Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Што има за вечера?
Втората смена за денешната жена - еднаквост на работа, но и дома.

Ако треба да погодиме кому најчесто му се поставува прашањето „што има за вечера“, тоа секогаш е жената во домот, без разлика дали се работи за мајка која ги чува своите деца, за жена активно вклучена во работниот однос или пак за пензионерка. И покрај бројните победи на жената низ историјата, борбата за еднаква распределба на домашните обврски не е соодветно започната, а е далеку од завршена.

Колку многу планови имам направено за работите кои сакам да ги остварам, заспивајќи ги моите две деца. Штом заспијат се враќам на обврските кои треба да ги завршам и сфаќам како желбата за себеостварување ми згаснува полека, додека бројот на незавршени домашни обврски расте. Понекогаш не знам како да се оттргнам од овој круг, каде не постои време за себе. Ако побарам повеќе помош од фамилијата и заедницата во исполнувањето на мојата идеја, се прашувам дали ќе мислат дека сум разгалена, со погрешни приоритети или премногу барам. Сфаќам дека во потрагата по лична исполнетост, можеби ќе ги разочарам оние околу мене, кои долго време живееле во заедница каде е нормално жената да го носи бремето на семејството и да не ги задоволува своите индивудуални потреби. Но исто така сè повеќе разбирам дека не треба да ги намалам моите очекувања, дури и на сметка да не наидат на одобрување. Напротив, сакам и треба да учествувам во промена на системот и заедницата кој создал услови жените да носат ваков товар и тоа да се смета за нешто најнормално.

 

 

Двоен товар

 

 

И покрај долгогодишната борба за родовата еднаквост и еманципацијата на жените, што меѓудругото подразбира и слободно вклучување во пазарот на трудот, се продолжи традицијата обврските во домот да останат изворно женски. Терминот двоен товар или двоен ден, е феномен каде жената има платено работно место на пазарот на трудот, а потоа доаѓа дома работи неплатена домашна работа во домот. Поради општествените норми и очекувања, товарот на неплатена работа првенствено паѓа на жената во домаќинството, дури и ако таа и нејзиниот сопруг работат исти часови на пазарот на трудот.¹ Во просек, жените поминуваат два пати повеќе време од мажите на работа во домаќинството и четири пати повеќе време грижејќи се за децата во домот. Двојниот товар се нарекува и „Втората смена“ во книгата на Арли Хошчилд кој ја објаснува премореноста, фрустрирачката секојдневна реалност на жените кои работат на работа и потоа доаѓаат дома и работат уште една смена во домашни обврски.

Двојниот товар во време на пандемија уште повеќе помогна да се зголеми родовиот јаз, каде во Република Северна Македонија учеството на жените на пазарот на трудот е 48,4 %, додека процентот на мажите кои се вработени во формалната економија е 70%. Ваквата разлика е една од најголемите разлики во Европа.² Праксата на извршување на домашната работа резултира со помалку време и можност жените да се вклучат во платена работа. Притоа, на овој начин ги пополнуваат празнините на системот, со тоа што тие ја обезбедуваат грижата за семејството и ја спроведуваат социјалната и здравствена заштита чие обезбедување е задача на системот… Истражувањата покажуваат дека податоците и пред кризата беа алармантни поради тоа што жените извршуваа 72% од неплатената работа во домот, поврзана со грижа за семејството и домаќинството. Во време на пандемијата на овој процент треба да се додаде и времето поминато во грижа за болните во семејството и неможноста да се оди на работа поради тоа што училиштата и градинките беа затворени.

Жените се вклучија на пазарот на трудот и тоа беше револуција, но местата каде што одеа на работа и мажите кај кои се враќаа дома не ја направија соодветната промена. Ниту пак, државата создаде политики кои ќе ѝ олеснат на жената да биде активен дел од економскиот и политичкиот живот.

