Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ФЕМ 101
Проблемот кој нема име
Извадоци од поглавјето од книгата Женската Мистика (The Feminine Mystique, 1963), Бети Фридан

Проблемот беше закопан, премолчен, долги години во главите на американските жени. Се работеше за чуден поттик, чувство на незадоволство, жед која жените ја чувствуваа во средината на дваесеттиот век во САД. Секоја сопруга од преградието сама се бореше со таа жед. Додека ги местеше креветите, купуваше намирници, материјалите на прекривките и беа во тон, јадеше сендвичи со путер од кикирики заедно со нејзините деца, ги носеше на извидници, легнуваше покрај нејзиниот сопруг секоја ноќ – таа се плашеше самата да си го постави нечујното прашање – дали ова е тоа?

Повеќе од петнаесет години, за ова страдање не беше напишан ниту еден збор меѓу милиони зборови напишани во врска со жените, за жените, во сите колумни, книги и статии од експерти кои им кажуваа на жените дека нивната улога е да трагаат по сопствената исполнетост како сопруги и мајки. Одново и одново, жените го слушаа гласот на традицијата, во духот на Фројдовската софистикација, укажувајќи им дека не можат да посакуваат повеличествена судбина од онаа која им налага да се самоглорифицираат во сопствената женственост. Експертите им кажуваа како да фатат маж и како да го задржат, како да ги дојат децата и да се соочат со обуката за одење во тоалет, како да се справат со сестринското или братското ривалство и адолесцентното бунтовништво; како да купат машина за миење садови, да печат леб, да приготвуваат полжави на гурмански начин и да изградат базен со свои раце; како да се облекуваат, изгледаат, да се однесуваат поженствено и да го направат бракот повозбудлив; како да ја спречат предвремената смрт на своите сопрузи и израснувањето на нивните синови во деликвенти. Беа научени да ги жалат невротичните, неженствените, несреќни жени кои сонуваа да станат поети, физичари или претседатели. Научија дека вистински женствените жени не сакаат кариера, високо образование, политички права- независноста и можностите за кои се бореа старомодните феминистки. Некои жени, во четириесеттите и педесеттите години сè уште болно се сеќаваа како се откажале од тие соништа, но повеќето помлади жени веќе не ни размислуваа за нив. Илјадници експертски гласови ги аплаудираа нивната женственост, нивното приспособување, нивната нова зрелост. Сè што жените требаше да направат е да ги посветат своите животи од најрано задевојчување (girlhood) на потрага по сопруг и раѓање деца.

При крајот на педесеттите години на минатиот век просечната брачна возраст на жените во Америка се спуштила на 20 години и континуирано се намалувала – до тинејџерските години. Четиринаесет милиони девојки веќе беа верени до 17 годишна возраст. Процентот на жени кои одеа на факултет во споредба со мажите се намали од 47% во 1920 на 35% во 1958 година. Еден век порано, жените се бореа за високо образование; сега девојките се запишуваа на факултет за да најдат сопруг. До средината на педесеттите, 60% го напуштија факултетот за да се омажат, или поради стравот дека премногу образование би било пречка за брак. Универзитетите изградија домови за “студенти во брак”, но студентите кои престојуваа таму речиси секогаш беа сопрузите…

 

illustration: The Reconstructionists

…Во доцните 50-ти, наеднаш бил забележан еден социолошки феномен: една третина од Американкитебиле во работен однос, но повеќето не биле млади и мал број од нив ја граделе сопствената кариера. Тие биле мажени жени кои имале работа со скратено работно време, во сектор за продажба или административна работа, а работеле за да можат да ги школуваат своите сопрузи, да ги пратат нивните синови на факултет или да помогнат во исплатата на хипотеката. Или пак, биле вдовици кои финансиски ги поддржувале своите семејства. Сѐ помалку и помалку жени работеле на професионално поле. Недостатокот на вработени во негувателните, социјални работи и наставни професии предизвикале криза во скоро сите градови ширум Америка. Загрижени за водството на Советскиот Сојуз во вселенската трка, научниците констатирале дека најголемиот извор на неискористена интелектуална моќ на Америка е жените. Но, девојчињата не сакаа да студираат физика: тоа било “неженствено”. Една девојка одбила стипендија за природни науки на Универзитетот Џонс Хопкинс за да се вработи во канцеларија за недвижнини. Сѐ што сакаше, рекла таа, беше она што секоја американска девојка го посакува – да се омажи, да има 4 деца и да живее во убава куќа во убаво предградие.

Приградска домаќинка – сликата од соништата на младите Американки и предмет на завист, како што беше кажано, на жените ширум светот. Американската домаќинка- ослободена од науката и уредите за заштита на работна сила, опасностите при породување и болестите на нејзината баба. Таа беше здрава, убава, образована, загрижена само за нејзиниот сопруг, нејзините деца, нејзиниот дом. Нашла вистинска, женска исполнетост. Како домаќинка и мајка, беше почитувана како целосен и рамноправен партнер на мажот во неговиот свет. Ја имаше слободата да избере автомобили, облека, апарати, супермаркети; таа имаше сè за кое жените сонуваа.

Петнаесеттина години по Втората светска војна, мистичноста на женската исполнетост се претвори во негувано и самоодржливо јадро на современата американска култура. Милиони жени ги живееја своите животи во улогата на оние убави слики на американската приградска домаќинка, бакнувајќи ги своите сопрузи за “збогум” пред прозорецот, депонирајќи го својот караван со деца на училиште и насмевнувајќи се додека го испробуваа новиот електричен восок на гланц-чистиот под од кујната. Тие сами печеа леб,ја шиеја сопствената облека и облеката на своите деца, ги пуштаа своите нови машини за перење и сушење алишта по цел ден. Ја менуваа постелнината на креветите двапати неделно наместо еднаш, слушаа предавања по вештини за правење ќилимчиња за возрасни и ги сожалуваа нивните кутри, исфрустрирани мајки кои некогаш сонувале да имаат кариера. Единствениот сон кој тие го имаа беше да бидат совршени сопруги и мајки; нивната најсериозна животна амбиција- да имаат 5 деца и убава куќа, нивната единствена борба- да си најдат, а потоа да ги задржат своите сопрузи. Не размислуваа многу за нефеминистичките проблеми надвор од нивниот свет дома; тие сакаа мажите да ги носат големите одлуки. Беа гордина нивните женски улоги, и со гордост на пописите потпишуваа- “Професија: домаќинка”.

Ако една жена имала проблем во 1950-тите и 1960-тите години, таа знаела дека сигурно нешто било погрешно или со нејзиниот брак или со неа. Другите жени беа задоволни со своите животи, помисли таа. Што жена ќе беше ако не чувствуваше мистериозна исполнетост додека го полираше кујнскиот под? Толку и беше срам да го признае сопственото незадоволство што никогаш немаше можност да дознае колку други жени се чувствувале исто како неа. Кога се обидуваше да му каже на сопругот, тој не разбираше за што му зборува. Дури ни самата таа не разбираше. Повеќе од 15 години, на жените од Америка им беше потешко да зборуваат за овој проблем отколку да зборуваат за секс. Дури и психоаналитичарите немаа име за овој проблем. Кога една жена ќе посетеше психијатар за да добие помош, нешто што го правеа голем број на жени, таа ќе кажеше- “Колку сум засрамена” или “Мора да сум безнадежно невротична”. “Не знам што не е во ред со жените денес”, неспокојно рече еден психијатар од предградието. “Знам само дека нешто не е во ред затоа што поголемиот број на моите пациенти се жени. И, нивниот проблем не е сексуален.” Сепак, поголемиот број на жени со овој проблем не одеа да поразговараат со психоаналитичар. “Не се случува ништо погрешно, навистина”, си кажуваа одново. “Нема никаков проблем.”
…Наидов на многу индиции зборувајќи со приградски лекари, гинеколози, акушерки, клиники за советување за деца, педијатри, педагози во средни училишта, универзитетски професори, брачни советници, психијатри и министри – прашувајќи ги за нивното лично искуство стекнато при третирање на Американките, а не прашувајќи ги за нивните теории. Станав свесна дека постои сè поголем број на докази, од кои многу не беа објавени јавно, бидејќи не соодвествуваа со сегашниот модел на мислење за жените- докази кои ги поставуваат прашањата за стандардите на женската нормалност, женското прилагодување, женската исполнетост и женската зрелост со кои повеќето жени сѐ уште пробуваа да живеат.

Во ново, чудно светло почнав да го гледам враќањето на Американката/Американецот кон раниот брак и големите семејства кои предизвикуваат експлозија на населението; неодамнешното движење кон природно породување и доење; приградскиот конформитет, како и нови неврози, карактерни патологии и сексуални проблеми пријавени од страна на лекарите. Почнав да согледувам нови димензии на старите проблеми кои веќе долго време беа земени здраво за готово кај жените: менструални потешкотии, сексуална фригидност, промискуитет, страв од бременост, постпартум депресија, голема појава на емотивен слом и самоубиство кај жените во нивните дваесетти и триесетти години, криза поради менопауза, т.н. пасивност и незрелост на американските мажи, дискрепанцата помеѓу тестираните интелектуални способности во детството на жените и нивното достигнување во повозрасно доба, променливата појава на сексуалниот оргазам кај возрасните американски жени и постојаните проблеми во психотерапијата и образованието на жените.

Ако сум во право, проблемот што нема име кој што врие во главите на толку многу американски жени денес не е прашање на губење на женственоста или превисок степен на образование, ниту пак на барањата на семејството. Тој е далеку поважен отколку што некој може да препознае. Тој е клучот за други нови и стари проблеми што ги мачат жените, нивните сопрузи и деца, и со години ги збунуваат нивните лекари и воспитувачи. Можеби е и клучот за нашата иднина како нација и култура. Ние повеќе не можеме да го игнорираме тој внатрешен глас кај жените кој вели: “Сакам нешто повеќе од мојот сопруг, моите деца и мојот дом”.

 

НАПИШАНО ОД:
  • Гала Насева
  • December 7, 2018
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Оставете им го тоа на настраните“ – осветлување на патеката за соработка вон меѓународните граници
ЛГБТИ+ активистите го предводат патот на помирувањето во регионот со формирање искрени меѓугранични релации.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Портрет на жената во огнот ги прекршува уметничките конвенции
Ако бидувањето гледан се изедначува со бидувањето објектификуван, тогаш Мариан и Елоиз меѓусебно се гледаат еднакво долго и еднакво длабоко, па какви било нееднаквости помеѓу нив исчезнуваат.
  • Од Анастасија Марковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Фактот што не знаеме доволно за матката ни штети на сите нас
Очајно е потребно да станеме подобри во разговарање за репродукција на искрен и отворен начин. Затоа што ако одбраната на вашата позиција бара да се потпрете на невистини, тогаш можеби треба да се запрашате дали воопшто се работи за одбрана.
  • Од Гала Насева
  • КВИР, ФЕМ 101
Радикална пријателска љубов
Зошто да не ја славиме пријателската љубов на начинот на којшто ја славиме романтичната љубов?
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Што направивме: Краток осврт на една година Медуза
Пред точно една година во јавниот простор се појави Медуза со првиот текст „Феминизам, јас и ти“, но всушност Медуза во мојот живот се појави пред точно две години.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Од историјата на женското движење: циклуси на изгубено-најдено
Критички предлог [анти-приказ] Susan Faludi, Backlash (New York: Crown, 1991), 552
  • Од Ивана Хаџиевска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
IN-YOUR-FACE КОНЦЕПТУАЛНА УМЕТНОСТ: Кон отворањето на првата самостојна изложба „Ова објективизирано тело“ на Марија Ангеловска
Со изложбата „Ова објективизирано тело“ се отвори седмиот по ред Фестивал за феминистичка култура и акција ПРВО ПА ЖЕНСКО, кој се одржа во просториите на МКЦ од 9 до 12 мај, 2019 година.
  • Од Мања Величковска
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Жените во Собрание: Претставување, дејствување и политичка моќ
За подобрување на застапеноста и учеството на жените во Собранието потребни се уште многу напори, и законски, но и суштински.
  • Од Сара Миленковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како општеството гледа на моќните жени преку приказот на Медуза
Изгуглај било чие име на позната жена, од Ангела Меркел до Ненси Пелози, во склоп со зборот Медуза. За сите нив ќе добиете резултати со фотошопирана слика од нивниот лик како горгона.
  • Од Моника Јамандиловска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Собир за одбележување 80 години од создавањето на АФЖ
Регионален настан за одбележување на 80 години од основањето на АФЖ инициран од феминистичките колективи од просторот на поранешна Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто жените „не се смешни“
Знаевте ли дека жените не се смешни? Јас дознав пред некое време. Штета, а баш мислев дека јас сум смешна, барем според реакциите на луѓето околу мене. Изгледа се преправале.
  • Од Благица Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цената на менструалната сиромаштија
Даночењето на производите за менструална хигиена како неесенцијални производи има сериозни последици.
  • Од Ангелина Цветковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шира и моќта на различноста
Серијата може да ја гледате сами или со деца, погодна е и за големи и за мали, а особено за сите девојчиња кои растат и имаат потреба да се најдат себеси во активна улога која значи нешто за подобрувањето на светот или општеството во кое живеат.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Проблемот со ,,школите за женственост“  
Сите совети за работа на себе паѓаат во вода ако поттикот е машката валидација, а резултатот е женската сервилност
  • Од Елена Кузмановска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како да се подготвиме за апокалипсата?
Кон романот ,,Време”од Џени Офил
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Митот за (не)дисциплираните девојки
„Таа беше најдисциплинираната, најпочитуваната, најсредената - совршена девојка, толку совршена што може да те извади од кожа. Накаде се стремеше таа? Ја следев. Таа можеше да ги среди дури и полиците на празнината“.
  • Од Кристина Атанасова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Пенси во Неапол или за: ведрата трагичност на расличностувањето
Излезот од мапата на повредите, неочекувано може да биде светкав, и пред сѐ игрив. Тоа го покажа и Пенси.
  • Од Вики Младенова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Септемвриско издание на Skopje Pride Weekend
Септемвриската програма на Skopje Pride Weekend ќе се одржи од 15 до 17 септември.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Фудбалот е за девојчиња, како што и куклите се за момчиња
Родителите и старателите немаат намера да се однесуваат поинаку кон момчињата и девојчињата, но доказите покажуваат дека тие очигледно го прават токму тоа.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Со ПичПрич ги нормализираме женските искуства: Интервју со Ана Василева и Румена Бужаровска
Оние жени што ќе се охрабрат да зборуваат за нешто субверзивно и проблематично на сцена со самото нивно појавување веќе прават општествено поместување.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во нашите учебници жените се „невидливиот род“
Во учебниците на просторот на Југославија секогаш побројни биле коњите (на војсководците), отколку жените.
  • Од Ивана Хаџиевска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто толку малку мажи читаат книги напишани од жени?
Без разлика дали се работи за Остин или Атвуд, за сестрите Бронте или добитничките на Букер, статистиките откриваат дека мажите немаат желба да читаат жени, а тоа си носи свои последици.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
ДВОЈНО НЕВИДЛИВИ
Попреченоста не е одлика на личноста, попреченоста е продукт на општеството во кое живееме.
  • Од Бојана Јовановска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Јавна соба е бедна група и слично“: Или како да ги обесхрабриш жртвите да пријават насилство
Да, секако феминистките мислат дека јавна соба е бедна група, но исто така знаат дека е криминална група, а тоа е многу, многу поважно. Крајно време е и институциите да се качат на овој воз и да престанат да им даваат ветер во грб на насилниците.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Време на жените
Грижата за локалното, за она што го гледаме пред себе, за оние кои се близу до нас и сакаме да ги заштитиме е вистинската мотивација и движечка сила на хероината.
  • Од Кристина Атанасова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Што има за вечера?
Втората смена за денешната жена - еднаквост на работа, но и дома.
  • Од Сандра Анастасовска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
C.A.R.E.
Култура на солидарност како место на соживот:::::
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Апсурдноста на модерните вештерски кампови во Јас не сум вештерка (2017)
Што се случува кога мислењето на колективот ќе се земе здраво за готово, а молчењето како потврден одговор.
  • Од Радица Стојановска
  • КВИР, ФЕМ 101
Што е нормално?
Најлошата услуга која си ја правиме себеси е да се ограничиме на она што било и она што досега сме можеле да го видиме и осознаеме.
  • Од Билјана Кочоска
  • КВИР, ФЕМ 101
Секоја трансродова личност носи приказни кои треба да се слушнат
Веќе неколку години по ред, на 31 март го одбележуваме денот на видливоста на трансродовите луѓе. Глобално, трансродовото постоењето и борба се прославува на овој ден од 2009 година.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во фокус: Вера Ацева – Доста
Една од политички најистакнатите личности во периодот од Втората светска војна, сѐ до нејзината активна вклученост во политичкиот живот на земјата по ослободувањето.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Неутрално дебела
Бунтот кон правилата го почнав со тоа што го преземав назад зборот дебела од оние кои го користеа за да ме повредат.
  • Од Вања Кирова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Фиона Сампсон – Три песни
Жени во текст е темата на првиот Меѓународен ПичПрич што ќе се одржи во четврток, 29 април
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Правила на однесување за девојки
Бушнел и Катунго знаат како да создадат возбудливо дело, а при тоа низ емотивно набиената приказна да отворат битни прашања.
  • Од Лени Фрчкоска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram