Без правила, без насоки, без уредување – разгледуваме зборови, теми и концепти за ментална гимнастика. Оваа недела, размислувавме на што нè асоцира зборот промена, а нашите авторки Анастасија Марковска, Елена Петрова и Благица Димитрова ги споделуваат своите идеи на темата.

Анастасија Марковска

„…Дај ми спокој да ги прифатам нештата кои не можам да ги сменам…“ Сè уште траат масовните протести низ иранските градови како одговор на убиството на Жина (Махса) Амини. Интернетот ја рашири веста, никнаа безброј инфографици за што се случува во Иран, безбројните инфографици беа споделени од безброј корисници на социјалните мрежи, а безбројните споделување добија безброј срциња во знак на поддршка. Па што друго ние, оддалечени три илјади и нешто километри од местото на злосторот, можеме да направиме? Сè уште немам споделено инфографик – мислам дека веста е доволно покриена. Ми преостанува уште да не се оптеретувам дека нема како да им помогнам на угнетените жени во Курдистан и Иран (невозможно е секој од нас да е добриот месија) и да се надевам дека тамошните толпи ќе ги сменат нештата кои јас не можам да ги сменам.

„…храброст да ги сменам нештата кои можам…“ Од дневникот на храбрички нешта направени во последните неколку недели би ги издвоила одбивањето да му го кажам името на напорниот таксист (иако не е тешко да ми ја запомни адресата на живеење); укажувањето дека седмата „жената ќе ги измие садовите“ шега кажана во претежно машко друштво е исто толку несмешна колку и првата (иако е можно да не ме поканат на следната скара); и опоменувањето на средовечниот ЈСП контролор дека не е пријатно да дели комплименти на патничка во автобусот (иако веднаш ми кажа дека ми е криво затоа што е поубава од мене). Не знам колку тежи храброста на овие постапки, но верувам дека со нив е постигната барем мала промена – дури и таа промена да е премин на изразот на лицето на мажето од ултрасамоуверено во запрепастено.

„… и мудрост за да ја увидам разликата.“ Кој би рекол дека американски теолог, Alcoholics Anonymous и Курт Вонегат сложно би покажувале кон правилната насока?

Елена Петрова

Целата куќа смрдеше на јагнешко кога станав наредното утро. Беше околу десет кога конечно се упатив кон долниот спрат и ми беше сомнително тоа што мачките сè уште се немаа појавено барајќи за јадење. Досадни и напорни се кога се гладни: мјаучат на висока фрекфенција, скокаат, се плеткаат низ нозе и потсопнуваат во од. Ама за тоа единствено се жалам во присуство на мачкомразачи – да не се случајно им падне незгодно од едноминутната џева.

Како се наближував до кујната, така миризбата заоструваше. Одеднаш, станав свесна зa покриените огледала наоколу кои што наликуваа на украсни шампи. Беа насекаде, запоседнувајќи го местото каде што беше телевизорот, комодата со огледало и стаклениот креденец. Замислив како на напупчените набори на најмалата шампа наросувам чоколаден прав и внимателно ги вгнездувам карамелизираните цреши на врвот. На поголемата би посеала розови мрвици, а на најголемата би ставила само една јагода на врвот.

Мислата ми ја прекина шушкањето на алуминиумска фолија кое што доаѓаше од кујната. На масата, помеѓу тањирите со остатоците од вчерашната храна, мачките спокојно си го докусуруваа јагнешкото. Се приближив до металниот плех и видов дека скоро и да нема ништо од месото, само тука-таму по некоја коска. Набрзина ги фрлив остатоците надвор за мајка ми да не го затекне ваквото нецеремонијално сквернавење на гробната храна од страна на „трите напасти“, а мачките ме следеа.

Надвор ме сечеше свеж и студен ветрец додека стоев на тремот загледана во изглоданите коски на земјата. Сончево беше и ладно, си реков таман за 21 март.

Благица Димитрова

Секогаш кога мислам на промена, размислувам дали промената е избор или нужност. Инсистирајќи на применлива дефиниција за љубов во Сѐ за љубовта, bell hooks, цитирајќи го Скот Пек, ја дефинира љубовта како чин на волја – намера и дејство. Волјата подразбира избор. Не е нужно да сакаме, туку избираме да сакаме. Би го применила ова и во контекст на промените или сакањето промени. Подобар свет е и можен и нужен, ама избираме да е таков.

Секогаш кога мислам на промена, размислувам дали е фер да очекувам таква волја и стремеж кон промена од оние од коишто очекувам – пријатели, партнери, сострадалници, сонародници, со-работници, немоќници.

Секогаш кога мислам на промена, размислувам дали сме агенси или пасивни приматели на промените. Работите се менуваат дури и кога не (се чувствуваме како да) учествуваме. Дали тогаш пасивноста нѐ прави активен чинител или катализатор или дури и самата причина за некоја промена?

Секогаш кога мислам на промена, размислувам дали треба да се почне од себе и од мали акти или треба да поттикнуваме голема колективна промена. Размислувам дали воопшто треба да размислувам на индивидуална промена или таа следува по колективната. И како функционира едното без другото?

Секогаш кога мислам на промена, размислувам како премногу размислувам, а премалку дејствувам.

Секогаш кога мислам на стагнација, ги гледам сите промени.