Тематскиот фокус на фестивалот е ЕКСТАТИЧНИ ТЕЛА. Овогодишниот кураторски избор на фестивалската тема се потпира на феминистичкото и квир наследство и тековниот придонес во теоријата, уметноста и политиката, а кое ги поставува телесноста, субјективитетот и афектите како централни оски на критика, мобилизација, изведба и промислување.

Во прилог во целост го споделуваме воведниот текст од кураторот на фестивалот Славчо Димитров, а на линкот може да го најдете каталогот со деталната програма на настани.

Со допирање на другиот телото е тело, апсолутно одвоено и споделено [partagé].

Апсолутноста [l’absoluité] на неговата смисла и апсолутноста на смислата „воопшто“

(ако постои такво нешто) не се чува „внатре“ во него,

зашто самoто тоа не е ништо друго освен бидувањето-изложено,

бидувањето-допрено на ова „внатре“. Како тело, апсолутното е заедничко, тоа е заедница на тела.

„Како тело“, но толку; односно нема ништо друго освен оваа одвоеност и споделеност [ce partagé]…

Ни означување, ни објава, ни овоплотување, a ни откровение.

Телото го изложува – телото; телата се изложуваат едно со друго…

Да се биде изложен, изложувачки: тоа е кожата, сите различни видови кожа,

овде-онде отворени и претворени во мембрани, секретливи,

истурени во внатрешноста на себеси, или поскоро без да имаат ни внатрешност ни надворешност, апсолутно, континуирано преминувајќи од едното во другото,

секогаш враќајќи се на себеси без да имаат локус или место каде што можат да воспостават себност

и така секогаш враќајќи се кон светот, кон другите тела кон кои се изложени,

во истиот гест кој ги изложува на себеси.

 Жан Лик Нанси, „Корпус“

Дарежливоста не може да се редуцира на разменска економија помеѓу суверени индивидуи.

Таа попрво ја претставува отвореноста кон другите, којашто не само што им претходи

и ги воспоставува односите во заедницата туку го конституира себството како отворено кон другоста.

Изворно, дарежливоста не претставува трошок на сопственоста и поседот, туку

распоседнување на себноста, бидувањето-предаден на другите коешто го испресекува секое

самосодржано его, коешто го испресекува самопоседувањето.

Така сфатената дарежливост се случува на претрефлексивно ниво,

на ниво на корпореалноста и сензибилноста, и на тој начин ја избегнува калкулацијата

специфична за разменската економија. Дарежливоста е бидувањето предаден на другите

без делиберација во полето на интеркорпореалноста,

бидување предаден коешто го конституира себството како афективно и како афектирано,

коешто ги конституира општествените релации и она што е дадено во релацијата.

Розалин Дипрос, „Корпореална дарежливост“

Викендот на гордоста во Скопје годинава се одржува по десетти пат, а неговата цел е да создаде простор за презентирање и промовирање на ненормативните форми на светообразување или, со други зборови, на односите, афектите, идентитетските позиции, телесните стилови и сензибилитети кои од хетеронормативниот, националистички и неолиберален капиталистички контекст се обележани како квир, ексцентрични и неуспешни.

Доколку тргнеме од претпоставката дека интерсекционалноста е клучната парадигма преку која се конструираат и перформираат сите идентитетски позиции, вклучително и родовите и сексуалните идентитети, со програмата сакаме да понудиме повеќеслојна критика на бинарниот родов систем, хетеронормативноста и националистичката хомофобија, како и на пресечните точки на опресивните, дисциплински режими на моќ со класата, етничката припадност, расата и здравјето. Квир особеноста, или настраноста, како почетна идеја на Фестивалот, означува начин на живот, уметност на стилизација на сопствениот и колективниот живот, политичка алатка и став преку кој се дава отпор против доминантните модели на моќ/знаење со кои одредени сексуални и родови идентитети се оркестрираат и регулираат како „нормални“, додека други, пак, како „настрани“ и „изопачени“. Квир политичката и културна ориентација се занимава со критичко истражување и проблематизирање на нашите желби и копнежи за конформизам и нормалност, вклучително и на хегемонските претпоставки и вредности за љубовта, интимноста, сродството, отелотворувањето, капиталистичката конкурентност и еготизам, комодитетскиот фетишизам, како и современите дискурзивно-материјални перформативи на нацијата-држава.

Фокусот на програмата на Викендот на гордоста е насочен кон културните и уметнички перформативни практики, вклучително и визуелни и современи уметнички практики преку кои се обработуваат теми како што се отелотворувањето, афектот и субјективитетот со посредство на различни медиуми. Изборот се заснова врз нашата посветеност на идејата дека „естетското“ е суштински вкоренето во телесното искуство, и како такво се наоѓа во основата на општествените, културните и политичките искуства. Одовде, доколку политичката идеологија и хегемонските културни модели ги пренесуваат сопствените наредби врз телата на граѓаните, при што ги оформуваат нивните емоционални ориентации и сензибилитети (естетскиот домен), телото и афектните и емоционални односи стануваат клучно место за обмислување и создавање на отпорот и алтернативните животни форми. Со други зборови, хетеронормативната идеологија и маскулинистичкиот културен поредок функционира преку перформансите и ритуалите со кои се мобилизираат и кореографираат нашите движења, енергии, желби, афекти и телесни потенцијали и со кои се регулираат односите меѓу телата во социјалните простори. Преку уметноста на перформанси и телесната уметност се мобилизираат токму ваквите притисоци на моќ врежани врз нашите тела, и субверзивно се пренасочуваат во алтернативни и ненормативни насоки. Телото, во критичките феминистички и квир перформативни практики, претставува бојно поле на кое се актуализираат и оспоруваат односите на моќ.

Во текот на изминатите години учество на Фестивалот зедоа многумина светски реномирани уметници, вклучително: Vaginal Davis (САД/Германија), Boryana Rossa (Бугарија/САД), CASSILS, француското дуо Helene Barriere и Victor Marzouk, Dominic Johnson (Велика Британија), дрег кабаре колективот од Белград – Ефемерни исповеди, The John (Македонија), Ивана Драгшиќ (Македонија), Aerea Negrot (Германија), Del LaGrace Volcano (САД), Иво Димчев (Бугарија), Franko Dota (Хрватска), David Hoyle and the Lipsinkers (Велика Британија), Travis Alabanza (Велика Британија), Ron Athey (САД), Rachael Young (Велика Британија), boychild (САД), Hermes Pittakos (Грција), PANSY (Германија), Lauren Berlant (САД), David M. Halperin (САД), Felix Gonzalez-Torres (САД), Pauline Boudry и Renate Lorenz (Германија/Швајцарија), Karin Michalski (Германија), Federica Dauri (Италија), Христина Иваноска, Велимир Жерновски (Македонија), Keijaun Thomas (САД), STEAM ROOM (Македонија/Бугарија/Шведска), Јован Јосифовски (Македонија), FRANKO B (Велика Британија/Италија), Nao Bustamante и Marcus Kuiland Nazario (САД), SPIT! Manifesto Collective (Велика Британија), Дарко Алексовски (Македонија), Зорица Зафировска (Македонија), Јелисавета Благојевиќ (Србија), џез-триото СВЕТЛОСТ (Македонија) и многу други.

Тематскиот фокус на СПВ 2022 е ЕКСТАТИЧНИ ТЕЛА. Овогодишниот кураторски избор на фестивалската тема се потпира на феминистичкото и квир наследство и тековниот придонес во теоријата, уметноста и политиката, а кое ги поставува телесноста, субјективитетот и афектите како централни оски на критика, мобилизација, изведба и промислување.

Истражувањата на отелотворениот живот, субјективитетот и моќта во рамки на феминистичките и квир уметнички, теориски и политички практики претставуваат недвосмислена критика на историското, маскулинистичко и хетеронормативно обезвреднување на корпореалниот и афективниот живот, а којшто во историјата на уметноста, политиката и филозофијата е отфрлен како пречка и ограничување на Разумниот човек (маж) (Lloyd, Jones), како пасивна, ирационална и потисната материјална реалност асоцирана со стереотипизирачките слики и репрезентации за жените, квир луѓето и расните и културните малцинства, поставена во хиерархизирана бинарна рамка и опозиција со машкиот ум, разумот, когнитивните апстрактни капацитети, безинтересната естетичка дистанца, културата, технологијата и симболичкиот живот на западниот, цивилизиран субјект.

Дополнително, оваа хегемониска западна и маскулинистичка епистемолошка и политичка рамка се потпира на претпоставката за телото како изолирана, омеѓена, ограничена, индивидуализирана, природно фиксирана и трансисториска, контролирана од умот и рационално дисциплинирана материјалност, наспроти која стои авторефлексивната автономна свест и волја како извор на идентитетот, којшто останува непроменет низ изведбените телесни акти и им претходи. Ваквиот модел на обестелеснет самоидентитет не само што стои истрајно во темелите и праксите на нашите доминантни морални и политички системи, туку е во коренот и на мноштво неправди и нееднаквости, вклучително и хомофобијата, сексизмот, расизмот итн. Од една страна, ваквиот модел поставува универзално и нормално себство како услов за еднаквост и признавање пред Законот, себство на коешто телесноста му е пасивно потчинета и истата треба да ги следи насоките за соодветно отелотворување на нормалниот идеал и свест, при што сите оние чиишто тела и идентитети не ги отелотворуваат нормативните рамки, се прогласуваат за настрани, ексцесивни, прекумерни итн. Од друга страна, ваквиот модел определува соодветни места за различните тела категоризирани во рамки на социјалната структура, и сите тела кои се екстатични, или „надвор од своите места“, се подложни на патологизации и исклучувања. Ова е историјата на сексуално и родово малцинските тела и идентитети.

Критичката феминистичка и квир општествена, политичка и уметничка практика, наспроти оваа хегемониска рамка, во преден план ги става отвореноста и проточните граници на телесноста, односно релационата, еколошката и процесуалната перформативност на телесната материјалност, полот и родот, како и етичките и политички импликации кои произлегуваат од онтолошката претпоставка за телесната ранливост, изложеност, неизвесност и променливост. Исто така, феминистичките методологии на половата разлика и корпореалниот феминизам фрлаат светлина врз маскулинистичкото рационалистичко и универзализирачко исклучување на женскиот субјект, неговата разлика, мноштвените телесни капацитети и отелотворената релација со мајчиното тело.

Понатаму, феминистичките и квир перформативни уметности и боди арт ги ставаат во преден план тензиите на моќта испишана по човековите тела како клучен предмет и медиум за уметничка критика и експериментирање, манифестирајќи на тој начин нов став за телесноста и нејзина ревалоризација.

Современите методологии во општествените и хуманистичките науки, под силно влијание на феминистичкото и квир наследство, ги воведоа и дискурсите и теориските истражувања попознати како „афективниот пресврт“, „корпореалниот пресврт“, и „новите материјализми“, свртувајќи го, исто така, вниманието и кон трансдисциплинарните иследувања и уметнички практики коишто во преден план ги ставаат интерсекциите помеѓу науката, технологијата, моќта и телата. Продорот на студиите на телото и афектите во рамки на овие многукратни и разнолики истражувања изврши сериозно и непревидливо влијание врз разбирањето на корпореалноста, материјата и афектите, покрај и отаде рационалистичките, конструктивистичките, лингвистичките и дискурзивните методологии, анализирајќи ги истите како: а) клучни во производството на отелотворениот субјект, како вплеткан во многукратни материјално-симболички состави; б) изложувајќи ги притоа како комплексни, процесуални, недетерминирани, релациони, и постојано отворени кон ефектите на контингентните средби и настани, како продуцирани и продуктивни за различни форми на социјалност, подложни на, но истовремено и инвентивни и отпорни во однос на политичката регулација и дисциплина; и како в) материјални реалности коишто имаат виталност и дејствителност по себе, кои се конститутивни за општествените и политички структури, но и кои, поради нивната динамичност, не може да бидат редуцирани на пасивна материја и површина за општествена, дискурзивна и политичка инскрипција.

Сите погоре елаборирани дискурси и практики имплицираат онтолошка дарежливост карактеристична за телесноста, а која произлегува од конститутивната екстатичност, отвореност, и излегувањето надвор од сопствените граници на отелотворениот субјективитет. Односно, од насоченоста кон другоста (како човечката така и нечовечката другост) којашто му претходи и го условува индивидуалното телесно постоење и неговите граници, којашто им претходи и ги воспоставува односите во заедницата, и го конституира себството како секогаш веќе отелотворено и екстатично себство, како разлика и сингуларитет, како неисцрпен потенцијал за трансформација условена од плуралноста.

Ваквата онтолошка, телесна и афективна дарежливост го распоседнува поседничкиот и господаречки субјект на капиталистичкиот патријархат и отвора хоризонт кон радикално преосмислување на хегемониските етички, политички и општествени парадигми, размислување вкотвено токму во претрефлексивната интеркорпореална отвореност кон другоста (Diprose), коешто ја буди и мобилизира идејата за правда вкоренета во плотта и телесноста. Или, како што тврди феноменологот Дејвид Левин, како правда „којашто не е само апстрактен идеал, принцип создаден од умот; туку како критичка мерка вкоренета во телото. Преку телесноста носиме рудиментарно, претконцептуално формирано чувство за правда. Овој искуствен темел на правдата не може да биде препознаен доколку не го спасиме телото од неговата реификација, неговата опредметеност“.

Тргнувајќи одовде, овогодишниот Викенд на гордоста ја става онтолошката екстатичност на телесниот живот во фокусот на уметничките, културните и теориски пракси кои ќе бидат дел од програмата. Тие ѝ пристапуваат преку различните историски, културни, уметнички и социјални практики на квир луѓето, практики кои сведочат за, и ја мобилизираат како место на отпор конститутивната екстатичност и релационост на телото и субјективитетот, дури и во оние ситуации во кои таа служи за стигматизација и исклучување на квир телата.