Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Здравствениот систем и проблемите на трансродовите лица
Oсврт на трансродов маж од Македонија.

Пролетва од моите транс пријатели добив информација дека во Македонија повеќе нема да се увезува тестостерон депо, поради тоа што на фармацевтската компанија Галеника им истекла лицената за увоз на овој лек. Како транс маж (личност на која ѝ бил доделен различен пол при раѓање од родот со кој што се идентификува), кој го користи овој лек, разбирливо бев во шок, но не бев изненаден и набрзо морав да се соочам со фактот дека овој проблем нема никако да се адресира, ниту пак да биде тема на дискусија во државните институции. Секако, соочени сме со пандемијата и вакво нешто немаше да биде приоритет – но во кој било случај, транс заедницата во Македонија ретко е приоритет, и секогаш има некаков изговор за тоа.

Важно е да се разбере зошто ова е сериозен проблем. За мене и за многумина транс луѓе, хормоните се еден вид мост којшто ни дозволува целосно да бидеме дел од општеството, не само за себе-реализација и негување на нашата дисфорија. Дисфорија е состојба кадешто една личност чувствува дека нивниот биолошки пол и родовиот идентитет не се поклопуваат. Доколку истата не се открие на време и не се негува, може да доведе до депресија, анксиозност и неспособност трансродовата личност да живее нормален живот. Со користење хормони (тестостерон за транс мажи, а естроген за транс жени), транс луѓето се здобиваат со физичките промени кои хормоните ги предизвикуваат, како на пример промена на гласот или растење на телесни влакна и брада (кај транс мажите).

Самиот процес за започнување на хормонската терапија кај нас воопшто не е адекватен. Првиот чекор е да се најде психолог којшто ја дава дијагнозата F64.0 (транссексуализам), нешто што претставува доста макотрпна процедура поради тоа што не се сите психолози добро запознаени со оваа тема. Во Мај 2019 год., СЗО (Светската Здравствена Организација) го усвои МКБ-11 (Меѓународна Класификација на Болести), каде што трансродовите идентитети беа формално депсихопатологизирани, односно повеќе не се класифицираат како психолошки нарушувања и сега се водат според дијагнозата Z-77 (родова неусогласеност). Но, кај нас, оваа вест сѐ уште нема никаков плод, и нема промена во прирачниците на психијатрите и психолозите, така што мора во најбрз можен рок да се применат промените според МКБ-11 за трансродовите луѓе да имаат достојни здравствени услуги кога станува збор за нивниот родов идентитет, како и други потреби.

Вториот чекор е наоѓање соодветен ендокринолог, нешто што исто така претставува предизвик поради нивната (честа) необученост и недостиг на формален тренинг за потребите на транс заедницата. Секако, овој резултат е предизвикан од фактот што здравствените институции речиси воопшто не обрнуваат внимание на транс заедницата. На пример, пред неколку години бев во државната болница во Скопје за да започнам со хормонска терапија и пред тоа морав да испитам неколку клучни хормони. Ендокринологот што беше задолжен за ова не знаеше кои хормони требаа да бидат испитани. Поради тоа, морав јас лично и детално да ѝ објаснам кои се истите, за што тие служат и која е потребата од нивното испитување. Истиот ендокринолог ми се потсмеваше и потфрлаше несоодветни коментари од типот на: “Дали твоите пријатели те имаат убедено дека ваква процедура е нешто интересно?” и “Менување пол е сериозна работа, баш жално, пошо си преубаво девојче”. Доколку транс особата најде ендокринолог кој што може правилно да им ја следи транзицијата, последниот чекор е само набавување на нивните соодветни хормони. Како што се спомнав претходно, и ова станува доста невозможно поради недостигот на самата терапија во Македонија што не е покриена од фондот за здравство и доколку е достапна (типично земена од друга држава со извештај од Македонија) е доста скапа.

Поразително е што гледаме дека во здравствените институции има отсуство на волја кога станува збор за овие прашања. Сепак постојат одредени организации од граѓанскиот сектор кои се залагаат за промена. Добар пример за ова е младинскиот центар Сакам Да Знам, кој работи под организацијата ХЕРА, каде транс лицата можат да добијат голем број медицински услуги. Овој центар е многу значаен за транс заедницата, бидејќи нивните услуги (психолошката поддршка, гинеколошките услуги итн.) се бесплатни и дискретни, и секако, бидејќи медицинскиот персонал е обучен за транс темите. Но тоа што само граѓанскиот сектор се залага за нудење на овие услуги не е во ред, поради тоа што ова треба примарно да биде одговорност на државните здравствени институции.

Причината зошто дискретните услуги се значајни, е поради системската и социјалната дискриминација со којашто транс луѓето секојдневно се соочуваат во здравствените институции. Транс луѓето не само што системски немаат пристап до важни услуги, туку тие се често се прашувани несоодветни прашања, дирекно омаловажувани и дискриминирани од страна на медицинскиот персонал. На пример, постои можноста докторот да се обрати со неточното име и презиме на транс личноста (кое е најчесто непроменето во личната идентификација) кога се повикани од чекалната, или пак медицинскиот персонал им се обраќа со родови термини како „госпоѓо“/„господине“ кои не се соодветни за нивниот род. Доколку во истата локација има трансфобична личност, транс особата може да биде дискриминирана, ставена во опасна ситуација и загрозена. Иако процедурата за промена на име е доста лесна и достапна, не постои конкретен закон за матична евиденција (промена на маркерот за пол и матичниот број, во овој случај бројките 455 и 450 коишто означуваат пол). Ова води до вториот фактор, а тоа е достапноста на бесплатните услуги.

Поради непостоењето на конкретен закон за матична евиденција, транс луѓето немаат можност да ги променат нивните документи и тоа доведува до дополнителни предизвици, како вработувањето. На пример: доколку една транс личност ја има “завршено” својата медицинска транзиција и нивниот изглед се совпаѓа со нивниот идентитет, но не и со информацијата во личните документи, постои можноста да бидат дискриминирани во работното место од страна на нивните колеги и работодавци кои имаат пристап кон истите. При дознавање за нечиј трансродов идентитет, не може да се предвиди како одредени работодавци би реагирале, што значи дека немањето на соодветни документи може да ги доведе транс луѓето до економски неповолна позиција, и ефективно да се отсечени од пазарот на трудот.

Земајќи го ова предвид, и фактот што медицинските услуги за транс луѓето не се покриени од фондот, медицинската транзиција е речиси невозможна под нашите „нормални“ услови. Транс луѓе речиси и да не постојат во системот, и тоа ги става во животозагрозувачка позиција. Дури и најосновна работа како наоѓање матичен лекар, нешто за кое што повеќето луѓе немаат потреба ни да размислат, е предизвик за транс луѓето, кои не можат да бидат сигурни дали матичниот лекар ќе го прифати нивниот родов идентитет и ќе биде способен да им понуди помош. Покрај потребата за правното признавање на родот (односно усвојување на законот за промена на матична евиденција) и зголемување на видливоста на транс заедницата како дел од нашето општество, мора да се зголеми сензибилизацијата кај медицинските институции на ова прашање.

Во овој век не треба да има простор за која било заедница на луѓе да страда толку многу на дневна база и да биде турната на страна, особено од институциите што треба да го заштитат животот и здравјето на своите граѓани. Транс луѓето не бараат таканаречени „посебни права”, туку основни човекови права кои ги немаат или пак не можат целосно да ги уживаат: правото на брак, на создавање семејство, на изразување, еднаквост, заштита од дискриминација и лош третман и безбедност на работното место. Постојат многу дебати околу овие теми кога станува збор за заедницата, но здравјето на една личност, која и да е, не треба да биде тема на дебата. Воведување на подобри постапки и третман кон трансродовата заедница од страна на здравствените институции е важен чекор кон исполнување на крајната цел на истата – можноста да се живее нормален живот.

 

 

 

 

 

Анонимно писмо од трансродов маж

НАПИШАНО ОД:
  • Тимот на Медуза
  • December 10, 2021
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Машините можат да ги нагласат проблемите, но не се тие кои го создаваат хаосот: Интервју со Албена Баева
Мојата интерпретација за јавното наспроти приватното e како интимно наспроти споделено. Во моите интерактивни инсталации си играм со преклопните точки меѓу тие два концепта.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Невидливиот хорор на семејното насилство во филмот Невидливиот човек
Додека хоророт како жанр доживува обнова, ова е солиден обид да се постави нова динамика помеѓу овој жанр и женскиот лик, после долга историја исполнета со еднодимензионални ликови и експлоатација на женските искуства.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Елена Петрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Ментално здравје: контекст, релации и политики
Клучно за разбирање на проблемот со менталното здравје и неадекватната медицинска парадигма, произлегува од согледувањето на причините за постоење на нарушено ментално здравје.
  • Од Ана Блажева
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
*WAP* на најјако
Или зошто за многу луѓе влажна вагина значи опасна вагина
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер: Отпорот против “родовата идеологија” мора да престане
Родовата теорија не е ниту деструктивна ниту индоктринизирана: таа едноставно бара форма на политичка слобода.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Mитот за убавите заспани девојки
Нараторката донесува одлука да преспие една година од својот живот со помош на седативи и антидепресиви. Таа го замислува овој проект како една хибернација, одмор од секојдневните анксиозности и случувања.
  • Од Кристина Атанасова
  • Од Кристина Атанасова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Гравитација
Бројот на варијации на формата на женските гради е веројатно соодветен на бројот на жени во светот или ко што би рекла една моја драга личност “сто жена, двеста сиса”
  • Од Бојана Јовановска
  • ФЕМ 101
Проблемот кој нема име
Извадоци од поглавјето од книгата Женската Мистика (The Feminine Mystique, 1963), Бети Фридан
  • Од Гала Насева
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
Колку вреди неплатениот труд на жените?
Како да му објаснам на мојот 3 годишен син дека „на мојот компјутер нема цртан и мама праќа меил“? Честопати незавршената работна задача подразбира останување доцна во ноќта, за да се доврши несработеното.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Тања Стоименовска
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер – Критички квир
Смеeњето во лице на сериозните категории е неопходно за феминизмот.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПРВО ПА ЖЕНСКО #9
Фестивалот нуди алтернативни мрежи и погледи кон идни начини на здружување на сите оние кои системски истуркани, а експлоатирани.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шира и моќта на различноста
Серијата може да ја гледате сами или со деца, погодна е и за големи и за мали, а особено за сите девојчиња кои растат и имаат потреба да се најдат себеси во активна улога која значи нешто за подобрувањето на светот или општеството во кое живеат.
  • Од Билјана Кочоска
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • ФЕМ 101
Повик за учеснички на првата Школа за феминистичко пишување и критика: Фем 101
Се залагаш за родова еднаквост, но не си запознаена со историјата на женското движење? Феминистка си и сакаш да научиш повеќе за феминистички теории и политики? Имаш желба за споделување на своите приказни и искуства, но не си сигурна во своето пишување?
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Заговорот на тишината
Дисциплината е потребна во спортот, меѓутоа прашањето е која е границата помеѓу одржувањето на дисциплина и психолошко насилство и колку истото е навистина неопходно за формирање на подобри и поуспешни спортисти. 
  • Од Бојана Јовановска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Зошто разводот е добар?
За децата и родителите е подобро да живеат среќно и разделено, отколку несреќно и заедно.
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Ирена Цветковиќ
  • ФЕМ 101
Бидување заедно од дистанца
Одново ќе го откриеме средиштето на состојба на домување (condizione domestica). Ќе имаме можност, конечно, да го откриеме нејзиниот политички потенцијал, од каде што приватноста не е лишена.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
BeFem’s Feminist Fighters
Колку сте запознаени со BeFem, српскиот фестивал за феминистичка култура и акција, кој го имаше своето 9 издание овој месец?
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Пoстпородилна депресија
Додека ја доев ќерка ми замислував како ја фрлам од прозорец
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Со свој камен поглава
Кратка приказна за потрагата по здравствен систем во време на пандемија.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
#ThisIsNotConsent
Скандалозна судска одлука предизвика стотици девојки во Ирска да објавуваат фотографии од своите танга гаќички со моќна порака
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Јас и моето драго чудовиште
Како можеш да прифатиш дека секојдневно ќе се соочуваш со нови проблеми, твоето тело постојано ќе се менува и ќе прогресира кон полошо, а да не се разочараш самата себе?
  • Од Тимот на Медуза
  • Од Викторија Пенова
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Борбата за егзистенција на текстилните работнички
Па и овоа време-невреме, со оваа корона шо нè фати, со пусти страх идам на работа, од дека пари за живеачка, не па за лекови на болниот ми сопруг...Толку ми се плаче дури да се дерам на глас ама стиснам заби и ќутам.
  • Од Ена Бендевска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Случај на силувано девојче во Задар: Борба против системот кој понижува, уценува и лаже
Во овој момент најважно е да се прати порака за поддршка на девојчето, дека не е сама и да се прати предупредување за односот на системот кон сексуалното насилство и лицата кои го преживеале.
  • Од Сибел Амет
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Родови перцепции – Нови методи на размислување и визуелизации за родовата репрезентација: Интервју со Кумјана Новакова
На наше огромно задоволство вечерва во Музејот на современата уметност - Скопје во 20:00 часот се отвора изложбата Родови Перцепции | Perceptions Engendered, фокусирана на женската уметност.
  • Од Калиа Димитрова
Игор Тошевски, Совршен баланс, 2000
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Цвеќе на злото: дискурзивна рамка на квир дискриминацијата
Вовед во публикацијата „Стандарди на Советот на Европа за заштита и спречување на дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“.
  • Од Вики Младенова
  • КВИР, ФЕМ 101
Скопје Прајд – Една година подоцна
Какво беше искуството и што е следно?
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дали го препознаваме сексуалното вознемирување?
Изгледаше како секој обичен ден, или барем така започна. Три часа патување до главниот град со автобус кој мириса како никогаш да не бил на хемиско, па потоа јавен превоз до близина на градот, па консултации, па назад во некој друг автобус кој мириса исто, можеби и полошо. Но, тој ден не беше баш така.
  • Од Ангелина Станојоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Наследството на отпорот на Југословенката: ископување на политичкото тело на феминистичкото и квир омоќување
Повик за учесници на еднодневен семинар со проф. Јасмина Тумбас на 08 јуни, Скопје
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
5 ЖЕНИ ЗБОРУВААТ НА ТЕМА: НАДЕЖ
Неда Чаловска, Ружица Максимовска, Ена Утевска, Џане Крешова и Вики Младенова споделуваат од каде црпат чувство на надеж.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Магијата на Скопје Прајд 2021 низ фотографии
Галерија од Соња Ставрова и Наташа Величковска
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Правда за градите
Не можам да тврдам, но верувам дека речиси секоја жена почувствувала некој вид непријатност поврзана со своите гради. Непосакувани погледи и коментари од средината, изнудени допири уште од основно школо што никогаш не биле санкционирани или ред несигурности поврзани со нивната големина, форма и облик, приказни постојат колку и гради на светот.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Библиотеките како простор и за квир заедниците“ – предавање во Националната универзитетска библиотека
Предавање на м-р Лени Фрчковска во НУБ на 1ви јуни, во 18 часот.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Meet the future: Интервју со колективот на дрег кралици The Haus of Fauché
На 26 декември, благодарeјќи на ЛГБТИ Центарот за поддршка Скопје, имавме чест, задоволство и привилегија да го проследиме блескавиот настап на дрег колективот The Haus of Fauché, првиот дрег колектив во Македонија. Уште веднаш бевме свесни дека овие четири кралици ќе го донесат дрегот како редовна понуда во Скопје, нешто за што очигледно градот чезнееше (особено судејќи по посетеноста на настанот).Пред да ја стекнат славата за која очигледно се предодредени, не можевме да одолееме на можноста да поразговараме со сите нив за нивните почетоци, емоциите по првиот настапот, дрег културата и плановите за иднината.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Солидарноста е клучна за професионалниот развој: Интервју со тимот на Стела – првата женска менторска мрежа во Македонија
Женската менторска мрежа на Стела не е само група жени кои се таму за да обезбедат професионална поддршка за образование и кариера, туку и мрежа за поддршка за надминување на секојдневните општествени и приватни пречки и притисоци со кои се соочуваат жените во Македонија.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жртвите се множат, додека институциите тивко потфрлаат
ЗАЕДНИЧКА ИЗЈАВА НА ЖЕНИ-АКТИВИСТКИ ЗА ЧОВЕКОВИ ПРАВА ОД БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН ЗА РОДОВО-ЗАСНОВАНОТО НАСИЛСТВО НА ИНТЕРНЕТ
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 12 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2022 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram