Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КВИР, ФЕМ 101
Што е нормално?
Најлошата услуга која си ја правиме себеси е да се ограничиме на она што било и она што досега сме можеле да го видиме и осознаеме.

Никогаш нема да заборавам кога една другарка ми кажуваше како на работно патување во Барселона, нејзина колешка искоментирала дека шпанците се многу пореметена нација бидејќи имало лица со попреченост насекаде.

Да, шокантен е фактот што видливоста на овие луѓе, како резултат на тоа што нивната држава се потрудила да им овозможи достоинствен живот, како и на сите други, со прилагодување на транспортот и инфраструктурата, некој го гледа како нешто ненормално.

Таа неукост боли, многу повеќе од сознанието дека тие луѓе ги има и кај нас, во ист толкав процент, но ги немаат тие можности, па тешко им е да водат нормален живот и најчесто се заглавени дома.

Слична е ситуацијата и со третирањето на ЛГБТИ+ заедницата, од страна на оние кои се нарекуваат себеси „нормални“. Се’ што не влегува во нивниот хетеронормативен светоглед е болно, пореметено, нездраво, ненормално…

Ајде да започнеме со зборот „нормално“ и што тоа значи кога зборуваме за еден човек.

Најпроста дефиниција на зборот „нормално“ е нешто што се конформира на некој стандард, т.е. вообичаено, типично и очекувано. Според самата оваа дефиниција, јасно e дека се работи за општествен конструкт на конформирање во одредени општествени околности. Тоа најчесто знае и да е на ниво на одредена култура, заедница или одреден историски контекст.

На пример: во библиско време било нормално некој да се каменува, ако мнозинството одлучи така, односно ако некој доволно гласен ги убеди. Во некои земји нормално е жените да се целосно покриени во јавност. Во одредени конзервативни кругови, дури и во Македонија, нормално е да се има анален и орален секс, за девојката да се смета за девица додека не стапи во брак. За турбо фолк пеачките нормално е да имаат повеќе пластика на себе отколку шишињата што пловат по Вардар, а за многу стрејт мажи во Македонија е нормално да си ги тепаат жените. Да не споменувам за колку деца што ги среќавам на улица нормално е да се пцујат меѓу себе, а за ненормално голем број луѓе на Фејсбук нормално е да чувствуваат дека направиле добро дело кога ќе споделат дигитална слика од икона на својот профил.

Зборот нормално, исто така означува статистички нормална распределба на податоци, односно распределба на веројатност, која е симетрична на средината, покажувајќи дека податоците кои се поблиску до средината почесто се појавуваат од податоците кои се подалеку од средината. Изгледот на нормалната распределба се појавува во вид на белова крива. Но кога сакаме да ја употребиме нормалната распределба во секојдневниот живот, таа и не е баш толку нормална. Примерите се ограничени на средната висина што ја споделуваат поголем број од луѓето, додека помал број се повисоки или пониски од нив, кој број на чевли најчесто се носи и слично. Но дури и овие распределби се различни кај различни групи, националности или раси.

Нормално, исто се користи за нештата кои се природни. На пример, кога ќе турнеш чаша од маса таа ќе падне, зашто е привлечена од гравитационата сила (природен закон) и тоа е нормално да се случи. Доколку чашата остане да лебди тоа ќе биде ненормално, сè додека е на Земјата. Во вселената пак, лебдењето е нормално. Сепак, да не се сфатиме погрешно, ова не се должи на тоа што во вселената нема гравитација, но на тоа што обично вселенските станици се во константно движење за да ја анулираат гравитацијата.

Сепак, нашата перцепција за што е нормално најчесто е поврзана со таа статистичка распределба спомната погоре, која најчесто е пресметана со субјективна перцепција. Така што, понекогаш ни се случува да ги категоризираме за ненормални и сосем нормални природни појави. Пример, очекуваме птиците да летаат, а гуштерите да одат по земја, па лилјакот сè уште ни делува како малку ненормално живо суштество кое нè плаши, го поврзуваме со темни сили (бидејќи е ноќно животно) или го демонизираме.

Исто така, ако заврне снег во јули тоа ќе го доживееме како нешто крајно ненормално, иако временските промени имаат сосем разумно и пресметано причинско последично појавување. Но тој наш недоразвиен дел од свеста знае да се врати на суеверијата на нашите претци, препишувајќи му на овој феномен морбидни знаци и симболи.

Човекот е прилагодливо суштество, но во исто време суштество кое знае да се врзе за навиките. Ритуали и традиции, кои во дамнешно време имале некаква смисла и потреба, остануваат долго потоа во употреба, иако баш ништо не значат и дури некогаш претставуваат сериозна закана и препрека за развој на поединецот, заедницата, а за жал доста често и целото општество.

На пример, традиционално, жената го земала презимето на мажот бидејќи немала права, не одела на работа, немала образование, своја сметка или какво и да е право на мислење, сопствено убедување или право на одлука. Фамилијата на мажот практично ја „посвојувала“ жената и ја примала како дел од семејството, за што се давала и отпремнина во вид на мираз, за да го продолжи родот, кој се водел само по машка линија. Оваа општествена патријархална практика сè уште се провлекува како нормална, иако жените многу често се образовани, заработуваат, носат одлуки и ги водат финансиите во семејството. Има безброј ситни навики кои „традиционално“ ги повторуваме зашто така се правело, така правеле нешите дедовци и баби или најбегло кажано „се знае дека е така“.

Стереотипите, шаблоните и навиките се корисни во многу случаи и имаат доста голем удел во функционалноста и продуктивноста на човекот во секојдневието. Но со брзиот напредок во науката, технологијата, човековото знаење и умеење, забораваме да застанеме и да видиме дека голем број од нив всушност ни пречат во личниот и колективниот развој.

Да се навратам на целта на овој текст и причината за која почнав да го пишувам. Во овој шарен месец, кога од неодамна се воспоставува традиција на славење на борбата за права на маргинализираната ЛГБТИ+ заедница, лично сум вознемирена од реакциите и осудите од страна на „нормалните“ луѓе. Коментарите кои најчесто ги среќавам се како тоа е ненормално, болно и пореметено и како тие луѓе сакаат да се истакнуваат и наметнуваат. Не можам да не ја направам споредбата со природната појава на снегот во јули, кој не би се појавил доколку нема промени во климата од глобалното затоплување, исто како што би немало потреба од месец на гордоста доколку сите луѓе се прифатат со сите свои различности, посебности и идентитети.

Кога зборуваме за човекот како личност, појава и идентитет, сите „нормалности“ кои се препишуваат се вештачки наметнати статистички пројави во претходно определена мерка или критериум. Пресметка на средна вредност која не постои, за полесно предвидување на одреден феномен. Тие феномени се променливи, како и сè друго околу нас.

Нашето знаење, постоење и живеење секојдневно се менуваат. Нашето разбирање за себе, животот и природата секојдневно се надградува. Најлошата услуга која си ја правиме себеси е да се ограничиме на она што било и она што досега сме можеле да го видиме и осознаеме. Напредокот на човештвото единствено може да се случи ако се отвориме кон нови сознанија, нови видувања на реалноста и отвореност едни кон други.

Геј, лезбејки, транс и квир луѓе постоеле отсегогаш. Нивната процентуално застапеност не се променила значително, но тие се избориле за можноста да бидат повидливи. Но доколку некому му се наруши удобноста на замислената норматива преку повисоката видливост на нешто што постои надвор од неа, тоа покажува дека таа политичко општествена околина е скроена по негова мерка, односно во склоп со неговите потреби. Тоа е она што го нарекуваме привилегија. Но сè поретко среќавам некој што реално ги има привилегиите, правата и слободите, и не само што чувствува одговорност, туку и има свесност дека е привилегиран. А најважната морална одговорност е да се биде човек, во вистинска смисла на зборот. Тоа значи да се прифати дека постојат луѓе кои се различни и имаат различни потреби, но и потреба за достоинствен живот со еднакви права и слободи.

 

 

 

 

*Бонус интересно видео 

НАПИШАНО ОД:
  • Билјана Кочоска
  • June 28, 2022
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
(Не)Преводливоста на дрег уметноста во „RuPaul’s Drag Race“
Дали преводот на шоуто на македонски би ја доближил и нормализирал дрег уметноста во нашето општество и дали истиот е возможен?
  • Од Ана Илиева
  • ФЕМ 101
Ментален товар
Менталниот товар е продукт на вообичаеното организирање на едно просечно домаќинство во кое еден од партнерите, обично жената, има улога на „микро-менаџер“.
  • Од Мартина Стојковска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жртвите се множат, додека институциите тивко потфрлаат
ЗАЕДНИЧКА ИЗЈАВА НА ЖЕНИ-АКТИВИСТКИ ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ОД БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН ЗА РОДОВО-ЗАСНОВАНОТО НАСИЛСТВО НА ИНТЕРНЕТ
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Гравитација
Бројот на варијации на формата на женските гради е веројатно соодветен на бројот на жени во светот или ко што би рекла една моја драга личност “сто жена, двеста сиса”
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Скопски поетски фестивал за мене значи остварен сон: Интервју со Ана Голејшка Џикова
Оваа година Скопје конечно добива свој поетски фестивал. За програмата, тајмингот и поезијата, разговаравме со Ана Голејшка Џикова, една од организаторките на фестивалот. 
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Необични придобивки
Една од најтешките работи во животот за мене беше да ја прифатам и признаам мојата привилегија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Коронавирусот открива колку мачо стереотипите се вкоренети во општеството
Владата на Велика Британија и скоро сите машки „воени кабинети“, му прогласија „војна“ на коронавирусот. Ова е проблематична аналогија затоа што она што е главно потребно за справување со COVID-19 е грижа, социјална солидарност и поддршка на заедницата - не борбата и насилството.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Бил Бр е јак (yuck)
Сите знаеме дека на човек може да му ги познаеш ставовите токму преку вицовите. Хуморот е само одбрамбен систем на егото. Оправданието: тоа е само шега, не е ништо освен оправдување.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Имав абортус“
Црната дупка во женскиот и јавниот дискурс
  • Од Душица Лазова
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
ЦИЦКИ, КВИР, ШТО?
B-PROJECT Е КВИР КРИТИКА НА ФОТОГРАФИЈАТА И ОПШТЕСТВОТО
  • Од Елена Петровска
  • ФЕМ 101
Фемицидот и државата
Годините минуваат брзо, бројот на жртвите расте, а институциите упорно одбиваат соодветно да го препознаат фемицидот како кривично дело.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #9
Фестивалот нуди алтернативни мрежи и погледи кон идни начини на здружување на сите оние кои системски истуркани, а експлоатирани.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Болката е нашиот отпор
Кон создавање речник за болката.
  • Од Ангел Димитриевски
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Керол Ен Дафи е годинешна добитничка на „Златниот венец“ на Струшки вечери на поезијата
Поезијата на Дафи е луцидна, остроумна, автентична (и настрана од помодните текови), проткаена со родово сензибилна црта, духовита деконструкција на родовите обрасци и разобличување на родовата асиметрија на моќта.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Променливо облачно
Легендата вели, здружено, нашите бели дробови можат да создадат ветер.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
7 месеци мојот живот и траума лежат во фиока во обвинителство
Сведоштво на гевгеличанката чии фотографии се споделувале на „Гевгелија Хаб“
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Женското лице на војната и историјата
Кон романот „Војната нема женско лице“ од Светлана Алексиевич
  • Од Радица Стојановска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Женска самоодбрана: историја, теорија и пракса
Доживувајќи ги позитивните промени од моето искуство со часови по самоодбрана, решив да го истражам влијанието и историјатот на концептот на женска самоодбрана.
  • Од Сара Миленковска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Моника Стојановска: Пишувам отворено, сонливо и искрено
Може да кажам дека моите песни се една (за мене) потребна, но за жал погрешна психоанализа на другиот.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Гласови кои недостасуваат: Водич за жени филозофи наспроти нивната исклученост од учебниците
„The Philosopher Queens“ ги истакнува мислителките од Хипатија до Хана Арент, за кои авторките велат дека ги нема во повеќето книги за филозофијата.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дома е далеку
Кон романот „Одбројување“ на Фросина Пармаковска
  • Од Кристина Атанасова
  • Uncategorized, ФЕМ 101
Случајот против современиот феминизам
Од една страна, феминизмот никогаш не бил пошироко прокламиран или попрофитабилен од сега. Од друга страна, последниве десет години, широката распространетост и прифатливост на феминизмот кулминираа со изборот на Доналд Трамп за претседател.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цртички за ПМС и ПМДР
ПМС е едно од најчестите одмолчани женски искуства, кои се зафрлени на маргините на интимното.
  • Од Ана Блажева
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Викторија
Изложба на фотографии по повод 16 дена активизам против родово базирано насилство
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Искра во борбата против домашното насилство: Интервју со Анастасија Младеновска
Автобиографска приказна за борбата на едно девојче.
  • Од Ива Станојковска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Ова веќе нема да го толерираме: Протести против сексуалното вознемирување и напади во училиштата во Косово
Протестите беа придружени со акции на социјалните мрежи каде жени и девојки, главно анонимно, споделуваат лични сведоштва на сексуално вознемирување и напади во училишта, на работа и на улица.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Правила на однесување за девојки
Бушнел и Катунго знаат како да создадат возбудливо дело, а при тоа низ емотивно набиената приказна да отворат битни прашања.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Писма од Украина (прв дел)
Ги споделуваме написите од дневниците на неколку девојки и жени од Украина, од првите денови на руската инвазија.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Историјата на лезбејските блуз пејачки од Харлем
Како култните квир блуз пејачки направиле револуција во културниот пејзаж на Америка.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Руските феминистки протестираат на улиците против војната што ја води Путин
Манифест на руските феминистки кои се обединија против окупацијата и војната во Украина.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Опкружeте се со заедница што ќе ве мотивира: Интервју со Katerinha
Бидувањето независен уметник е стресно и кога нема пандемија, така да им препорачувам на сите кои имаат пријатели во уметноста да проверат дали им треба помош.
  • Од Вања Кирова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Протести против сексуалното насилство во Албанија
„Не си сама“, „Државата е силувачот“, „Твојата ќерка не е виновна“, се некои од слоганите околку кои беше организиран протестот.
  • Од Сара Миленковска
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
За Ендру Тејт и загрoзените машки видови
Феноменот Ендру Тејт не треба да ни претставува никакво изненадување, зашто тлото за подемот на една толку токсична, но привлечна, медиумска персона беше веќе убаво оплодено од квази интелектуални Јутуб ликови исплашени од таканаречената woke култура и женското омоќување, на чело со Џордан Питерсон. 
  • Од Билјана Кочоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Противотровот на нашата егзистенцијална беспомошност
Ник Кејв за тоа како да ги исполниме нашите животи со величествена смисла.
  • Од Тимот на Медуза
Illustration by Chloe Cushman
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не се враќаме во времето пред Ро. Одиме на полошо
Не само што влегуваме во ера на небезбедни абортуси, туку и на сеопшта криминализација на бременоста.
  • Од Елена Петрова

Момент...

No more pages to load

1 2 … 16 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram