Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
За земјоделките во земјата нема одмор, само работа
„Поради земјоделски активности кои ни се единствен приход во семејството, преживеав два спонтани абортуса.“

Додека седам на масата со уште десетина жени и еден маж, сите (барем под моја претпоставка) некако засегнати од непостоењето на платено породилно отсуство за земјоделките, пробувам да сфатам каде се разидуваме во размислувањето и ставовите за волку важно прашање, за кое според мене, не треба ни да се дискутира. Речиси сите присутни се претставнички на некоја институција, а јас и две силни жени седнати од двете мои страни, само одвреме навреме прашално се погледнуваме. Со доза лутина, доза скептицизам и огромно разочарување, го напуштивме тоа место и направивме план како ќе се бориме понатаму. Текстов го пишувам во екот на таа борба.

Кога дојдов до сознанието дека жените земјоделки кај нас немаат право на платено породилно отсуство мислев дека се работи за некоја грешка, дека не е возможно да се работи за недостаток од законски основ и дека нема никаква логика овие жени да не можат да користат породилно отсуство кое ќе им биде платено, исто како што ми беше платено мене. Само неколку часа подоцна сфатив дека не само што немаат право на платено породилно, туку немаат право ниту на отсуство од работа поради болест или повреда и овој проблем си постои со години наназад. За да бидам јасна во ова што сакам да го пренесам, важно е да знаеме кои се жените земјоделки, па дури и на ризик малку да го оптеретам овој текст со закони, конвенции и декларации.

Кај нас, жените кои се занимаваат со земјоделство можат да се регистрираат како индивидуален земјоделец согласно Законот за Вршење на земјоделска дејност. Со нивната регистрација тие стекнуваат одредени права, но и обврски. Меѓу обврските е и обврската за плаќање на 20% придонеси, врз основа на која оваа категорија остварува здравствена и социјална заштита. Индивидуалните земјоделци не примаат месечна плата, бидејќи природата на нивната дејност е таква што тие не можат да остваруваат редовни приходи. Најчесто остваруваат годишен приход кој не е секогаш редовен и ист и зависи од многу фактори, меѓу кои и временските услови. Најважно од сè е дека тие се де факто работници. Земјоделките, за разлика од работничките во другите сектори се соочуваат со дополнителни предизвици како што се исклучително ниските приходи од земјоделска дејност, небезбедност при работа, неможноста за користење на платено боледување, породилно отсуство, долги работни часови непристапност до институции и здравствени домови поради лошата рурална инфраструктура, климатски промени, итн…

Истражувањата на терен покажуваат кои се најголемите предизвици со кои се соочуваат земјоделките, меѓу кои како најголем неможноста да користат платено породилно отсуство и боледување. Поради економските притисоци и недостатокот на сигурност на приходот, повеќето жени ангажирани во земјоделство не се во можност да си дозволат значително да го намалат обемот на работа пред и по породувањето, па како последица на тоа, продолжуваат со работни активности и во доцната бременот или почнуваат со работа прерано по породувањето, со што се изложуваат себеси и своите деца на значителни здравствени ризици, како предвремено породување, несакан абортус и слично. За да ја доловам состојбата на терен, во продолжение споделувам дел од изјави на жени кои се дел од истражувањето за положбата на руралните жени спроведено од ЛАГ Агро Лидер.

„Мајка сум на три деца, регистрирана како индивидуален земјоделец и редовно плаќам осигурување, но за жал немам користено никакви бенефиции од државата што ги користат другите работнички, како занаетчиите.“ – С. П.

„Поради физичка активност се породив во 34-тата недела во бременоста. Бидејќи детето беше предвреме родено потребна му беше дополнителна грижа, со што не бев во можност да ги завршам земјоделските активности и го изгубивме целиот приход од земјоделска дејност и останавме без финансии кои ни беа повеќе од потребни за прегледи за детето, купување на прихрана, лекови…“ – М. М.

„За нас земјоделците – нема одмор, само работа. Нас никој не нѐ штити и не ни помага. Децата наши растат без целосна мајчинска грижа, ние не смееме да се разболиме, и кога нашите деца се болни треба и да работиме и да се грижиме за нив. Сите други работници земаат по некој денар породилно, боледување, ние земјоделците сме оставени без ништо, а што се вели најмногу работиме, и се бориме и со природни непогоди, и со закони и сѐ.“ – Е. Б.

Заштитата на мајките е фундаментално право на жените работнички кое е уредено во меѓународните документи меѓу кои и Универзалната декларација за правата на човекот од 1948 година. Универзалната декларација упатува на тоа дека мајките и децата имаат право на специјална грижа и помош, како и на социјална заштита. Во Меѓународната конвенција за економски, социјални и културни права од 1966 година предвидена е посебна заштита на мајките во текот на одреден период пред и по породувањето, заедно со платено отсуство или отсуство со соодветни социјални придобивки. Конвенцијата за елиминација на сите форми на дискриминација на жени повикува на специјални мерки за гарантирање на заштитата на мајчинството, признаено како суштинско и фундаментално право. Заштитата на мајчинството има огромно значење и за Меѓународната организација на трудот (МОТ) по усвојувањето на првата Конвенција за заштита на мајчинството од 1919 година. Заштитата на мајчинството е проследена со правото на паричен надоместок за време на породилно отсуство, што е загарантирано со закодонодавна рамка во многу земји. Во таа насока, Конвенцијата на МОТ за заштита на мајчинството од 2000 година (бр. 183) го поставува водечкиот принцип дека нивото на придобивка треба да обезбеди „жената да може да се одржува себеси и нејзиното дете/деца во соодветни здравствени услови и со соодветен стандард на живеење“.

Откако видовме на што упатуваат меѓународните стандарди и политики, време е да се погледнеме што вели домашната легислатива и да видиме каде ние заостануваме. Кај нас правото на породилно отсуство е предвидено во Законот за работните односи (член 165), каде е предвидено дека вработена жена има право на платено отсуство поради бременост, раѓање и мајчинство во времетраење од 9 месеци непрекинато за едно дете и 15 месеци за две или повеќе деца. Ваквите бенефиции за работничките произлегуваат и се врзани со нивниот статус на осигуренички согласно Законот за здравствено осигурување. Членот 5 од Законот за здравствено осигурување ја предвидува категоријата индивидуален земјоделец како осигуреник и наведува дека оваа категорија на лица задолжително се осигуруваат. Каде е тогаш проблемот?

Иако овој закон ги препознава индивидуалните земјоделки како осигуренички, тие понатаму не се препознаени во членовите кои се однесуваат на право на надоместок за породилно отсутво и боледување и висината на ваквите надоместоци. Ова во превод би значело дека индивидуалните земјоделки имаат право на здравствена заштита, но не и право на надоместоци во случај на привремена спреченост за работа поради болест, повреда, бременост, раѓање или мајчинство. Со вака поставена законска рамка, жените земјоделки се ставени во понеповолна положба во однос на другите работнички, што по дефиниција е дискриминација. Ваквата политика директно придонесува кон нивна дополнителна маргинализација, а ако ги имаме предвид и сериозните последици за животот и здравјето на земјоделките и нивните новороденчиња, би рекла дека ваквата политика е и нехумана. Кога зборуваме за жените земјоделки, зборуваме за група која остварува исклучително ниски приходи од земјоделска дејност и во голема мера често живее на работ на егистенцијата. Кога на сите предизвици со кои земјоделките се соочуваат ќе ја додадеме и неможноста за користење на породилно отсуство и ризиците кои тоа ги носи, само ја продлабочуваме маргинализираноста и ранливоста на оваа група жени.

Истражувањата покажуваат дека соодветното породилно отсуство може да доведе до пониски стапки на смртност на доенчињата, здравствени придобивки за мајката, поголемо учество на женската работна сила и зголемени стапки на доење. Платеното породилно отсуство, меѓудругото, придонесува кон заштита и унапредување на здравјето на мајките и нивните деца, одржување баланс помеѓу приватниот и професионалниот живот, еднаков пристап до пазарот на трудот, економска сигурност и стабилност. Дополнително, политиките за платено породилно отсуство имаат суштинско значење за реализација на родовата еднаквост во општествена смисла. Со донесување на потребните законски измени, цела категорија на жени која трпи продолжена повеќегодишна дискриминација ќе стекне право како и сите други работнички да отсуствува од работа поради бременост, раѓање и мајчинство и таквото отсуство да ѝ биде платено како и на сите други работнички. Обезбедувањето сеопфатен систем на платено отсуство за време на бременост, раѓање и мајчинство има витално значење за обезбедување на еднаков пристап на жените до пазарот на трудот и нивен напредок, истовремено поддржувајќи поправедна поделба на неплатената работа за нега. Преку системско решавање на ова прашање, ќе се намалат ризиците и негативните последици за жените земјоделки и нивните деца кои произлегуваат од недостатокот на регулирање на ова право и мајките земјоделки ќе ја добијат поддршката кога им е најмногу потребна.

НАПИШАНО ОД:
  • Јована Јовановска
  • December 26, 2022
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Модернизирана винтиџ хомофобија
Денес, на многу мејнстрим медиуми веќе не е прифатливно отворено да се користат расистички, сексистички, хомофобични и други видови на погрдни зборови во дебатните емисии. Затоа модерните хомофоби како Сашо Тасевски мораат нивните предрасуди да ги скријат преку различни реторички стратегии.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Промоција на Медуза
12 ноември (понеделник) е денот кога Медуза официјaлно се вдоми на meduza.mk. По тој повод организиравме кратка промоција и малку подолга прослава за добар почеток на новата феминистичка веб-платформа.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жени жртви или жени злосторници­?
Случајот на Пале Илкоска.
  • Од Тамара Славеска Апостоловски
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се плаши од правото на телесната автономија? 
Осврт кон правото на абортус во САД.
  • Од Елена Гаговска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
ПРВОМАЈСКИ ПРОГЛАС: РАБОТНИЧКИ И РАБОТНИЦИ ОБЕДИНЕТЕ СЕ! ЗАЕДНИЧКИ ВО БОРБА ЗА НАШИТЕ ПРАВА!
Помина повеќе од една година од пандемијата, а работничките и работниците, сиромашните, младите, жените и сите послаби општествени групи се оние што најмногу страдаа и ќе продолжат да страдаат.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
ВО ФОКУС: АФЖ
Антифашистичкиот фронт на жените на Југославија е основан на Првата меѓународна конференција на жените на која што учествуваа 166 делегатки од цела Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet _moooki
Доколку сте слаби на Инстаграм профили со автентични илустрации, тогаш дефинитивно треба да ја заследите _moooki, профил зад кој стои сестрано креативната Моника Стојановска.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Јаз
Генерално спортот е преплавен со сексизам на сите нивоа, без разлика дали станува збор за час по физичко во училиште или професионално натпреварување. Спортот е само огледало на родовите стереотипи и нееднаквост, што ја подразбира и нееднаквоста во наградување на достигнувањата.
  • Од Бојана Јовановска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Феминизам и климатска правда: Женскиот одговор на колективната неодговорност
Климатските промени се и криза на човековите права. Криза која бара феминистички одговори.
  • Од Александра Спасеска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Марш за женски права: Ти не си виновна!
Вчера, со почит кон досегашните победи на жената за родовата еднаквост, но свесни за општествените појави и системски недостатоци кои го загрозуваат нашето постоење како слободни, еднакви, достоинствени и безбедни, марширавме под слоганот „Ти не си виновна!“.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: (Не) ми е страв
Стравот го ограничува движењето на телото во просторот. Стравот може да ве натера да ја промените насоката на движење, да не направите некое движење или воопшто да не излезете од дома.
  • Од Бојана Јовановска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Неутрално дебела
Бунтот кон правилата го почнав со тоа што го преземав назад зборот дебела од оние кои го користеа за да ме повредат.
  • Од Вања Кирова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Сребрениот бран
Да се изразуваме како што се чувствуваме е слобода која најчесто одбираме да не ја прифатиме
  • Од Ана Илиева Лара Тасковска Надеж Кристела Нсингоулоу Николоска Емилија Кузмановска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Каде ни е дома?
Колку сме всушност безбедни во привремените простори за домување.
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Женскиот поглед во визуелната уметност: Во комуникација со делото
Погледот отсекогаш бил, и е, политички.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Доктор-јаснување“: Кога докторката не ги слуша пациент(к)ите
Излегувањето на д-р Шуплиновска-Јордановска ме направи гневна, но сепак ми е мило што ПичПрич обезбеди форум каде што публиката можеше дирекно да се обрати на лице кое има позиција на моќ
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Спокојното поврзување на телото и просторот
Ве запознаваме со Ивана Јовановска, поетеса од Скопје која се занимава со прашањето на телото и просторот (кон внатре и кон надвор) каде тоа се развива, боли, се бунтува...
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Системот (не) функционира: Зошто Македонките повеќе се охрабруваат да пријават семејно насилство откако ќе се преселат во странство?
Родово базираното насилство го поткопува здравјето, достоинството, безбедноста и автономијата на своите жртви, но сепак останува обвиткано во култура на тишина.
  • Од Александра Спасеска
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се плаши од Прајд парадите?
Од говор на омраза против ЛГБТ заедницата до националистичка реторика.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Наследството на отпорот на Југословенката: ископување на политичкото тело на феминистичкото и квир омоќување
Повик за учесници на еднодневен семинар со проф. Јасмина Тумбас на 08 јуни, Скопје
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Кондоми – инструменти за игри на моќ
Стелтинг и отпорноста кон користење кондоми кај хетеросексуалните мажи
  • Од Наталија Станојевиќ
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како да ги украдеме женските митски ликови
Со своето (женско) препрочитување на ликовите на Пенелопа и Деметра, Кавареро ги ослободува од стисокот на патријархалното имагинарно
  • Од Душица Лазова
  • Uncategorized, ФЕМ 101
Случајот против современиот феминизам
Од една страна, феминизмот никогаш не бил пошироко прокламиран или попрофитабилен од сега. Од друга страна, последниве десет години, широката распространетост и прифатливост на феминизмот кулминираа со изборот на Доналд Трамп за претседател.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Безбедниот абортус е основна здравствена заштита – и точка!
28 септември – Меѓународен ден на безбедниот абортус
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Како да се биде другарка со друга жена
Есеј за женското пријателство од Роксен Геј.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Дома“ не е безбедно за сите
Она што е заедничко за жртвите на семејно и родово базирано насилство, е дека излезот од насилните средини најчесто го наоѓаат во своите групи за поддршка кои се надвор од домот.
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Феминистичка 2018!
Со желба да рефлектираме кон она што сме го постигнале во измината година, но и она што не' размрдало, возбудило, вознемирило, во денешниот текст неколку авторки од Медуза издвојуваат значајни моменти од 2018 година.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зошто толку малку мажи читаат книги напишани од жени?
Без разлика дали се работи за Остин или Атвуд, за сестрите Бронте или добитничките на Букер, статистиките откриваат дека мажите немаат желба да читаат жени, а тоа си носи свои последици.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Преку танцот сакам да ги разбудам сите сетила на моите ученици: Интервју со Ивана Балабанова
Работата на Ивана Балабанова ја следам со години. Инспирирана од нејзината работа како танчерка, основачка на Битрикс и креативна девојка која постојано поместува граници во секоја смисла на зборот, сакав да поразговараме за нејзината лична мотивација, работата како педагог, современиот танц како простор на слобода и истражување и грижата за себе и другите. 
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Човечноста и отпорот на Тони Морисон
Лесна ли ќе и биде земјата на Тони Морисон, тешката земја на овој свет повторно втурнат во стапицата на омразата?! - запрашува Ивор Мицковски во новиот текст за Дојче Веле.
  • Од Ивор Мицковски
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нашите приказни се важни!
Денес, 17 Мај, Меѓународниот ден за борба против хомофобија, бифобија, интерсексфобија и трансфобија, го прославуваме со кампања под глобалното мото: „Да ја прекинеме тишината!“.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Оставете им го тоа на настраните“ – осветлување на патеката за соработка вон меѓународните граници
ЛГБТИ+ активистите го предводат патот на помирувањето во регионот со формирање искрени меѓугранични релации.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Жените знаат многу нешта: Извадок од есеј на Меридел ле Сиер
Извадок од есејот „Минеаполис“ на Меридел ле Сиер во превод од англиски на Дамјана Видическа
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram