природата“ на еден политички спор: хетеронормативност, трансродовост и загрозување на правата на жените (Прв дел)
Постојат цел океан на прашања поврзани со родовата трансформација и огромните глобални социјални промени во кои учествуваме и сме сведоци. Каде води сето ова?
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet _moooki
Доколку сте слаби на Инстаграм профили со автентични илустрации, тогаш дефинитивно треба да ја заследите _moooki, профил зад кој стои сестрано креативната Моника Стојановска.
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram