Што гледав кога ја гледав Бритни Спирс?

Движењето #FreeBritney е актуелно последните неколку месеци откако во јавноста излегоа детали за судската битка на Бритни Спирс за ослободување од дванаесетгодишното старателство од својот татко. Документарниот филм „Framing Britney Spears“, излезен овој месец, ја прикажува ужасната и безизлезна состојба на Бритни чиј идентитет, кариера, личност, финансии и слобода се ставени во рацете на Џејми Спирс. Вистината за состојбата на Бритни доцни. Само за еден краток миг, пред да се актуализираат темите поврзани со менталното здравје и грижата за себе, светот сеирџиски и малициозно го коментираше сломот на една талентирана жена.

Што претставува овој важен културен момент за нас, генерациите кои пораснавме со музиката и настапите на Бритни Спирс? Сега, благодарение на сведоштата на стотици жени кон движењето #СегаКажувам, за експлоатирање на работното место и за нивната незаштитеност од системот, сведочиме како овој поп феномен е и нашето секојдневие.

Кога растев немав ништо заедничко со Бритни. Додека таа пееше и танцуваше на настапи со истата леснотија и насмевка чувана и за новинарите и обожавателите, јас пишував домашни по природа и општество. Најверојатно на тетратка со нејзиниот лик. Лик кој и на нашите простори беше препознаван и преведуван како „девојка од соседството“ – една од омилените етикети на Западот за типизирање девојки. Кога во основно ја следев Бритни, немав капацитет и не бев доволно информирана за да ја забележам и разберам експлоатацијата која стои зад таков вид на поп успех. Не знаевме за Бритни Спирс – жртва на сексистичките наративи креирани од таблоидите. Со другарките ја слушавме и ја имитиравме: нејзиниот препознатлив глас, движењата; се соживувавме со музиката чиј текст малку го разбиравме. Делото на Бритни беше за нас, а останатото припаѓаше на индустријата. Сега кога пораснавме и вестите за надзорот на Бритни допреа до сите нас, сведочиме како злоупотребата на Бритни ја враќа женската еманципација векови назад со тоа што ја одзема вистинската вредност на нејзиниот напор и труд. Економската придобивка од работата на жената припаѓа на мажот, во овој случај на таткото на Бритни, додека таа е заробена помеѓу просторите каде што може да биде надгледувана: домот и сцената.

Бритни е девојка која расте пред очите на јавноста за да биде уништена од истата.

Елизабет Вуртзел (Elizabeth Wurtzel) во збирката есеи “Bitch: In Praise of Difficult Women,” како една од темите ја разгледува и траумата на девојчето-ѕвезда чие созревање е и нејзина фаталност. Вуртзел пишува дека славните млади девојки се сакани поради нивната сексуалност над која немаат контрола, сексуалност за која не се свесни дека ја поседуваат. Откога ќе престанат да ги извршуваат задачите очекувани од нив, кога тие ќе се обидат да блеснат како свои индивидуи и светот не само што ќе ги одбие туку поради тоа и ќе ги презре : „тие – или најдобриот дел од нив – умираат млади.“

Кога Бритни има деветнаесет години, Чикаго Трибјут го објавува насловот: “NAUGHTY AND NICE: SPEARS NO LONGER THE LITTLE GIRL NEXT DOOR.” Талентот на Бритни повеќе не е доволен. Не е доволно што таа неуморно работи, танцува и пее, туку мора да биде впуштена и во рацете на сензационализмот. Случајот со Бритни е школски пример за токсичната пракса на таблоидите и категоризирањето на жената во матрицата: добро-лошо; како треба и како не треба. Почнува да се осмислува нова нарација за деветнаесетгодишната девојка која станува свесна за својата сексуалност и на која повеќе не можат да ѝ ја лепат етикета „девојка од соседството.“ Од тука започнува и новиот дехуманизирачки интерес на таблоидите и јавноста за Бритни. Сензационалистичките наслови и поттикнувачите на овој дискурс почнуваат да ја морализираат славната жена и да ја банализираат нејзината работа и уметност. Во документарниот филм гледаме заборавени снимки од возрасни телевизиски водители како ѝ поставуваат бизарни прашања за нејзиното тело и сексуалност. На седумнаесет години ја прашуваат за нејзините гради и принудувана е пред јавноста да одговори дали е девица. Познати комичари и комичарки, заради новооткриената ситуација, почнуваат да се извинуваат што секој дел од личноста на Бритни, како и секој обид да се справи со притисокот, го користат како предмет за потсмев.

Што гледаме кога ја гледаме Бритни денес?

Денес Бритни е секоја жена која се обидува да ја има елементарната контрола над својата кариера и да го заштити својот приватен живот; да го оддели личниот идентитет од работното место; да повтори неколку пати дека нејзиното тело е само нејзино. Мизогината култура секогаш наоѓа начин работата, креативноста и талентот на една жена да ги фрли во сенка на приватниот живот, животните избори или најчесто – нејзината сексуалност. Жената и кога ќе успее со натприродни напори да напредува професионално, со нејзината уметност да допринесе и да влијае културолошки и генерациски, да биде мајка, сексуално да се дефинира, таа пак греши и губи.

За сексистичкото општество, идеалната жена, жената од иднината, е робот (Сири, Алекса, Софија). Оваа култура можеби ја поставува жената на главната сцена, но ја одзема можноста за еманципација и личен иденитет.

Во 2007 година Бритни Спирс си ја избричи главата пред група папараци (поп-културата премина во панк) и го најави почетокот на падот на естрадната индустрија како што сме ја познавале. Нешто што требаше да биде дискутирано и препознаено тогаш, наместо да се убива „гласникот.“ Денес Бритни одбива да работи додека нејзиниот татко сè уште има целосна моќ и старателство над неа. Илјадници обожаватели и активисти се придружуваат на движењето #FreeBritney, не само заради чувство на емпатија и загриженост, туку и затоа што заробувањето на Бритни го сфаќаме лично.

Денес, во време на социјални медиуми (кога јавното око е поактивно и сеприсутно од било кога) особено е важно да се потенцираат погубните ефекти од неетичката и неодговорната работа на индустријата и таблоидите врз животите на жените. Сензационалистичките наслови и нарации не опстојуваат единствено во трачот, туку се преземени и уште толку се хиперболизирани во коментари и споделувања на лични профили. Сега не е време да се тешиме под колективна вина и да бидеме неми конзумеристи на новинарски стратегии (како што беше случајот со Бритни), туку активно да ги препознаваме и осудуваме сексистичките тактики, на кој никој не е имун, дури ни принцезите и кралиците на попот.