Заминувањето на Ана Карина

Ана Карина, иконата на францускиот нов бран и една од најпроминентните актерки на 20-от век, почина на 79 годишна возраст. Карина ја симболизира ерата на раѓањето на француската контракултура, создавајќи простор за комплетна промена на идните филмски остваруварања. Неконвенционалните улоги на Карина создадени за време на нејзината долгогодишна соработка со режисерот Жан Лук Годар имаа директно учество во понатамошниот развој на современиот филмски наратив.

Карина, или Хан Карин Бејкер, е родена во Солбјерг, Данска. На 17 годишна возраст без да знае ниеден збор на француски решава да замине во Париз, кадешто одреден период работи како фото-модел. Според една приказна, модната дизајнерка и икона Коко Шанел всушност и предложила на Карина да си го промени името. Го запознава Годар во своите тинејџерски години, откако тој ја забележува во реклама за „Палмолив“ и и предлага да игра во неговиот филм „Breathless“, но таа одбива поради тоа што е предвидено да се појави гола во неколку сцени. По некое време од нивната прва средба, во 1961-ва тие почнуваат да работат заедно на Une femme est une femme/Жената си е жена. Нивната соработка е инстантен хит, па така, Хан Карин Бејкер станува Ана Карина, ѕвездата во филмовите на Годар, кој исто така е и нејзин сопруг во периодот од 1961-ва до 1965-та година. Заедно глумат во краткиот филм на Ањес Варда, Les Fiancés du pont Mac Donald (1961). Дури и по нивната разделба, тие останаа запамтени по нивните заеднички филмски остварувања кои го променија начинот на кој европската кинематографија се развиваше во последната декада од 20-от век.

Карина играше во седум филмови на Годар во периодот од 1960 до 1966 година, меѓу кои “A Woman Is a Woman,” “Pierrot Le Fou,” “Alphaville,” “Vivre Sa Vie,” “Band of Outsiders,” “Le Petit Soldat“ и „Made in U.S.A.” Покрај нејзината соработка со Годар, играше и во филмовите на Жак Ривет, Ањес Варда, Кристијан де Шалонг, Лучино Висконти, Андре Делво, Франко Брусати и други. Таа го оствари своето режисерско деби во 1972-ра година, со филмот „Vivre ensemble“. Во 1967, Серж Геинзбург го создаде телевизискиот мјузикл „Anna” инспириран од нејзиниот талент и појава. Една од песните во филмот, „Sous le soleil exactement“ стана огромен хит во Франција, и до денешен ден е асоциран со улогата на Карина.

Ерата на новиот бран игра фундаментална улога во развојот на филмот, до одреден степен успевајќи да прескокне некои од поставените кинематографски граници. Сепак, новиот бран не успеа комплетно да ги отфрли застарените патријархални нормативи кои претходеа на овој период, земајќи го предвид експлицитно мизогиниот холивудски наратив од 40-те и 50-те години на изминатиот век. Еднодимензионалниот начин на прикажување и генералната поделба, односно класификација на улогите предводена од страна на веќе поставениот родов перформативитет неумешно беше често занемарена. Таа продолжи да се проткајува и во понатамошните филмски остварувања, дури и на најиновативните филмаџии. Дури и во најхрабрите потези на култните режисери на новиот бран (меѓу кои само една жена, режисерката Ањес Варда), повторно наѕира нееднаквиот пристап во пишувањето и режирањето, директно поттикнат од секојдневните општествени односи во кои постои експлицитниот елемент на традиционалното. Сепак, новиот бран успева да создаде нова слика за сексуалните релации помеѓу мажите и жените – тие веќе не се конзервативни и еднодимензионални, стануваат полиберални и за првпат го отвораат женското прашање, зборуваат за задоволството (неретко и незадоволството) на жената и нејзиното слободно сексуално изразување.

И покрај тоа што процесот на комплетно отстранување на родовата нееднаквост во филмскиот (и театарскиот) свет се’ уште трае, во периодот на творење на Карина, филмската култура почнува да се менува, филмаџиите почнуваат да прикажуваат поинакво творештво, фокусирајќи се на индивидуалноста на нивната хероина (се разбира, онолку индивидуална колку што тие ќе решат).

Филмските остварувања на Годар во кои Карина секогаш ја играше главната улога имаат тенденција да ги прикажат најниските и најжестоките вистини за животот во одредени општествени структури. Улогите на Карина се секогаш повеќеслојни – умешно испреплетени приказни кои со себе понекогаш носат болка, а понекогаш среќа, но неизбежно ги следи одредена тежина.

Умешно избегнувајќи ги поставените стеги создадени од страна на веќе прокламираниот филмски наратив, детерминирачкиот став на Годар за создавање на хероина во центарот на своите филмски дела остави повеќе простор за истражување на женскиот субјективитет, земајќи ја предвид неговата повеќеслојност и комплексност. Иако во ерата на новиот бран никогаш докрај не беше постигнато целосно одвојување на женските улоги од веќе создадените патријархален наративи, за првпат почнаа да се отвораат прашањата за женската индивидуалност на филм, а улогите на Карина се токму оние кои го овозможија овој иновативен и неизбежно потребен потфат.