Верувам дека за повеќето луѓе кои ги познавам, 2019 испадна година која ќе се памети. Се случија неколку историско вредни моменти за нашата земја и заедница, како на пример првата Парада на гордоста, Законот за абортус и за антидискриминација, како и помали, но еднакво важни и убави работи како Битола на Princess Donatsu. За мене лично, она што ми ја одбележа ова година е развојот на оваа платформа, преку која имавме можност да проследиме (речиси) сè што се случи во 2019 година, а што е важно за нас како феминистки и феминисти. Со цел да ја затвориме оваа година, прашавме неколку од нашите авторки што е тоа по што ќе ја паметат изминатата година.

Елена Гаговска

За жал, не можеме да кажеме дека 2019-тата година беше феминистичка на глобално ниво, како и впрочем секоја година до сега бидејќи хегемонијата не може да биде феминистичка. Во моментот таа е капиталистичка, патријархална и сѐ повеќе десничарска. Трамп е претседател во САД, Болсенаро во Бразил, Моди во Индија и од скоро Борис Џонсон е премиер во Велика Британија. Светот станува сѐ понеолиберален, позагаден и понеднаков. Се разбира дека оваа година имаше и многу позитивни работи, како на пример зајакнувањето на движењето против климатската криза во светот, а и во Северна Македонија. Но, некогаш и тоа не е доволно и често потребно ни е да најдеме засолниште од сите лоши и депресивни случувања кои нè опкружуваат. Јас тоа засолниште го најдов во квир заедниците на Скопје и Берлин. Го најдов на настаните кои беа дел од Скопје Прајд викендот, на алтернативни берлински дрег шоуа како Venus Boys и настапите на прекрасната и пресмешната Olympia Bukkakis, на Скопската Парада на Гордоста и на излегувања со пријатели во Берлин. Светот сѐ уште не е феминистички, но мислам дека барем во нашата заедница пробуваме да создадеме феминистички и квир простори. Нашата работа е далеку од завршена, но за сега имаме места каде барем за кратко време се чувствуваме поослободено. Целта е некогаш тоа место да биде светот.

Јована Јовановска

2019 година за мене ја обележа женската солидарност, новиот закон за абортус кој конечно ја подигна рапродуктивната слобода на жената на повисоко ниво, првиот Прајд на кој ги преплавивме улиците со слобода и љубов, акциите за подигање на свеста за сексуалното вознемирување и насилство, активното зборување на мегафон на улица…Беше супер година! Кон нови предизвици во новата.

Мери Цветковска

После долгогодишна работа во областа на неформалната врсничка едукација и сите останати активности на ХЕРА преку кои апелираше за потребата од Сеопфатно Сексуално Образование во училиштата, конечно Владата ги препозна овие барања и донесе одлука ССО да биде пилотирано во училиштата. Имено, четири училишта од рурална и урбана средина ќе бидат избрани за пилот-програмата за сеопфатно сексуално образование (ССО), која треба да стартува од септември 2021. ССО ќе биде изборен предмет за учениците во осмо и деветто одделние, а ќе го предаваат наставници и/или претставници на стручните служби на училиштата, кои ќе бидат сертифицирани и ќе поминат соодветна обука.
Дека ССО е важно и неопходно потврди и спроведеното истражување од страна на ХЕРА чии резултати покажуваат дека повеќе од 90 отсто од родителите се согласуваат да се воведе сеопфатно сексуално образование во основните училишта.Во телефонското истражување беа анкетирани 800 родители/старатели за препораките на УНЕСКО-моделот на сеопфатното сексуално образование да ги вклучи темите кои треба да бидат изучувани во образовниот систем.
Додека се случуваат овие промени во формалното образование, ХЕРА заедно со врсничките едукатор/ки не губеше време и активно работеше на неформалната едукација која опфати 500 млади ширум Македонија од рурални и урбани средини.Младинската група ХераМлади освен едукацијата има и многу други „канали“ преку кои ги информираат и забавуваат своите врсници.Радио емисијата Секси Маало која се емитува секоја втора среда на Радио Моф е еден од тие медиуми на Хера Млади преку кој на емпатичен и креативен начин ги поддржуваат и мотивираат младите, укажувајќи им на тоа дека не се сами и во борбата за информирана и здрава младина.
ХЕРА исто така беше директно вклучена во изработката на новиот закон за прекинување на бременоста (2019) со кој се промени целиот пристап на државата кон ова прашање и се воведоа новини кои имаат основа во човековите права – почитување на телесниот интегритет и слободата на одлучување за своето тело. Со новиот закон:
-Се укинува задолжителното пристрасно советување
-Се укинува тридневното чекање по советувањето.
-За повеќе од десетпати се намалуваат казните за здравствените институции и лекарите.
-Жените не треба да докажуваат дека биле силувани за да можат да абортираат
-Жените не треба да го докажуваат својот социјален статус за да можат да абортираат – доволна -ќе биде нивната лична изјава за социјалната состојба.
-Се воведува медикаментозниот абортус (абортус со лекови).
-Абортусот до 9. недела од бременоста ќе може да се изведува со медикаментозен абортус и во гинеколошките ординации.
-Се укинува Првостепената комисија во болниците за одлучување за абортус меѓу 12. и 22. недела од бременоста.

Бојана Јовановска

2019 ќе ја оставам зад себе со многу покренати прашања за стравот, за пречесто присутното чувството на небезбедност и некомфорност во јавниот простор, за нормализацијата на вознемирувањето и насилството.

Елена Петровска

Годинава за мене беше исклучителна и исполнета со повеќе историски моменти, како и поттикнати и исполнети иницијативи за правата на ЛГБТИ заедницата – заедно, солидарно, моќно, со многу колеги, активисти, соборци/ки и поддржувачи, како никогаш досега. Оваа година започна со извонредна вест дека Коалиција Маргини ја доби државата пред Судот во Стразбур во случајот „Икс против Македонија“ за правата на трансродов маж. Со ова државата има за приоритет законски да ја подобри рамката со која ќе се унапредат правата на една од најмаргинализираните и ранливите заедници кај нас – трансородовите луѓе.
Годината ја обележа и нашата поддршка во формирањето на првата неформална Интерпартиска парламентарна група за унапредување на ЛГБТИ правата во Парламентот кај нас. Small fun fact> Оваа група е втора по големина во Собранието, веднаш по Клубот на жени пратенички 🙂
За прв пат во историјата на државата, пратеници се заложија за застапување за правата на ЛГБТИ луѓето во Парламентот, а со тоа заеднички ги поставивме прашањата за проблемите и потребите на ЛГБТИ луѓето високо на парламентарната агенда, како и во соработката со многу институции. За мене исклучително важен е еден Ле Четврток кога го прославивме денот на лезбејската видливост како јавен настан во Short Bus кафе, а дел од ЛезФем присуствувавме и на првиот Лезбејски марш кој што се случи во Тирана <3 кој што беше неверојатно позитивен и убав, претставувајќи ја солидарноста, стамината и желбата за промена на општеството на ЛГБТИ движењето. Среќна бев што сите групи од оваа заедница на едно место го покажаа тоа како порака за менување на работите на подобро во сите држави во регионот. Со решителност и храброст помина оваа година, една од најубавите за мене, воопшто  ♥

Се читаме во 2020 ♥ ♥ ♥