Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шума
Тато си ќутеше. Тато си одеше во шумата. Не ми текнува точно кога почнав да го следам.

авторка: Лана Басташиќ

 

Доста време ми требаше дур го задавам тато. А слабичок човек беше, везден болникав. Штом го видеа како се спушта по патот кон шумата, селските жени знаеја да ни пратат тегла полна со хомеопатски лекови или по некoe снопче чудотворни билки. Ти се исушил, ќе ѝ речеа на мајка ми, како да зборуваат за хортензиите во дворот. Ти јаде ли нешто? Што ти ослабел вака? Сè ова без вистински да очекуваат одговор, па со збрчканите чела криеја дека ваквите попувања всушност им причинуваат уживање. А мајка ми само ќе ги собереше рамениците.

Јаде исто како нас, по две-три варени јајца за доручек. Вчера јадевме телешка глава, пола мозок го изеде со домашен леб. Јазикот на малата ѝ го дадовме.

Па ќе ме приложеше мене како доказ, ќе ме штипнеше за надлактицата, ќе ме плеснеше по стомакот и нетипично исклештена, ќе ме удреше по газот ако не успееше да ги насмее.

Бранејќи се со моето сало, ќе речеше, барем оваа да сака малку да се подисуши.

Арно ама, селските жени имаа повеќе искуство – тоа е нешто во него, од срцето и џигерот, нешто што го јаде однатре. Како ѓавол сам, тато одеше во шумата да си ги разбистри мислите. Од што – тоа никогаш не објасни.А јас кај да си ги разбистрам мислите?, ќе речеше мама гледајќи низ прозорецот како тато се губи по асфалтот, станувајќи помалечок и помалечок, сè додека на местото каде селскиот пат скршнува кон патот до шумата, одеднаш не исчезнеше. Се враќаше пред да вечераме, поизветвен од претходно, како цело време да се карал со некој ужасно напорен во шумата. Сето тоа го гледаа жените од селото и само си ги собираа: неговите ковчести нозе во изгужваните панталони, испиените образи и, иако никој не се осмели да каже на глас, неговата тага. Тато беше депресивен, само што тој збор тогаш не се користеше. Па така, кога селските жени ќе речеа дека татко ми нешто го јаде однатре, тоа беше засновано исклучиво на наука: недостаток на некаков витамин, спиење во непроветрена просторија, или во најлош случај, работа низ дома. Кутриот човек, можеби бил презафатен, извршувајќи ги во целосна тајност и задачите кои ѝ припаѓаат на жена му.

Поарно болна ќе легнам отколку овој мојот сам да мора да се пегла и таков да ми шета, рече една госпоѓа во поштата, која стоеше позади нас во редот.

Една друга дофрли: Се гледа тоа на човек, каква жена има дома.

А мајка мѝ само занемено ги плати сметките, ме преграби за надлактицата и избега јадосана од поштата како од чума. Знаеше и да му се раздере на тато. Што сакаше он? Сè исчистено, испеглано. Доручек, ручек вечера секогаш на маса. Зарем мораше да шета таков по селото – како да живее сам во некоја кочина, а не во домаќинска куќа покрај здрава и права жена. А тој не дискутираше многу, само ќе одмавнеше со раката: што нѝ е па нам гајле што зборуваат луѓето.

Па, тебе не ти е гајле, ќе вреснеше мама. Ама, мене ќе ме умреш.

Тато си ќутеше. Тато си одеше во шумата. Не ми текнува точно кога почнав да го следам. Го чекав да се спушти по селскиот пат, па ќе се приближев до ровот позади последната куќа на комшиите, загледувајќи ја неговата ситна појава меѓу неподвижните стебла. Понекогаш не ни знаев дали гледам во неговиот грб или во дрво. Кога ќе се осигурав дека доволно се има оддалечено, ќе влезев во шумата. Земјата беше намовната со крцкави гранчиња, лисје и мали прикриени вирчиња, па тешко ми беше да останам незабележлива. Горе, над главите, мокрите и голи гранки на високите дрвја се вкрстуваа и го расцепуваа небото. Околу гумените чизми го чувствував животниот пулс што струеше низ калливата земја и трулото лисје. Тука се беа скриле глистите и кртовите, змијогуштерите и гасениците, мравките и бубашвабите. Водени од животински нагони, сè ползеше, се криеше и прикрадуваше. Меѓу отровните печурки и заплетканите корења, сиот тој срамотен живот се извиваше со леснотија, распуштено и безгласно, додека јас стоев неподвижна, како камен, во своите кинески чизми. После неколку минути поминати во шумата ќе заборавев дека на стотина метри од нас се протега асфалт, еднобоен и прав, како некој безгрижно со раката да нанел шпакла полна цемент врз жива кожа. Ќе заборавев и на куќите, и на жените во куќите кои печат телешки глави, додека на малите екрани двајца љубовници си разменуваат насолзени погледи. Постоеја само тато, шумата и стравот. Подзастануваше, ќе се свртеше и ќе погледнеше кон мене во далечината: како моите дебели раце и нозе го реметеа дивиот мир. Ама не ме здогледуваше. Секогаш истото: ќе се пробиеше длабоко меѓу одалечените стебла, ќе седнеше на еден голем трупец, ќе си ги раскопчаше панталоните и ќе си ја пикнеше раката внатре. Првпат кога го видов мислев дека нешто го мачи; дека го раскинува однатре некаква болка, или јадеж, или тегоба, па се бори да ја истера надвор на влажната земја. Подоцна сфатив дека било нешто друго, дека тато си го правел тоа гадното, она што селскиот џган и пијаниците ги тера да трчаат по градските девојки кога се враќаат навечер од панаѓур. Исплашена гледав наоколу да не се појави некој и во срамот го затекне. Планирав на кој начин да го предупредам, како да бидам доволно брза и да спискам, пред да го фатат на дело. Ама до тоа никогаш не дојде.

Бабите продолжија да ни носат свежи јајца и мед и билки; да ни зборуваат колку е греота таков човек, така да пропаѓа. Во нивните зборови имаше сè помалку разбирање, а сè повеќе отворен прекор. Почнаа да ја избегнуваат мама. Она што на почетокот беше наивно попување, се претвори во страв од зараза. На крајот престанаа да доаѓаат. Ја гледавме само старата русинка, од која купувавме јајца.

Не ми се лути сине, ама, работава со твојот човек не оди на арно, рече тој ден во кујната, додека мама ги редеше јајцата во фрижидерот. Што сè не се зборува по селото… Ти кажувам како на родена ќерка.

Што се зборува по селото?, ја праша мама, задлабочена во внатрешноста на фрижидерот, како да не ја интересира одговорот. Ама рацете ѝ трепереа. Лицето и беше бледо како лушпа од јајце и изгледаше како да ќе се распукне во секој момент.

Да не западнал во некое лошо друштво? Знаеш ли?, праша бабата. Тоа би ни ги решило сите маки: лошо друштво. А мама само одмавна со главата и се фати за челото како да ја очекуваше една од оние тешките главоболки. Што ако и оваа нè напушти? Нема веќе ни јајца да имаме.

Можеби баш заради тие јајца одлучив да преземам нешто. Сè си беше како и обично: се врати од работа и кажа дека ќе оди да си ги разбистри мислите. Се спушти по селскиот пат, а јас го чекав позади последната комшиска куќа доволно да се оддалечи пред да влезам во шумата. Кога стигна до трупецот и си ги откопча панталоните, јас не застанав. Дадов еден чекор, па друг. Тивко како глистите околу чизмите, продолжив да чекорам, истовремено со поглед барајќи доволно голем камен. Еден што беше пола заглибен во мократа земја, светкаше како излижана чинија. Едвај го откопав. Под каменот се појави влажна вдлабнатинка од каде ситните пајаци и глисти хистерично се разбегаа, затекнати од сончевите зраци и моите крупни прсти. Далдисан во својата гадост, не ме слушна кога му се доближив позади грб.

Го удрив двапати по глава пред да се струполи на земја. На каменот остана траг од крв, а на тато траг од земја. Лежеше на страна, исто како да спие, а неговиот разголен орган, збрчкан и валкан како мртво, голо слепо куче, ја допираше калливата почва. Забележав дека сè уште дише. Градите му се дигаа и спуштаа. Му ги закопчав панталоните и го свртев на грб пред да почнам да го давам. Траеше доста долго. Во еден момент ги отвори очите, ама не ме виде. Како суштество без јазик и мисли, гледаше низ мене. Бев уморна. Иако беше онесвестен, длабоко во него, нешто жилаво и тегаво даваше отпор и не сакаше да го напушти. По некое време, одеднаш се откажа.

После тоа си отидов дома и се истуширав, додека мама гледаше серија. Заедно вечеравме пилешка чорба.

Уште го нема тато, реков и си ставив еден прст сол во чинијата.

Само ти јади, сине, рече мама.

Џвакаше парче леб и со полна лажица чорба во вис, маѓепсано ја следеше серијата. Главната глумица пробуваше венчаница, а мама восхитено ја гледаше. Само за неа убавата глумица ја беше пробала венчаницата, како да сака да ѝ рече нешто неискажливо, нешто што само мама може да го разбере. И, како да ја прими пораката, мама задоволно климна со главата, го голтна парчето леб и продолжи да си вечера на раат.

 

 

 

 

 

Превод за Медуза: Елена Петрова 

Расказот Шума е дел од збирката раскази „Млечни заби“ на Лана Басташиќ. Авторсkите права припаѓаат единствено на аворката.

©Lana Bastašić, 2021

НАПИШАНО ОД:
  • Елена Петрова
  • July 27, 2021
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како (не) се известува за родовобазирано насилство
Денешната форма на медиумите, не е само класична, туку сноси моќ и одговорност.
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Јаз
Генерално спортот е преплавен со сексизам на сите нивоа, без разлика дали станува збор за час по физичко во училиште или професионално натпреварување. Спортот е само огледало на родовите стереотипи и нееднаквост, што ја подразбира и нееднаквоста во наградување на достигнувањата.
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Принтот не е мртов
Потрага по еден професионален идентитет.
  • Од Принтот не е мртов
  • ФЕМ 101
Мизогинијата на скептиците за климатските промени
Зошто десничарите толку многу ги мразат Грета Тунберг и Александрија Окасио-Кортез? Истражувачите имаат вознемирувачки одговори на тоа прашање.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
*WAP* на најјако
Или зошто за многу луѓе влажна вагина значи опасна вагина
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Дво децениски разговор помеѓу мајка и ќерка: Интервју со Кристина Атанасова од Main days
Ташната не е само моден додаток кој тежи, виси или го носиме со себе, ташната е олицитворение на нашите животи и активности, како и обидот да ги балансираме.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Ова веќе нема да го толерираме: Протести против сексуалното вознемирување и напади во училиштата во Косово
Протестите беа придружени со акции на социјалните мрежи каде жени и девојки, главно анонимно, споделуваат лични сведоштва на сексуално вознемирување и напади во училишта, на работа и на улица.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Тајната женска историја во македонската литература во 19 век
Од големо значење за развојот на македонската книжевност, особено на расказот како форма е ликот на Марија Х. Зрнева.
  • Од Дијана Петрова
  • ФЕМ 101
Фемицид – од спалувањето на клада до женските инфантициди
Потребно е одвојување и разликување на фемицидот од останатите видови насилство
  • Од Ангелина Станојоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Згодна маратонка го истрча полумаратонот по гаќички“. Tоа што освои прво место е второ.
Родовите норми и стереотипи се овековечуваат и зајакнуваат преку неурамнотеженото и патријархално медиумско претставување на жените и мажите во спортот.
  • Од Ангела Рајчевска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зад секој хомофобичен и трансфобичен напад постои човекова приказна – Oва е мојата
Важно е жртвите на насилство да зборуваат и да пишуваат за своите искуства, доколку се чувствуваат спремни да го напраат тоа, но важно е и нивните пријатели и поддржувачи да им помогнат во процесот на опоравување.
  • Од Марко и Елена
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Oва мое тело не е едно и се менува: Интервју со Верица Недеска
За да го изведе перформансот „Јас, жртвата“ на Прво па женско, по неколкуте години активна работа во областа на филмот, на штиците што живот значат конечно се враќа Верица Недеска.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што навистина не е во ред со „Blonde“
Доминик не го намалува значењето на Мерлин Монро, нејзините победи и успеси, нејзината сила и издржливост, но фрла светло на моментите кои довеле до тоа таа сила да се скрши.
  • Од Билјана Кочоска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Право на избор“
Зошто невакцинирањето не е прашање на телесна автономија.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Политиката на трудничкиот стил на Ријана
Кога ќе се вкрстат правото да имаш контрола врз сопственото тело и правото да се облекуваш онака како што сакаш.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Примените на еротското: еротското како моќ, Одри Лорд
За да се одржи себеси, секоја опресија мора да ги корумпира или изобличи оние различни извори на моќ во културата на угнетуваните кои можат да создадат енергија за некаква промена. За жените, тоа значело да се потисне еротското како можен извор на моќ и знаење од нашите животи.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА
ГУЖ #1 Yaeji
Мислам дека музика може да трансцедентира јазик
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Промоција на Медуза
12 ноември (понеделник) е денот кога Медуза официјaлно се вдоми на meduza.mk. По тој повод организиравме кратка промоција и малку подолга прослава за добар почеток на новата феминистичка веб-платформа.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Пратеничка – да се биде или не?
Од досегашните избори видливо е дека речиси ниедна политичка партија не се залага, континуирано и посветено, за родовата еднаквост.
  • Од Ангелина Цветковска
  • ФЕМ 101
Камала Харис не е феминистичка хероина
Потенцијалната победа на Харис можеби би било кршење на стаклениот плафон, но за жал, не би била вистинска феминистичка победа.
  • Од Елена Гаговска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Инкриминација на демнење е само еден чекор во борбата со системскиот сексизам во македонските институции
Важно е да се напомене дека оваа промена на законикот сѐ уште не е официјално изгласана од страна на пратениците во Сообранието и затоа нејзината имплементација не е започната. 
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Екстремно либерална во ставовите за абортус
Не постои такво нешто како екстремна либерализација на абортусот, постои само отелотворување на репродуктивната слобода на жената за која јас останувам да се борам сè додека овој закон не се усвои!
  • Од Јована Јовановска
  • ФЕМ 101
За изолацијата и перспективите
Перспективата е новиот ментален простор што треба да го отвориме за да може да ја освоиме слободата. Меѓите да се трансцендираат во просторот на можното, наместо во просторот на физичкото и ограниченото.
  • Од Ана Блажева
  • ФЕМ 101
Престанете да го користите феминизмот за да ги продадете вашите производи
Значи - брендови, ако користите феминизам за продажба на вашите производи, еве го мојот совет: надминете ги овие еманципирачки реклами и всушност направете нешто што навистина би помогнало.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Кејт Винслет во „Мер од Исттаун“: средовечноста е далеку од свиснат стомак
Кејт Винслет отсекогаш била смела. Но да има стомак, и тоа таков што се тресе и мрда на начин на кој прилично невпечатливо се мрдаат стомаците на повеќето 45-годишни жени е сè уште доста шокантно и тема на ударни вести.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Интерсекционалноста и улогата на родот во книгата „Седумте мажи на Евелин Уго”
Евелин е жртва на сексизмот - од страна на големиот Холивуд. Евелин е жртва на патријархатот, за кој жената е секогаш виновна, дури и кога молчи.
  • Од Ивана Цилевска
  • КВИР, ФЕМ 101
Улогата на „крвните сестри“ лезбејки во борбата против СИДА во 80-тите
За лезбејките кои храбро се обединиле за да им помогнат на геј мажите заболени од СИДА и им се спротивставиле на стигмата и неправдите врз квир заедницата.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Женскиот поглед во визуелната уметност: Во комуникација со делото
Погледот отсекогаш бил, и е, политички.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Не мора да сме среќни за празниците
Настранување од божиќниот идеал во филмската нарација на Carol
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Инстаграм – гнездо на уметнички
Неколку уметнички чии дела варираат од забранети автопортрети до искрени исповеди и ноар фотографии.
  • Од Анастасија Марковска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Sex Education – серијата што ми требаше кога бев тинејџерка
Клинката на Отис и Мејв покажува дека има потреба од таков тип на советување – како од искусни терапевти, така и од врсници. Затоа што не е сеедно дали доволно се познаваме себеси – емоционално и сексуално.
  • Од Мартина Јаневска
  • ФЕМ 101
So long 2019!
Со цел да ја затвориме оваа година, прашавме неколку од нашите авторки што е тоа по што ќе ја паметат изминатата година.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Марш за 8 Март
Сиромаштијата има женско лице.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дали „Еуфорија“ навистина го идеализира користењето на дроги?
„Помислата дека можеби можам да бидам добра личност ме поттикнува да пробувам да бидам добра личност,“
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Од мое гледиште – обука за критичко феминистичко пишување на Прво па женско#9
Ги очекуваме вашите апликации до 28 мај
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram