Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Здравствениот систем и проблемите на трансродовите лица
Oсврт на трансродов маж од Македонија.

Пролетва од моите транс пријатели добив информација дека во Македонија повеќе нема да се увезува тестостерон депо, поради тоа што на фармацевтската компанија Галеника им истекла лицената за увоз на овој лек. Како транс маж (личност на која ѝ бил доделен различен пол при раѓање од родот со кој што се идентификува), кој го користи овој лек, разбирливо бев во шок, но не бев изненаден и набрзо морав да се соочам со фактот дека овој проблем нема никако да се адресира, ниту пак да биде тема на дискусија во државните институции. Секако, соочени сме со пандемијата и вакво нешто немаше да биде приоритет – но во кој било случај, транс заедницата во Македонија ретко е приоритет, и секогаш има некаков изговор за тоа.

Важно е да се разбере зошто ова е сериозен проблем. За мене и за многумина транс луѓе, хормоните се еден вид мост којшто ни дозволува целосно да бидеме дел од општеството, не само за себе-реализација и негување на нашата дисфорија. Дисфорија е состојба кадешто една личност чувствува дека нивниот биолошки пол и родовиот идентитет не се поклопуваат. Доколку истата не се открие на време и не се негува, може да доведе до депресија, анксиозност и неспособност трансродовата личност да живее нормален живот. Со користење хормони (тестостерон за транс мажи, а естроген за транс жени), транс луѓето се здобиваат со физичките промени кои хормоните ги предизвикуваат, како на пример промена на гласот или растење на телесни влакна и брада (кај транс мажите).

Самиот процес за започнување на хормонската терапија кај нас воопшто не е адекватен. Првиот чекор е да се најде психолог којшто ја дава дијагнозата F64.0 (транссексуализам), нешто што претставува доста макотрпна процедура поради тоа што не се сите психолози добро запознаени со оваа тема. Во Мај 2019 год., СЗО (Светската Здравствена Организација) го усвои МКБ-11 (Меѓународна Класификација на Болести), каде што трансродовите идентитети беа формално депсихопатологизирани, односно повеќе не се класифицираат како психолошки нарушувања и сега се водат според дијагнозата Z-77 (родова неусогласеност). Но, кај нас, оваа вест сѐ уште нема никаков плод, и нема промена во прирачниците на психијатрите и психолозите, така што мора во најбрз можен рок да се применат промените според МКБ-11 за трансродовите луѓе да имаат достојни здравствени услуги кога станува збор за нивниот родов идентитет, како и други потреби.

Вториот чекор е наоѓање соодветен ендокринолог, нешто што исто така претставува предизвик поради нивната (честа) необученост и недостиг на формален тренинг за потребите на транс заедницата. Секако, овој резултат е предизвикан од фактот што здравствените институции речиси воопшто не обрнуваат внимание на транс заедницата. На пример, пред неколку години бев во државната болница во Скопје за да започнам со хормонска терапија и пред тоа морав да испитам неколку клучни хормони. Ендокринологот што беше задолжен за ова не знаеше кои хормони требаа да бидат испитани. Поради тоа, морав јас лично и детално да ѝ објаснам кои се истите, за што тие служат и која е потребата од нивното испитување. Истиот ендокринолог ми се потсмеваше и потфрлаше несоодветни коментари од типот на: “Дали твоите пријатели те имаат убедено дека ваква процедура е нешто интересно?” и “Менување пол е сериозна работа, баш жално, пошо си преубаво девојче”. Доколку транс особата најде ендокринолог кој што може правилно да им ја следи транзицијата, последниот чекор е само набавување на нивните соодветни хормони. Како што се спомнав претходно, и ова станува доста невозможно поради недостигот на самата терапија во Македонија што не е покриена од фондот за здравство и доколку е достапна (типично земена од друга држава со извештај од Македонија) е доста скапа.

Поразително е што гледаме дека во здравствените институции има отсуство на волја кога станува збор за овие прашања. Сепак постојат одредени организации од граѓанскиот сектор кои се залагаат за промена. Добар пример за ова е младинскиот центар Сакам Да Знам, кој работи под организацијата ХЕРА, каде транс лицата можат да добијат голем број медицински услуги. Овој центар е многу значаен за транс заедницата, бидејќи нивните услуги (психолошката поддршка, гинеколошките услуги итн.) се бесплатни и дискретни, и секако, бидејќи медицинскиот персонал е обучен за транс темите. Но тоа што само граѓанскиот сектор се залага за нудење на овие услуги не е во ред, поради тоа што ова треба примарно да биде одговорност на државните здравствени институции.

Причината зошто дискретните услуги се значајни, е поради системската и социјалната дискриминација со којашто транс луѓето секојдневно се соочуваат во здравствените институции. Транс луѓето не само што системски немаат пристап до важни услуги, туку тие се често се прашувани несоодветни прашања, дирекно омаловажувани и дискриминирани од страна на медицинскиот персонал. На пример, постои можноста докторот да се обрати со неточното име и презиме на транс личноста (кое е најчесто непроменето во личната идентификација) кога се повикани од чекалната, или пак медицинскиот персонал им се обраќа со родови термини како „госпоѓо“/„господине“ кои не се соодветни за нивниот род. Доколку во истата локација има трансфобична личност, транс особата може да биде дискриминирана, ставена во опасна ситуација и загрозена. Иако процедурата за промена на име е доста лесна и достапна, не постои конкретен закон за матична евиденција (промена на маркерот за пол и матичниот број, во овој случај бројките 455 и 450 коишто означуваат пол). Ова води до вториот фактор, а тоа е достапноста на бесплатните услуги.

Поради непостоењето на конкретен закон за матична евиденција, транс луѓето немаат можност да ги променат нивните документи и тоа доведува до дополнителни предизвици, како вработувањето. На пример: доколку една транс личност ја има “завршено” својата медицинска транзиција и нивниот изглед се совпаѓа со нивниот идентитет, но не и со информацијата во личните документи, постои можноста да бидат дискриминирани во работното место од страна на нивните колеги и работодавци кои имаат пристап кон истите. При дознавање за нечиј трансродов идентитет, не може да се предвиди како одредени работодавци би реагирале, што значи дека немањето на соодветни документи може да ги доведе транс луѓето до економски неповолна позиција, и ефективно да се отсечени од пазарот на трудот.

Земајќи го ова предвид, и фактот што медицинските услуги за транс луѓето не се покриени од фондот, медицинската транзиција е речиси невозможна под нашите „нормални“ услови. Транс луѓе речиси и да не постојат во системот, и тоа ги става во животозагрозувачка позиција. Дури и најосновна работа како наоѓање матичен лекар, нешто за кое што повеќето луѓе немаат потреба ни да размислат, е предизвик за транс луѓето, кои не можат да бидат сигурни дали матичниот лекар ќе го прифати нивниот родов идентитет и ќе биде способен да им понуди помош. Покрај потребата за правното признавање на родот (односно усвојување на законот за промена на матична евиденција) и зголемување на видливоста на транс заедницата како дел од нашето општество, мора да се зголеми сензибилизацијата кај медицинските институции на ова прашање.

Во овој век не треба да има простор за која било заедница на луѓе да страда толку многу на дневна база и да биде турната на страна, особено од институциите што треба да го заштитат животот и здравјето на своите граѓани. Транс луѓето не бараат таканаречени „посебни права”, туку основни човекови права кои ги немаат или пак не можат целосно да ги уживаат: правото на брак, на создавање семејство, на изразување, еднаквост, заштита од дискриминација и лош третман и безбедност на работното место. Постојат многу дебати околу овие теми кога станува збор за заедницата, но здравјето на една личност, која и да е, не треба да биде тема на дебата. Воведување на подобри постапки и третман кон трансродовата заедница од страна на здравствените институции е важен чекор кон исполнување на крајната цел на истата – можноста да се живее нормален живот.

 

 

 

 

 

Анонимно писмо од трансродов маж

НАПИШАНО ОД:
  • Тимот на Медуза
  • December 10, 2021
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Борба против менструалната сиромаштија и стигма: Интервју со Period. The Menstrual Movement Skopje
Едукацијата е клучна и за оние кои менструираат и оние кои не менструираат. Самиот тој процес на сегрегација најчесто при едуцирање на овие теми, остава голем непополнет простор со информации кај оние кои не менструираат и дополнително ја стигматизира менструацијата.
  • Од Благица Димитрова
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Работилница за полиаморијата (политика и задоволства)
Среда (11.05) во Комитет со почеток во 18 часот ќе имаме можност да се дружиме со Марта Шушак и Мима Симиќ
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Александрија Окасио-Кортез за победата на Бајден, загубата во Домовите и што следува за левицата
Окасио-Кортез ги отфрли неодамнешните критики од некои членови на Демократскиот дом кои ја обвинија левицата на партијата дека ги чинела неколку важни позиции. Некои од членовите што изгубија, рече таа, станале „седечки патки“.
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Врховниот суд на САД се обидува да го забрани абортусот: дали Америка е сè уште слободна земја?
Не постои посуштински услов на едно демократско граѓанство од контролата на една личност врз сопственото тело. Без тоа, не можеме да се наречеме слободна земја.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Проблемот кој нема име
Извадоци од поглавјето од книгата Женската Мистика (The Feminine Mystique, 1963), Бети Фридан
  • Од Гала Насева
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Отуѓивите права на жените
На многу начини бременоста е најнеприватното искуство во животот на една жена.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зрачни и во полн цут: монструозното-женско во филмот „Мидсомар“
Родова перспектива на ликот на Дени во филмот „Мидсомар“.
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дома е далеку
Кон романот „Одбројување“ на Фросина Пармаковска
  • Од Кристина Атанасова
  • ФЕМ 101
ВО ФОКУС: АФЖ
Антифашистичкиот фронт на жените на Југославија е основан на Првата меѓународна конференција на жените на која што учествуваа 166 делегатки од цела Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
8 март – Леб и мир
На Меѓународната социјалистичка женска конференција во 1910 година во Копенхаген, бројни активистки за женски права, помеѓу кои и Клара Цеткин, предложиле да се одбележува меѓународен ден на жената за да се охрабри движењето за женски права и да се изгради поддршка за борбата за универзално право на глас за жените.
  • Од Вилдан Дрпљанин
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Совршена жртва“
И јас бев тинејџерка која одеше на забави, но за среќа јас немав свој Брет Каванау
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, ФЕМ 101
Кралиците кои создаваат кралици
Писмо на Миз Крекер која пишувајќи за нејзината релација со дрег-мајката, низ приказната за љубовта, пријателството, поддршката и растењето, доближува една перспектива за животот во дрег заедниците.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
The M word: или зошто цензурирањето на менструацијата претставува микро сексизам?
Ако воопшто не сакаме да зборуваме за менструацијата од медицински аспект, тогаш како би очекувале овој проблем да се сфати сериозно и како би формирале политики и протоколи за земање боледување за менструални болки ако нашите шефови сметаат дека медицинските факти за нашата болка се премногу „приватни“ за споделување?
  • Од Елена Гаговска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Родово-несензитивни закони и родови стереотипи
Правни бариери во пристапот до правда на жените-жртви на семејно насилство.
  • Од Адвокат Тамара Славеска Апостоловски
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Вирџинија Вулф ја преобрази женската биографија во „Орландо“
„Орландо“ зборува за важноста да се биде свесен за сопственото историско, лично и колективно минато како жена и за потребата од негово реобмислување и реиспишување.
  • Од Душица Лазова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Јас одлично готвам и Сашо Тасевски повторно не е во право
Ако не се јаде летна манџа, тоа е исто како да не се јаде воопшто.
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Со свој камен поглава
Кратка приказна за потрагата по здравствен систем во време на пандемија.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Зад воланот
Ода за движењето, трансформациите и наоѓање засолниште во непостојаното 
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Жените во Македонија не сe еднакви сѐ додека не се расчисти „Јавна Соба“
Е токму затоа ќе протестираме на 8 март. Се надевам дека ќе ни се придружите во 15 часот пред МВР.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Или како сите, или ништо – Мајки и камионџии
Колку повеќе има исти, толку потешко се прифаќаат различните.
  • Од Дијана Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
“Бенд со женски вокал” не е факинг музички жанр!
Навистина сакам да ги имам одговорите или брзо решение за тоа како да создадеме еднаква репрезентативност помеѓу мажите и жените во музичката индустрија, но тоа е нешто што ќе треба време да се промени.
  • Од Игор Јадровски
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Искра во борбата против домашното насилство: Интервју со Анастасија Младеновска
Автобиографска приказна за борбата на едно девојче.
  • Од Ива Станојковска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во нашите учебници жените се „невидливиот род“
Во учебниците на просторот на Југославија секогаш побројни биле коњите (на војсководците), отколку жените.
  • Од Ивана Хаџиевска
  • ФЕМ 101
Мора да зборуваме за полициската бруталност
Многу држави во Европа, вклучително и Македонија, имаат насилни полициски оддели со диспропорционално големи буџети кои често разултираат со насилство врз најмаргинализираните групи,
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Да се биде жртва на говор на омраза 
Жртвите на говор на омраза често имаат многу помалку моќ од личностите на политички функции и се обични граѓани кои едноставно припаѓаат на одредена идентитетска група.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, ФЕМ 101, ФИЛМ
Смртта и животот на Марша П. Џонсон (The Death and Life of Marsha P. Johnson)
Во име на месецот на гордоста и #BlackLivesMatter протестите, да се едуцираме за личностите кои го посветиле својот живот на борбата за ослободување.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Андоновистика (втор дел)
Лелееее! Венко, бре, не замарај!
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Аптеки, гинеколози и контрацептиви
Кога решив да го пишувам написов, почнав да барам информации на македонски за контрацептиви и сфатив дека постојат многу малку.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Телото и (постхуманистичките) феминистички практики во фокус на Венециското биенале
Претставувањето на телата и нивните метаморфози, односот помеѓу поединците и технологијата и врската помеѓу телата и Земјата се само дел од темите на овогодинешното Биенале.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Како пандемијата ме лиши од амбиции
Сè што некогаш сум го сметала за нормално, стабилно или безбедно ќе исчезне. Родителството и работата повеќе не беа одвоени; сè се згрутчи во леплив, непријатен хаос од кој беше невозможно да се избега.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Ментален товар
Менталниот товар е продукт на вообичаеното организирање на едно просечно домаќинство во кое еден од партнерите, обично жената, има улога на „микро-менаџер“.
  • Од Мартина Стојковска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО
Цели генерации девојки пораснаа заедно со ППЖ: Интервју со Тиииит!Инк
Бидејќи ниеден феминистички настан не може да помине без да биде прославен на Медуза, со четирите Тиииитовки разменивме впечатоци од овогодинешната програма, се потсетивме на другите фестивалски изданија и воздивнавме пред убавината на женското другарство.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Самовили: танц низ опресијата и слободата
За еманципаторниот потенцијал на самовилите.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
„Јавна соба“ е кривично дело и мора да се санкционира
Најавените законски измени се позитивни, но задоцнети и не се неопходни за да се санкционираат сторителите на „Јавна соба“.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram