Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
За „подобрите и попаметните девојки“ или Како да се искаже неискажливото
„На некоја друга жена ова никогаш не би ѝ се случило.“

Џудит Луис Херман во својата темелна книга „Траума и закрепнување“* детално ги изложува механизмите на настанување и манифестирање на трауматските пореметувања кај жртвите на родово насилство и кај воените ветерани. Херман прави впечатлива аналогија: „хистеријата е воена невроза во војната на половите“. Имено, после 1980-ите, кога конечно бил легитимизиран концептот за пост-трауматските стрес нарушувања (PTSD), станало јасно дека психичкиот синдром препознаен кај жените кои искусиле силување, домашно физичко насилство или инцест, е во суштина ист како и синдромот кај оние што преживеале војна, судејќи по „сличностите (…) помеѓу оние кои ги преживеале големите концентрациони логори создадени од тираните што владеат со нациите и оние што ги преживеале малите, скриени концентрациони логори, создадени од тираните што владеат со своите домови“. (Херман, 13)

„Некои повреди на општествениот договор се премногу страшни за да бидат гласно кажани: токму во тоа е значењето на зборот неискажливо.“ (Херман, 12) Во широките јавни дискусии кои настануваат како реакција на обвинувањата за сексуално насилство, видлива е загрижувачката неподготвеност за емпатија со жртвите. Со страшна жестокост се одрекува постоењето на траумата, а многу постапки што жртвите ги доживуваат како застрашувачко насилство многумина не ги сметаат како такви.

Кога траумата е резултат на некаква природна катастрофа тогаш моралната позиција на набљудувачот е лесна – сведоците сочувствуваат со жртвата оти страшниот настан е „даден од Бога“ и неизбежен. Но, на чија страна да се застане кога трауматскиот настан е предизвикан од човекот? Во случаите на жртви на силување итно почнуваат да се редат слични прашања: „Зошто не кажала порано?“, „Што ако таа лаже и му го уништи животот на човекот?“, „Веројатно сама сакала тоа да се случи“, „Можеби била заљубена во него, а тој ја одбил“ итн.

Херман вели: „Мошне е примамливо за набљудувачот да се приклони кон страната на извршувачот. Сè што бара извршувачот е набљудувачот да не прави ништо. Тој повикува на раширената желба да не се гледа, да не се слуша и да не се зборува ништо. Жртвата, напротив, бара од набљудувачот да ја сподели тежината на болката. Жртвата бара дејствување, вклучување и помнење.“ (Херман, 20)

Барањето на извршувачот се поклопува со копнежот по блажената непроменлива состојба. Дури и кај оние кои посакуваат да ја задржат аурата на наводна објективност во проценката на ситуацијата (тука, на пример, често се вбројуваат луѓето чиј првичен рефлекс е напад спрема жртвата: „а што ако лаже, тоа треба да се докаже!“) во нивните глави итно се пали црвен аларм за стопирање на сите понатамошни чекори бидејќи, ако „редот“ се распаднал дотука, дајте барем да не продолжи да се распаѓа: да биде исто значи да биде добро.

Но, таквиот „ред“ е конструиран да биде овозможувачки за насилството, како што е вознемирувачки илустрирано во сведоштвото на Милена Радуловиќ за злоупотребата од страна на учителот по глума Мика Алексиќ: „Мика внимаваше сексуалната злоупотреба да се случи за време на час, во просторија покрај онаа каде што беа другите студенти (…) Дополнително, секогаш постоеше тоа страшно чувство дека во непосредна близина има група други деца.“

Изјавите од типот „Зошто била таму?“, „Зошто не пријавила?“, „Јас би му се спротиставила!“, „Како порано не сфатила дека е таков?“, подразбираат дека сигурно постоело нешто што жртвата требало да го види и да го направи за да го избегне насилниот чин – кога само би била попаметна, поморална, похрабра итн.
Ваквиот став сугерира потреба за себемамење за постоењето на насилство и зло во светот. Ако прифатиме дека секогаш без исклучок постои начин да се избегне насилството или злото, тоа ни го засилува чувството на сопствената сигурност, ни ја зацврстува вербата во праведноста и уреденоста на светот, допушта да веруваме дека за сите нешта постои решение, а фактот што жртвата тоа решение не го видела е лично нејзина вина – та оттаму и нејзина заслужена казна. Желба за незнаење, желба за статус кво.

Кога бев дете, на околу 11 години, на телевизија чув за случајот на Тина Тарнер, која повеќе од деценија била злоставувана од страна на нејзиниот сопруг – ја тепал, психички ја малтретирал, ја контролирал и принудувал. принудувал. Таа собрала храброст да го напушти дури после тринаесет години злоставување. Се сеќавам дека тогаш со презир размислував: „Колку слаба личност – возрасна, самостојна жена да трпи маж ѝ да ја тепа. Јас веднаш би си заминала.“ Зашто тогаш, очекувано, сум мислела дека нагонот и способноста за зачувување на сопствениот психички и физички интегритет е недвосмислен и гарантиран. Но, тогаш, на 11 години, светот сè уште ми бил совршено безбеден, црно–бел и едноставен, и не сум можела ни оддалеку да насетам колку комплексни и застрашувачки кревки суштества се луѓето. Денес ми е мило што оваа срамна помисла ми е врежана во сеќавањето, бидејќи ми помага во напорите да бидам емпатична и однатре да ги сфатам вредносниот систем и механизмите на многумина (веројатно мнозинството) возрасни луѓе кои длабоко во својот живот останале на своите инфантилни гледишта од позициите на заштитеност, неискуство и неосвестена привилегираност.

Наративот за „подобрите и попаметните девојки“ кои никогаш не би допуштиле да се најдат во ситуација на насилство (како да е тоа прашање на избор) или кои совршено успешно би се избориле со тоа (со некаков магичен зафат), е непријателска реакција и, според мене, е еден од најперфидните тригери за навраќање кон потиштеноста на траумата. Да се зборува за „подобрите и попаметните девојки“ претставува грубо дисквалификување на искуството на жртвата, барање таа да се потчини, да ќути, да се извини, тоа е девалуација на нејзините емоции, и нејзино посредно замолчување бидејќи нејзиното „лошо“ изменаџирано искуство е обезвреднето пред оние поуспешните.

Треба ли да нагласам дека вообичаено споредбата не е со ничие реално искуство туку со некаква идеализирана потенцијална ситуација на некоја идеализирана личност. Уште повеќе, ако се има предвид дека „кај силувањето целта е токму покажувањето презир спрема самостојноста и достоинството на жртвата“ (Херман, 83), ваквите дополнителните притисоци од околината кои може да ги праќаат во суштина истите пораки, придонесуваат кон повторување на траумата. Според Херман: „Најсилната одредница на психичката повреда е карактерот на самиот трауматски настан. Индивидуалните карактерни црти имаат мала важност во однос на неподносливите настани. (…) Никој не е имун на доволно силна трауматска изложеност.“ (Херман,83)

Жртвата е пред тешкиот предизвик да го изгради одново, од пепел, својот наполно срозен идентитет, а за тоа е решавачка помошта од другите. „Острата критика, но и неукото, слепо прифаќање, во голема мера ги засилуваат самообвинувањето и изолацијата на жртвата.“ Жртвата која стигнала до фазата пред најшироката јавност да зборува за своето трауматично искуство, веќе минала низ безброј дисквалификации од секаков тип. Жртвите на насилство ќе се соочат со игнорантски обвинувања дека имале мазохистички склоности, со соговорници кои ќе бидат позаинтересирани за разврзување на психологијата на извршувачот, наместо на жртвата, ќе се соочат со пријатели кои патетично ќе го изразуваат своето длабоко разочарување поради откриената слабост и „нееманципираноста“ на жртвата, со пријатели кои во суштина се желни да помогнат, но немаат идеја како, па во недостиг на волја засекогаш ја блокираат или игнорираат темата на траумата. Незанемарливи се и оние соговорници кои среќно си мислат дека нештото поминало и без грижа на совест може да се заборави.

Но, не поминува, а уште помалку се заборава. Траумата е трајно кршење на илузиите, болно скаменување на еден дел од сепството кој континуирано мора да се држи под строга контрола за да не ја завлече личноста нагло удолу. Во меѓувреме, напорите да се бара правда често подразбираат натамошно трауматизирање на жртвата поради непријателството на кое наидуваат.

На жртвите им е потребно да ја вратат контролата врз сопствената приказна. Тоа што своето искуство го споделуваат не значи дека тоа станува сопственост на слушателот, дека е во негова надлежност да одлучува колку е тоа навремено, правилно, оправдано, храбро или малодушно. Искуството на насилството засекогаш останува суштински непреносливо, никогаш доволно споделено, за жал ретко доволно разбрано. „Кога другите ќе можат да слушаат без да припишуваат вина, преживеаната ќе може (…) да постигне реален суд за своето однесување и праведно да го процени својот влог во одговорноста.“ (Херман, 104) Борбата да го „одврзе“ својот идентитет од траумата е клучната животна борба на преживеаната.

Преживеаната нема обврска да ја објавува, изложува и споделува својата траума пред да биде подготвена за тоа, пред самата да воспостави контрола врз своите емоции, наратив и идентитет. Да се принуди жртвата на тоа е сериозно психолошко насилство – макар тој процес на соочување, осознавање, прифаќање, траел со децении. Макар се одлучила никогаш пред заедницата да не проговори за тоа!

Како што не секој од набљудувачите е подготвен и волен да биде буден за заканите, да разбере, да заштитува и да пружа поддршка, така и секоја жртва нема капацитет да ја преземе на свој грб одговорноста за темелно менување на целото општество!

Бидејќи, најпосле, зарем не е тоа она што грубата и продорна јавност го очекува од жената што јавно истапува? Враќање на честа на претходните жртви и спасување на следните жртви, разоткривање на подземните од памтивек функционални механизми на системот, предизвикување на општоприфатениот систем на морал… Наместо самата јавност да се зафати со таа тешка копачка работа, таа често на актуелната жртва ѝ нуди стигматизација, понижување и исклучување. Меѓу другото, и зашто тоа е полесниот пат.

Споделувањето на трауматското искуство со другите луѓе е „предуслов за повторно воспоставување на чувството за смисла во светот“. (Херман, 107) За да се затвори трауматската реакција процесот на соочување и оплакување мора да биде докрај комплетиран. Херман истакнува дека, иако кај обичното тажење постојат бројни социјални ритуали, не постојат заеднички ритуали кога се работи за справување со трауматски настани. Со други зборови, општеството има проблем таквите настани да ги интегрира, а изолацијата е погубна за жртвите.
Затоа, кога жртва на насилство ќе ја сподели со вас својата траума, сфатете го тоа како привилегија и најмалку и најважно што можете да направите е трпеливо и долго да слушате.

 

 

 

 

Џудит Херман Луис – Траума и закрепнување (Темплум, 2000 г.)

Извор: Окно 

НАПИШАНО ОД:
  • Фросина Крушкаровска
  • January 19, 2021
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Сао Паоло ја добива првата книжарница за дела напишани само од жени
Жените пишуваат и тоа многу. Толку многу што со нив ќе ги наполниме сите полици на една книжарница.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мизогинијата упатена кон убавите жени
Кон „Моето тело“ на Емили Ратајковски.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Траума како мојата нема род. Но премногу мажи треба да замислат жена што ја сакаат за да почувствуваат емпатија
Вредноста на жената не треба да зависи од вредноста на некоја туѓа ќерка. Жената не треба да носи лице на нечија ќерка за да биде слушната.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Дали знаеш?
Видео кампањата за подигање на јавната свест за превенција, заштита и намалување на дискриминација врз жената.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Декриминализацијата ќе придонесе кон намалување на насилството врз заедницата на сексуални работници
Ги повикуваме сите кои сакаат да ни се придружат на Маршот на црвените чадори, по повод одбележувањето на 17ти декември, Меѓународниот ден за стоп на насилството врз сексуалните работници.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Ментално здравје: контекст, релации и политики
Клучно за разбирање на проблемот со менталното здравје и неадекватната медицинска парадигма, произлегува од согледувањето на причините за постоење на нарушено ментално здравје.
  • Од Ана Блажева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шира и моќта на различноста
Серијата може да ја гледате сами или со деца, погодна е и за големи и за мали, а особено за сите девојчиња кои растат и имаат потреба да се најдат себеси во активна улога која значи нешто за подобрувањето на светот или општеството во кое живеат.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Случај на силувано девојче во Задар: Борба против системот кој понижува, уценува и лаже
Во овој момент најважно е да се прати порака за поддршка на девојчето, дека не е сама и да се прати предупредување за односот на системот кон сексуалното насилство и лицата кои го преживеале.
  • Од Сибел Амет
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Родово-несензитивни закони и родови стереотипи
Правни бариери во пристапот до правда на жените-жртви на семејно насилство.
  • Од Адвокат Тамара Славеска Апостоловски
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
*WAP* на најјако
Или зошто за многу луѓе влажна вагина значи опасна вагина
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Мизогинијата на скептиците за климатските промени
Зошто десничарите толку многу ги мразат Грета Тунберг и Александрија Окасио-Кортез? Истражувачите имаат вознемирувачки одговори на тоа прашање.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Во фокус: Турција и Сирија
Бројот на жртви во Турциja и Сириjа е во постоjaн пораст.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Врховниот суд на САД се обидува да го забрани абортусот: дали Америка е сè уште слободна земја?
Не постои посуштински услов на едно демократско граѓанство од контролата на една личност врз сопственото тело. Без тоа, не можеме да се наречеме слободна земја.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Рестартирање со Терапија
Во овие комплицирани времиња, соочувајќи се со предизвиците и неизвесностите на нашето секојдневие, Терапија се стреми да ја заврши годинава со динамика и оптимизам.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
C.A.R.E.
Култура на солидарност како место на соживот:::::
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Глад – Роксен Геј
Ова е мемоар на моето тело бидејќи, најчесто, приказните за телата како моето се запоставуваат, отфрлаат или исмеваат.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Глорија Стајнем: Вистината ќе те ослободи, но прво ќе те напне!
Брилијантноста на ова дело е што може да допре буквално до секого – начинот на кој Стајнем твори е непроценлив, а игривоста и хуморот во нејзините реченици влеваат некое чудно чувство на надеж дека и покрај тоа што борбата е тешка и долга, сепак не сме сами.
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
Фемицидот и државата
Годините минуваат брзо, бројот на жртвите расте, а институциите упорно одбиваат соодветно да го препознаат фемицидот како кривично дело.
  • Од Гала Насева
  • КВИР, ФЕМ 101
Крајно време е за прва квир лектира
Образованието нема избор освен да ги следи најдобрите примери
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Подмолното прваче
Подмолното прваче наводно сака да научи за феминизмот, родовата нееднаквост и патријахатот, но сите информации сака да му бидат уредно сервирани и со питок јазик
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Друг поредок е можен: кон интеркултурно право (прв дел)
Првиот дел од текстот на Боавентура де Соуза Сантош во кој нè запознава со некои од неговите клучни коцепти.
  • Од Вики Младенова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Писма од Украина (втор дел)
Ги споделуваме написите од дневниците на тројца млади луѓе од Украина, од првите денови на руската инвазија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Полошо од ништо: Како МВР соучествува во родово базирано насилство
Кога станува збор за родово базирано насилство, има посебен вид на овозможување, поттикнување и нереагирање од страна на полицијата.
  • Од Сара Миленковска и Љупка Трајановска
  • ФЕМ 101
Биди Безбедна
Треба да се стремиме кон системско адресирање на изворот на родово базирано насилство во едно општество, но, во меѓувреме, додека тоа се постигне, треба да ги користиме сите механизми за спречување, заштита и превенција од насилство. Биди безбедна.
  • Од Сара Миленковска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Борба против менструалната сиромаштија и стигма: Интервју со Period. The Menstrual Movement Skopje
Едукацијата е клучна и за оние кои менструираат и оние кои не менструираат. Самиот тој процес на сегрегација најчесто при едуцирање на овие теми, остава голем непополнет простор со информации кај оние кои не менструираат и дополнително ја стигматизира менструацијата.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како да се родиш повторно?
(опсесијата на поп-културата со новиот почеток)
  • Од Кристина Атанасова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Mитот за убавите заспани девојки
Нараторката донесува одлука да преспие една година од својот живот со помош на седативи и антидепресиви. Таа го замислува овој проект како една хибернација, одмор од секојдневните анксиозности и случувања.
  • Од Кристина Атанасова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се плаши од правото на телесната автономија? 
Осврт кон правото на абортус во САД.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Причините зад криминалното однесување на жените наспроти апсурдите во застарените македонски учебници
Реалниот живот покажува дека во голема мера кривичните дела на жените се поврзани токму со домот каде се случува насилство, постојат традиционални очекувања од жената и/или виктимизација.
  • Од вон. проф. д-р Ангелина Станојоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мојата болка е политичка
Мојата болка е сечија болка. Сè додека јас живеам со мојата болка сите живееме во грч.
  • Од Ангел Димитриевски
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Гледаме порно: Отворено и искрено за женската сексуалност
Порно преференците не треба да се дочекуваат со осуда и стигма, туку за нив треба активно да дискутираме, да се преиспитуваме, да разменуваме информации, совети и, секако, порно страни кои го претстaвуваат и застапуваат она во што веруваме и сакаме да го гледаме, бидејќи очигледно, многу од нас гледаат порно.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дипфејк порно: нова генерација на сексуално насилство
Проблемот со дипфејк технологијата не е што се користи во порнографска смила, проблемот е што тоа се прави на малициозен, сексистички и насилнички начин.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Луњата
Хаосот е нештото од кое треба најмногу да стравуваме, но во последно време верувам дека е нештото што најмногу го сакаме.
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 16 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram