Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.

Нејзиното име е Леила Текила и таа умира. Го одбрала тоа име, но не и околностите на нејзината смрт. Лежи во контејнер некаде на периферијата на Истанбул, каде се сеќава.

Времето кое и останува е 10 минути  и 38 секунди на овој чуден свет, како што гласи и насловот на новиот роман на Елиф Шафак. Мозокот се исклучува побавно отколку што порано верувавме. Канадски истражувачи откриле случај во кој процесот на индивидуалните функции на мозокот, неговото „исклучување“ траело 10 минути од моментот кога настапила смртта. Овој интригантен факт ѝ овозможил на Шафак, во моментов најпознатата турска писателка, да создаде живописна приказна за животот по смртта, но и за животот на отфрлените и несаканите, кои секој ден преживуваат на работ на непостоењето. Никој не се грижи за нив, ниту за нивната среќа – никој нема да ги бара нивните тела. Леила била проститутка. Или поточно, таа е проститутка: сè додека ја служи меморијата и додека сè уште може да нè однесе на патување низ нејзината трагична и и многу интересна животна приказна.

Родена на истокот на земјата, меѓу нивите и ридовите, во конзервативни места; во едно од оние патријархални семејства кои се обидуваат да се држат до блиските и никогаш не се менуваат. Била одземена од нејзината биолошка мајка и предадена на грижа на втората сопруга на нејзиниот татко. Тој бил полигамист, живееле во една куќа, така што ја одгледале две жени – две полни со љубв не-мајки. Шафак укажува на семејството на Леила како на систем на грижа и опресија: двете димензии се вклучени во приказната, во непроменливи услови. Кога злото влегува во игра, односно Леила станува жртва на сексуално насилство во нејзиното најблиско опкружување – средина која надвор проектира љубов и грижа – никој не застанува зад неа. Семејството одлучува да се држи заедно за да го сочуваат она што го нарекуваат “чест“. Леила одлучува да се заштити. Таа тргнува кон големиот град, во кој своето биолошко или “семејство од крв“, како што го нарекува Шафак, го заменува со нејзиното „семејство од вода“: блиски пријателства, моќта која романот ја воздигнува.

Времето минува додека Шафак ги брои минутите и секундите од моментот кога животот на Леила завршил. Таа користи сеќавања кои случајно се појавуваат во сè уште активниот ум на Леила како контекст за да ги раскаже клучните епизоди на нејзината судбина. Тие нè враќаат во минатото на Истанбул, кои и самиот е еден од неколкуте клучни ликови во приказната. Како и многу турски уметници и поети низ историјата, Шафак на Истанбул му дава женски идентитет. Истанбул е таа – опкружена со вода и се шири на границата помеѓу двата континента – извонредна земја на стари, испреплетени улици и најневеројатни животни приказни. Прекрасна, гостопримлива прегратка која е отворена за разнолични новодојденци на кои им дава простор тука повторно да се родат. Авторката овде се потпира на сопственото искуство. Родена е во Стразбур, а по разделбата на родителите, се преселила во Истанбул со својата слободоумна и добро образована мајка. Живееле со бабата на Шафак – конзервативна и суеверна жена, која верувала во духови, но умна по нејзината ирационална мудрост. Со текот на годините, последователни бранови имигранти и претставници на малцински групи се доселила на нивната улица: Ерменци, Евреи, трансродови луѓе.

Секој од тие бранови остава трага – мал дел од локално население што опстојува, кои сè уште одат во истата стара продавница за да купи топол бурек. Тие се како талог на дното на океанот, најскапоцените честички кои даваат живот на еден огромен екосистем. Шафак гледа на Истанбул како на флуиден град: од една страна подложен на постојани социјални плими, од друга страна, дозволувајќи им на своите жители да не замрзнат во една поза, прифаќајки ја нивната состојба, убедувања и избори како димензија на постојан флукс и променливост. Во нив, авторката ја гледа суштината на животот.

Леила е несреќна. Откако ќе стигне во големиот град како млада девојка, таа е проголтана од првото чудовиште со кое се среќава: случаен макро и случаен бордел, фалејќи се со името на најстарото и прво правно светилиште на блаженство, помазано од властите на султанот. Овие тврдења за престиж ја рефлектираат енергијата на градот – огромно тело во кое секој сака да се искачи, да го подигне својот статус и да ко-создава колективни легенди. Сите тука имаат амбиции, дури и обична мадам во мувосан агол на поплочена улица. Леила има нешто друго – свесност за нејзината позиција и можноста да го зачува своето достоинство и покрај тешките околности. Таа исто така има здраво и полно со љубов срце, кое го отвора за другите слични на неа „шарени пауни“. Во космополитскиот Истанбул од втората половина на 20 век, дури и проституцијата е обележана со световност. Леила има можност да запознае жени од различни култури, верувања и хоризонти. Така се соединува нејзиното „семејство од вода“, за на крај да ги вклучи: Џамела, шверцувана од Африка и чувана во подземна зандана со други жени, сега ги крие лузните на своите зглобови под шарени нараквици; Зејнаб122, џуџе и поранешна јасновидка, кја тврди дека може да си го напише името на 122 различни начини; Холивуд Химерија, кој ги знае напамет и прекрасни ги раскажува бајките и митови за Месопотамија; и Носталгија Налан, која и покрај нејзината храброст, постојано копнее по својата татковина во селата.

Неверојатните пет подоцна во романот го комплетира единствениот маж во групата пријатели: Саботажа Синан, пријател на детството на Леила. Само тој ги знае сите нејзини тајни и рани, а кога ќе замине за Истанбул, тој ветува дека ќе ја најде таму. Се среќаваат по многу години. Синан веќе е оженет со деца, и започнува да води двоен живот: тој редовно ја гледа Леила и само нејзината смрт му дава доволно храброст да се ослободи и да се пресели во Истанбул засекогаш.

За овие „валкани пет“отфрлени и неприфатени, меѓу кои една транс жена и танчер на кабаре, Леила е пламен, инспирација, папокот на светот. Несакани и лошо прилагодени, тие негуваат меѓусебна интимност, доверба и лојалност – бесценета во урбаната џунгла. Нивните врски се зачинети со саркастично чувство за хумор, како и бескомпромисна искреност. Шафак прикажува идеално семејство: лесно прифаќање, никогаш не наметнувајќи ги своите очекувања; семејство со кое сакате да поминете време. Интимност по избор, ослободена од конвенции, без судења.
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината. Со тоа Шафак им се придружува на шпанскиот режисер Педро Алмодивар, индиската романсиерка Арундати Рој и Хања Јанагихара, авторката на американскиот бестселер – A Little Life три барда на исклучените и маргинализираните. На периферијата на поредокот, овие уметници ги набљудуваат најинтересните протагонисти на модерното време: луѓето како да се осудени на немирен живот исполнет со имагинација, детерминираност и ризик. Оние кои добро знаат за отфрлањето, кои ги изгубиле своите илузии, и кои повеќе не бараат прифаќање или признавање, туку наместо тоа, сами градат поинаков, интимен систем на лични вредности.

Во романт на Шафак, пријателството е посилно од смртта. Тоа не само што ги иницира петте необични ликови да тргнат на трагикомично патување до Гробиштата на безимените, сместени надвор од градот, за да ја пронајдат Леила, која лежи закопана во безимен гроб. Ненадејното отсуство на нивната пријателка ги зближува членовите на тимот уште повеќе и станува точка на остварување на нивните долго одложувани соништа.

„Сребрените слоеви“, пишува авторката, која е јасно фасциниран од палимпсестните градови и во нив постојано препишуваните приказни за нивните идни, минати и сегашни жители. Сите ние сочинуваме фикционална биомаса, оставајќи ги своите траги во сложената историја на градот. Биографијата на Леила е испреплетена тука со важни историски настани – големи и непознати – како што е војната во Кореја, или воведување на закон во Турција со кој се намалува казната за силување проститутка. Нема целосно да умрете, доколку некој ја раскаже вашата приказна, и некој да биде таму да ја слушне.

„10 минути 38 секунди во овој чуден свет“ е и израз на копнежот на авторката за нејзиниот сакан град и земја, од која е протерана. Во моментот престојува во Лондон, додека во Турција е под истрага, иронично, во случај на ширење непристојна содржина и педофилија. Турскиот закон не прави разлика помеѓу контекстот на содржината поврзана со сексуалното насилство, тој едноставно забранува негово објавување. Затоа Шафак, опишувајќи ја сексуалната злоупотреба на нејзината хероина, може да биде обвинета и осудена. Во ова таа ја дели судбината на многу писатели кои во моментот се цензурирани во Турција (иако таа потенцира дека новинарите фрлени во затвор се во најтешка состојба). А сепак, статусот на Шафак е единствен: во просек, над 750.000 читатели во Истанбул ги купиле нејзините книги, додека во Лондон има статус на една од најсветлите литературни sвезди во Европа. Порано, додека пишуваше на турски јазик, светот ги знаеше нејзините дела во превод. Овој роман го напиша на англиски јазик – Турците веќе уживаат во превод, а кај нас имаат можност да го прочитаат во издание на Три.

 

 

Извор: Пржекрој

НАПИШАНО ОД:
  • Лени Фрчкоска
  • May 20, 2020
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Малата сирена како квир алегоријa
Фрустрацијата и афектот во коренот на бајката на Ханс Кристијан Андерсен.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Целосната еманципација на жената било неотстварено ветување во социјалистичкиот контекст
Интервју на Славенка Дракулиќ со унгарската научничка која напиша книга за феминизмот во Југославија
  • Од Коалиција Маргини
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Жените во Собрание: Претставување, дејствување и политичка моќ
За подобрување на застапеноста и учеството на жените во Собранието потребни се уште многу напори, и законски, но и суштински.
  • Од Сара Миленковска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Ми треба ново тело“ – приказ на градењето родов и перформативен идентитет
Кон танцовиот перформанс „Ми треба ново тело“ на Викторија Илиоска.
  • Од Тимот на Медуза
  • Uncategorized, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Демнење: Кога контролата и непосакуваната близина стануваат демнење?
Клучно во спречувањето на демнењето е препознавањето на моментот кога истото започнува
  • Од Ангелина Станојоска
  • ФЕМ 101
Кога љубовта трансформира?
Во и надвор од сопствените срца: белешки од животот во Шпанија
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цртички за ПМС 1
ПМС е едно од најчестите одмолчани женски искуства, кои се зафрлени на маргините на интимното.
  • Од Ана Блажева
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што следно ни носи Скопскиот викенд на гордоста?
Кон самостојната изложба „Еластично насилство“ на Јован Јосифовски и настапот dragON forever – третиот и последен дел од кореографската трилогија dragON на STEAM ROOM.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нов недискриминирачки закон за потпомогнато оплодување во Малта – Каде сме ние по ова прашање?
Во едно демократско општество кое се стреми кон целосна еднаквост и недискриминација, постоењето на вакви закони кои поставуваат дискриминирачки услови и кои некого исклучуваат од остварување на право е поразително и ја отсликува итната потреба од измени кон подобри законски решенија.
  • Од Јована Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дома е далеку
Кон романот „Одбројување“ на Фросина Пармаковска
  • Од Кристина Атанасова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто сѐ уште ни треба Парадата на гордоста?
Парадата е симбол на политичката борбата за еднакви права и социјално прифаќање на ЛГБТ лицата и ослободување од стегите на патријархалните норми.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Библиотеките како простор и за квир заедниците“ – предавање во Националната универзитетска библиотека
Предавање на м-р Лени Фрчковска во НУБ на 1ви јуни, во 18 часот.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Повик за програма за истражувачки есеи
Доколку се залагаш за родова еднаквост, имаш пасија и искуство со пишување и ти треба простор за раст и пласирање на своите идеи, ова е повикот за тебе.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Женскиот поглед во визуелната уметност: Во комуникација со делото
Погледот отсекогаш бил, и е, политички.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
За земјоделките во земјата нема одмор, само работа
„Поради земјоделски активности кои ни се единствен приход во семејството, преживеав два спонтани абортуса.“
  • Од Јована Јовановска
  • ФЕМ 101
Што направивме: Краток осврт на една година Медуза
Пред точно една година во јавниот простор се појави Медуза со првиот текст „Феминизам, јас и ти“, но всушност Медуза во мојот живот се појави пред точно две години.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како јас да ѝ верувам на правната држава?
Интервју со Џејлан Велиу.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, ФЕМ 101
За „природата“ на еден политички спор: хетеронормативност, трансродовост и загрозување на правата на жените (Втор дел)
Постојат цел океан на прашања поврзани со родовата трансформација и огромните глобални социјални промени во кои учествуваме и сме сведоци. Каде води сето ова?
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
The M word: или зошто цензурирањето на менструацијата претставува микро сексизам?
Ако воопшто не сакаме да зборуваме за менструацијата од медицински аспект, тогаш како би очекувале овој проблем да се сфати сериозно и како би формирале политики и протоколи за земање боледување за менструални болки ако нашите шефови сметаат дека медицинските факти за нашата болка се премногу „приватни“ за споделување?
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Правила на однесување за девојки
Бушнел и Катунго знаат како да создадат возбудливо дело, а при тоа низ емотивно набиената приказна да отворат битни прашања.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Вирџинија Вулф ја преобрази женската биографија во „Орландо“
„Орландо“ зборува за важноста да се биде свесен за сопственото историско, лично и колективно минато како жена и за потребата од негово реобмислување и реиспишување.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во фокус: МКЦ
Да го зачуваме МКЦ!
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Феминистичка 2018!
Со желба да рефлектираме кон она што сме го постигнале во измината година, но и она што не' размрдало, возбудило, вознемирило, во денешниот текст неколку авторки од Медуза издвојуваат значајни моменти од 2018 година.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Кога жена ќе се осмели да возврати на машката суровост
Наелектризираниот говор го отелотвори гласот на искуствата, фрустрациите и гневот на милиони жени и мажи чии денови, животи и реалности биле обликувани од честопати навредливи, понекогаш вулгарни изрази на патријархална моќ.
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
Валканата мала тајна на сексот без обврски
Што е она што нè тера да имаме секс без обврски? Дали уживаме во тоа? Дали имаме некаква добивка—или, пак, ризикуваме да бидеме повредени? И најпосле, кои, всушност, сме „ние“?
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #8 : Жените се малцинство
Фестивал за феминистичка култура и акција број 8
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Зошто Скопје Прајд?
Затоа што никој не е слободен, додека сите не се ослободат.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Можна ли е достоинствена дигитална интимност?
Потребно е како нација да научиме како правилно да ја уважуваме интимноста, и како правично да ги казниме злосторниците кои ги загрозуваат жените.
  • Од НИКОЛА ДОНЕВ И РАДОВАН СПИРИДОНОВ
  • КВИР, КУЛТУРА
Љубовта како себеспознавање и неизбежна загуба: Кон графичкиот роман „Сината е најтоплата боја“
Прашањето каде оди љубовта кога нас нè снемува е како темно-син облак кое ги следи двете протагонистки и конечноста на нивната материјална врска.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Последната жена од Медената земја
Пола за мене, пола за нив, повторува традиционалната пчеларка, додека медитативно им пее на пчелите.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што после #СегаКажувам?
Наместо да казнуваме индивидуални „лоши мажи“, треба да се фокусираме на колективни превентивни мерки и создавање простор за позитивна машкост која нема да се фокусира на (сексуална) агресија и доминација.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Кејт Винслет во „Мер од Исттаун“: средовечноста е далеку од свиснат стомак
Кејт Винслет отсекогаш била смела. Но да има стомак, и тоа таков што се тресе и мрда на начин на кој прилично невпечатливо се мрдаат стомаците на повеќето 45-годишни жени е сè уште доста шокантно и тема на ударни вести.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Керол Ен Дафи е годинешна добитничка на „Златниот венец“ на Струшки вечери на поезијата
Поезијата на Дафи е луцидна, остроумна, автентична (и настрана од помодните текови), проткаена со родово сензибилна црта, духовита деконструкција на родовите обрасци и разобличување на родовата асиметрија на моќта.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Полошо од ништо: Како МВР соучествува во родово базирано насилство
Кога станува збор за родово базирано насилство, има посебен вид на овозможување, поттикнување и нереагирање од страна на полицијата.
  • Од Сара Миленковска и Љупка Трајановска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 17 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram