Елисавета Димовска е личен тренер, нутриционистка и технолог за веганска исхрана од Битола која со години работи на градење на силата на своето тело и им помага на другите луѓе да ги достигнат своите фитнес цели. Добро и е познат патот на личната трансформација и пропагира лични животни промени кои се вкоренети во безусловната љубов кон себе. Во вежбањето гледа алатка за подобрување на физичкото и менталното здравје и инспирира преку сопствениот пример. Наспроти тесните рамки за дефинирање на женственоста таа бои надвор од линиите, а преку својата пракса и социјални медиуми ги охрабрува жените да се изборат со општествени теограничувања и да бидат доследни на себе. Ја имав честа да ми биде нутриционистка и откако посведочив колку е посветена на својата работа, но и колку внимава на менталното здравје на своите клиенти решив да направам едно интервју со неа. Разговорот го водеше Бисера Илкоска.
Според некои гледишта, конецот на кој се држи женственоста е убавината, а машкоста на силата. Следствено, развивањето на физичката сила кај мажите е дозволена и охрабрувана, додека пак кај жените не, од страв дека ќе биде фатално за женственоста. Патријархалното чудовиште сака да нè држи потчинети на тоа традиционално чувство за естетика. Дали си се соочила со ваквиот страв и што би им порачала на девојките кои го чувствуваат, а истовремено чувствуваат и желба за вежбање?
Секојдневно се соочувам со вакви коментари, размислувања кои најчесто ми се послужени како добронамерен совет. За секој напредок кој сум го имала во сила или градење мускулна маса сум добила коментар – доволно ти е, немој повеќе. Сум се запрашувала, дали иста реакција би добил и маж на мое место? Која е таа општествена фобија од развивање на физичка сила кај жените? Зошто би нè правело помалку жени тоа да сме физички силни? А, она што е исход од овој начин на размислување е тоа што многу жени никогаш нема да дознаат на што сè нивното тело е способно, токму поради стравот дека ќе ја изгубат женственоста и дека физичката сила е одлика на мажите. На девојките кои се соочиле со ваков страв можам да им кажам дека женското тело е способно и силно, а градењето на физичка сила и кондиција ќе им помогне да избегнат многу од хроничните болести кои доаѓаат со годините. Бидете доволно силни да го сакате најдоброто за себе и за вашето тело, никој и ништо нека не стои на патот до – посилна јас.
Секоја жена би требало да има своја дефиниција за женственост која е независна од родовите стереотипи и во склад со сопствените желби и способности. Што претставува женственост за тебе?
Не ја сакам дефиницијата и она што женственоста го означува како поим во нашето општество, исто како и маженственост. Овие поими служат за да стават рамки на тоа што треба да биде една жена или еден маж, односно што те прави, вистинска жена или вистински маж. Самиот поим укажува дека не секоја жена е женствена и исклучува одредени жени. Наспроти тоа, јас сметам дека женственоста е нешто што жената го има во себе, како став и начин на кој се носи и доживува себеси. Ниту една жена не треба да се труди да е „женствена“ и притоа да ризикува да го изгуби она што е или сака да биди и прави, само за да влезе во таа рамка и дефиниција.
Начинот на кој ти го оформуваш своето тело е преку кросфитот. Тој претставува фитнес режим кој вклучува повеќе дисциплини како дигање тегови, гимнастика и кардио вежби кои се вршат со голем интензитет. Кросфитот сè уште се смета за машки домен. Дали постои сомневање за женската способност во теретаната како еден вид на суптилен сексизам?
Родена сум и живеам во мал град, каде сè уште не е прифатено жени да креваат тежини или да имаат цели да креваат големи тежини. Особена кочница имав на почетокот кога започнав да работам како тренер, многу сметаа дека не е тоа работа за жена. Не можам да набројам колку пати ми било кажано од страна на мажи полека, не работи со големи тежини, треба да раѓаш. Овие примери укажуваат на тоа како се гледа на женското тело.
До сега многу често гледам фитнес тренери кои постираат „fat shaming“ содржина на социјалните мрежи, вообичаено затскриен зад доза на хумор. Ваквите слики не само што можат да ја нарушат довербата која клиентот ја има во својот тренер, туку и негативно влијаат врз менталното здравје. Што мислиш ти за засрамувањето на дебелите тела во јавниот простор, особено кога тоа доаѓа од фитнес тренери?
Во време на сериозни растројства на исхрана, кои носат фатални последици врз физичко и ментално здравје, крајно го осудувам овој пристап. Сметам дека како тренери треба да сме едуцирани на оваа тема и последиците кои ги имаат тие растројства. Никој, никогаш не направил здрава промена поттикната од омраза и срам од самиот себе. Секоја промена треба да започне со љубов кон сам себе и своето тело. Фитнесот е за цел живот, нема крајна дестинација – се надградуваме себеси, го подобруваме нашето секојдневие, ден по ден. Никогаш не сум кажала на клиент дека нешто не е во ред со начинот на кој изгледа, она што правам е им давам алатки, техники за тоа како да станат физички посилни и поздрави, а во ниту еден момент не се фокусирам на естетиката на телото. Ако го изградиш твоето тело да е поздраво, пофункционално, побрзо и посилно, тогаш естетиката е само гратис.
Живееме во свет на фитнес култура каде сме опкружени со фотографии на совршени фитнес тела. За да се постигне тоа потребна е голема посветеност. За жал, брзиот начин на живот тоа не им го дозволува на многумина. Дали е возможно да се води здрав живот само со квалитетна исхрана?
Она што сакам да го потенцирам е дека многу често резултатите кои ги гледате на слики се привремени, а јас не ни препорачувам да се одржува толку низок процент на телесни масти преку цела година. На сликите кои ги постирам од мои резултати секогаш потенцирам колку време ми требало за да стигнам до таа форма и колку време е одржлив тој процент на телесни масти. Квалитетната исхрана е клучна за одржување и унапредување на здравје, но, сепак да не се изостави физичка активност во целост. Прави колку можиш со времето и условите кои ги имаш. Секој можи да оддвои 4 часа неделно за активност која ќе му го зголеми квалитетот на живот.
Уште едно поле на кое рушиш стереотипи е тоа што си сертифицирана нутриционистка за исхрана. Веганството е начин на живот според кој не се конзумираат ниту користат никакви продукти од животинско потекло. Во време на климатски промени темата за веганството станува многу актуелна. Менито на овогодинештните Golden Globes беше целосно веганско, а познати личности како Хоакин Феникс го ставаат под лупа проблемот со поврзаноста на климатските промени и месната индустрија. Која беше главната причина за да се одлучиш за ваквата исхрана ?
Прва и главна причина беше етичкиот аспект, односно беспотребното убивање на животни и штетата која произлегува од масовното производство на животни врз животна средина. Студирајќи нутриционизам, истражував за тоа како системот на исхрана влијае врз јавното здравје, а подоцна го открив влијанието врз животната средина. Само кравите (кои се произведени во оваа индустрија, односно не би постоеле во ваков број доколку не би постоела оваа индустрија) произведуваат повеќе стакленички гасови од цела транспортна индустрија заедно (автомобили, авиони…заедно). Ова е поради тоа што кравите произведуваат метан кој е до 100 пати поштетен од јаглероден диоксид. Да не постоеше индистријата за месо кравите не би постоеле во ваква форма и ваков број, истите се оплодуваат вештачки и не би било можно на природен начин да ги има со толкава застапеност. Друга причина е и отпадот од тие индустрии и водата потребна за производство на тој краен производ. Фактор е и храната со која се храни животното преку цел живот. Огромни површини земјишта се сечат секоја секунда за одгледување храна за животни, додека деца умираат од глад. Она што ми остана во глава уште прв пат кога го слушнав е дека секоја секунда се сечи површина од фудбалско игралиште во Амазонот, за одгледување на храна за животни, што секако води до екстинкција на многу диви животни. Земајќи сè ова предвид, како и фактот дека е непотребно сурова индустрија, сфатив дека веганскиот начин на исхрана и живот е идеален за мене, бидејќи е единствен начин да предизвикувам минимална штета врз животни и животна средина, а истовремено нема да ме попречи да постигнувам исти резултати во фитнес, без притоа на никаков начин да наштети на моето здравје.
Следење на вегански начин на исхрана значи дека твојот мускул е изграден од кросфит, тофу и чиста емпатија. Луѓето често се загрижени дека ваквата исхрана може да доведе до протеински дефицит, па и дефицит на други нутриенти и не веруваат дека со неа може да се градат мускули. Како се оформуваат вегански мускули без да му се наштети на здравјето?
За градење мускул, основно е да се има соодветен тренинг со прогресија. Доколку се запрашувате дали одредена фитнес рутина ќе направи да градите мускул, запрашајте се дали тие движења во таа рутина имаат прогресија? Доколку не сте во калориски дефицит и тренирате со прогресивно оптоварување (прогресивно зголемување на тежини и повторувања), не е можно да не изградите мускулна маса, односно да го оформите вашето тело на посакуваниот начин. Не го негирам значењето на протеините во овој процес. Доколку комбинирате различни извори на растителни, со сигурност ќе ги внесите сите есенцијални амино-киселини (од кои се изградени протеините). Поедноставно – осигурајте се дека внесувате доволно калории и протеини, бидејќи градењето мускулна маса бара трпение и време.
Неретко на интернет кружат видеа од лабаратории кои тестираат козметика на животни и можеме да го посведочиме пеколот низ кој тие поминуваат. Можеш ли да дадеш неколку предлози за веганска козметика која е cruelty free, а ефективна?
Не сум некој експерт во ова поле, но секогаш користам козметика која е веганска и не е тестирана на животни.