Сепак, добрата вест е дека во светот скоро 50 % од жените се во работен однос и овој процент само ќе се зголемува во иднина. На меѓународен план се прават различни заложби за унапредување на оваа состојба, па така двојниот товар и неплатената работа се дел од целите на Обединети Нации за Агенда 2030. Но и европските политики ја препознаваат потребата од овозможување на подобар баланс меѓу работата и професионалниот живот од една страна, како и еднаква распределба на домашните обврски од друга страна. Така, Европската Унија донесе Директива за рамнотежа помеѓу животот и работата за родители и негуватели³, а чии првенствени цели се фокусирани на тоа татковците или старателите да искористат татковско отсуство во периодот на раѓање на нивното дете; право на родителско отсуство во време од 4 месеци, од кои 2 месеци се непреносливи меѓу родителите и се платени, како и проширување на правото за барање флексибилни работни ангажмани за негуватели и родители во работен однос на деца до осум години.

Целта на овие политики е да се подобри рамнотежата меѓу професионалниот и семејниот живот, но и да се зголеми вработеноста на жените и економската стабилност на семејствата.

Како држава имаме долг пат за имплементација на ваквите закони кои одат во корист на сите граѓани. Кај нас, Законот за работни односи нема можност за поделено родителско отсуство и стимул за користење на татковско отсуство. Единствениот начин кога таткото може да земе родителско отсуство е доколку мајката не го користи отсуството кое ѝ следува. Таа мерка речиси и да не се користи. Потребно е да се воведе концептот за задолжително родителско отсуство, време кое е исклучително важно за креирање на поврзаност помеѓу секој од родителите со децата и за стекнување на вештини и самодоверба, дека бидувањето добар родител не е родово предодредено, туку е прашање на време и личен влог.

Дополнително, законски не се креирани можности за флексибилното работно време како и скратеното работно време по желба на работникот или работничката, кои би го олесниле усогласувањето на професионалниот со приватниот живот. Оваа можност во законот постои само во одредени ситуации.

Уште од самите почетоци на оформување на семејството, кај жените постои страв од лишување од јавниот живот, губење на себеси поради потребата да се посветат на семејството и чувството на вина доколку се одбере „нетрадиционални“ начин на растење на децата. Токму во овој дел доаѓа и менталниот товар. Менталниот товар е продукт на вообичаеното организирање на едно просечно домаќинство во кое еден од партнерите, обично жената, има улога на „микро-менаџер“, а другиот партнер, обично мажот, има подредена улога или попасивен пристап кон извршувањето на домашните обврски т.е. очекува да добива инструкции и насоки за тоа што треба да прави. Чувството на одговорност кое го имаат жените во домот, планирањето, организирањето и спроведувањето на активностите, треба да се задачи кои се поделени помеѓу партнерите и товарот на домот да се носи заеднички.

 

 

Како да дојдеме до заеднички пристап за заедничка цел?

 

 

За да го смениме начинот на кој живееме, прво треба да се ослободиме од товарот кој го носи традицијата. Товарот да се грижиме „што ќе кажат“ постарите, семејството и работодавачите, товарот секому да му се допаднеме и да бидеме примерни согласно општествените норми. Товарот дека доколку одбереме значајна работна позиција, помалку ќе се грижиме за семејството.

Често, големите несогласувања и незадоволство се случуваат кога двајца партнери ќе добијат дете и ќе се соочат со зголемени обврски во семејниот живот. Според книгата Родителство на шведски начин, најдобар начин да се спречи оваа негативна појава е да се направи партнерски договор. Договорот треба детално и прецизно да ги испланира поделбата на задачите: од миење на садови, до тоа кој е одговорен за ноќната смена. Некој ќе рече дека овој начин е детски и неромантичен, но нема ништо лошо во тоа да се залагаме за правилна распределба на обврските во домот. Напротив, доколку завршуваме поголем дел од обврските, кога-тогаш ќе се појави чувството на огорченост кое само ќе се зголемува, доколку не може да ги задоволиме потребите за слобода, време, приход…

Семејниот живот, двојниот и менталниот товар, секојдневните обврски често може да нè изморат и да нè одвлечат од плановите што ги имаме за себе, за одмор, за образование, за промена на работно место или пак за унапредување. Кога ќе имаме потреба за себеактуелизација, а патот до целта е тежок, не треба да се откажеме, туку да се реорганизираме. Потребно е државата и работодавачите да застанат во одбрана на родовата еднаквост, пред сè со поттикнување на користење на родителско отсуство од двајцата родители и флексибилно работно време. Да се создаваат партнерски договори кои ќе рефлектираат фер семејни права и обврски.

Револуцијата за правото на глас и работа ја издвојуваа нашите баби и мајки. Борбата на нашата генерација е за целосна родова еднаквост, на работа, но и дома, за следната генерација всушност да го живее тоа.

 

 

 

 

Авторка: Сандра Анастасовска

 

 

 

 

 

¹MacDonald, Martha; Phipps, Shelley; Lethbridge, Lynn (March 2005). „Takings Its Toll: The Influence of Paid and Unpaid Work on Women’s Well-Being“. Feminist Economics. 11

²Реактор истражување во акција: Родов аспект на социјалните и економските ефекти од кризата предизвикана од пандемската криза со коронавирусот (COVID 19)

³Јованова. Ј, Промена на родовите улоги во Европска Унија и во Република Македонија

НАПИШАНО ОД:
  • Сандра Анастасовска
  • November 25, 2021
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГОДИНИ БУДНИ – ПРВО ПА ЖЕНСКО ПОЛНИ 10 ГОДИНИ!
Во тек е јубилејното 10то издание на феминистичкиот фестивал Прво па женско! Од програмата Пролетно будење, не пропуштајте настанот „Срамота!“ (во рамки на Скопскиот викенд на гордоста), оваа сабота од 20ч. во Театар Комедија и перформаност на Оља Грубиќ „Гол живот“, на 18 јуни во Денсинг салата на МКЦ од 19ч. 
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Дво децениски разговор помеѓу мајка и ќерка: Интервју со Кристина Атанасова од Main days
Ташната не е само моден додаток кој тежи, виси или го носиме со себе, ташната е олицитворение на нашите животи и активности, како и обидот да ги балансираме.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Во фокус: Ани Ерно
„Можеби вистинската цел на мојот живот е моето тело, чувства и мисли да станат текст; нешто разбирливо и универзално, со што моето постоење ќе се спои со животите и главите на другите луѓе.“
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Проблемите на лезбејската заедница се продлабочуваат: 26 Април – Ден на лезбејската видливост
Овој ден не смее да остане само потсетување за постоењето на заедницата, туку да биде поттик за насочен активизам кон надминување на проблемите и предизвиците со кои заедницата се соочува.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што гледав кога ја гледав Бритни Спирс?
Вистината за состојбата на Бритни доцни. Само за еден краток миг, пред да се актуализираат темите поврзани со менталното здравје и грижата за себе, светот сеирџиски и малициозно го коментираше сломот на една талентирана жена.
  • Од Кристина Атанасова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Последната жена од Медената земја
Пола за мене, пола за нив, повторува традиционалната пчеларка, додека медитативно им пее на пчелите.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Феминизам и климатска правда: Женскиот одговор на колективната неодговорност
Климатските промени се и криза на човековите права. Криза која бара феминистички одговори.
  • Од Александра Спасеска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
(О)станување уметници
Кон „Птицата во мене лета каде што ќе посака“.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Микејла Коел ве предизвикува да ја напишете приказната која ве плаши
Авторката и актерка Микејла Коел го освои посакуваното признание за нејзината серија „Може да те уништам“, која го фикционализира силувањето кое таа го има преживеано.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Опасното користење на приватните сексуални наративи на жените против нив
Приватните сексуални наративи на жените се користат против нив, дури и по смртта.
  • Од Гала Насева
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Хероините на нашето време: Интервју со Јана Јакимовска
По повод изложбата „Хероините на нашето време“ на Јана Јакимовска, Медуза разговараше со Јана за нејзината работа, отворањето на изложбата, неодамнешниот престој во Њујорк, хуморот и жената. Разговорот го водеше Калиа Димитрова. 
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Гласови кои недостасуваат: Водич за жени филозофи наспроти нивната исклученост од учебниците
„The Philosopher Queens“ ги истакнува мислителките од Хипатија до Хана Арент, за кои авторките велат дека ги нема во повеќето книги за филозофијата.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Женското лице на еколошката свест
Движењето за заштита на животната средина со децении, ако не и векови, било предводено и поддржувано од страна на жени.
  • Од Ангелина Цветковска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Лудиот астронаут со родово-квир пресврт
Квир телото како место на можности и отпор во расказот „Да и Гомора“ на Семјуел Делејни
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
100 најдобри филмови од режисерки
Режисерките претставуваат поинаков поглед на адолесценцијата, сиромаштијата и заведувањето, тврди Ана Смит, истражувајќи ги филмовите кои 368 критичари ги оценија како најдобри.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #8 : Жените се малцинство
Фестивал за феминистичка култура и акција број 8
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како да се борам за подобро утре, кога веќе не ни верувам во утре?
Ода за откажувањето, автодеструкцијата и потрагата по надеж.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
8 март 2019 низ фотографии
Што се случуваше на Меѓународниот ден на жената во градовите низ Европа
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
“Бенд со женски вокал” не е факинг музички жанр!
Навистина сакам да ги имам одговорите или брзо решение за тоа како да создадеме еднаква репрезентативност помеѓу мажите и жените во музичката индустрија, но тоа е нешто што ќе треба време да се промени.
  • Од Игор Јадровски
Игор Тошевски, Совршен баланс, 2000
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Цвеќе на злото: дискурзивна рамка на квир дискриминацијата
Вовед во публикацијата „Стандарди на Советот на Европа за заштита и спречување на дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“.
  • Од Вики Младенова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мојата болка е политичка
Мојата болка е сечија болка. Сè додека јас живеам со мојата болка сите живееме во грч.
  • Од Ангел Димитриевски
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Треба да ја преиспитаме категоријата жена
Авторката на револуционерната книга Gender Trouble вели дека не треба да се изненадуваме кога категоријата жени се проширува и ги вклучува и транс жените.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Јавна соба е бедна група и слично“: Или како да ги обесхрабриш жртвите да пријават насилство
Да, секако феминистките мислат дека јавна соба е бедна група, но исто така знаат дека е криминална група, а тоа е многу, многу поважно. Крајно време е и институциите да се качат на овој воз и да престанат да им даваат ветер во грб на насилниците.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
(Не)Преводливоста на дрег уметноста во „RuPaul’s Drag Race“
Дали преводот на шоуто на македонски би ја доближил и нормализирал дрег уметноста во нашето општество и дали истиот е возможен?
  • Од Ана Илиева
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Држете ги вашите бројаници подалеку од нашите јајници
Секуларноста е клучен (и моментално ранлив) дел од сложувалката на женското ослободување.
  • Од Нина Раповска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не паничи! 
Ода за 30тите, ранливоста и борбата за менталното здравје.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Неутрално дебела
Бунтот кон правилата го почнав со тоа што го преземав назад зборот дебела од оние кои го користеа за да ме повредат.
  • Од Вања Кирова
  • ДИЈАЛОЗИ, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како јас да ѝ верувам на правната држава?
Интервју со Џејлан Велиу.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Бараме од работодавачите да ги ослободат работничките за да присуствуваат на Маршот за Осми март
Маршот ќе се одржи на 8ми Март со почеток во 15.00 часот пред МВР (ул. Димче Мирчев бр.9, главен влез), а ќе заврши во Парк Жена Борец.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Митовите за убавина и женската сексуалност
Жената учи како да изгледа сексуално привлечна, а речиси никогаш не учи како да ја осознае сопствената сексуалност.
  • Од Доротеа Огненовска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Родови перцепции – Нови методи на размислување и визуелизации за родовата репрезентација: Интервју со Кумјана Новакова
На наше огромно задоволство вечерва во Музејот на современата уметност - Скопје во 20:00 часот се отвора изложбата Родови Перцепции | Perceptions Engendered, фокусирана на женската уметност.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГУЖ#2 Колет (филм & личност)
Во подоцнежните години од животот Колет забележува: “ Колку убав живот имав. Посакувам само да го реализирав и поскоро.“
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нешто е гнило во УКИМ – забележани сигнали на сексуално насилство, но владее правило на молк
„Приказните се тие. И тешки и сурови и дел од нив (пре)чести.“
  • Од Ивана Смилевска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram