Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жени жртви или жени злосторници­?
Случајот на Пале Илкоска.

Како жена, а пред сѐ како човек, не можев, а да не почувствувам задоволство и олеснување кога ја прочитав веста за ослободувањето на Пале Илкоска, долгогодишна жртва на семејно насилство, која во борба за својот живот му нанела смртоносна повреда на насилниот партнер. Но, како правен професионалец не можам, а да не почувствувам длабока загриженост. Пале Илкоска, чии што детали на случајот уште од самиот почеток јасно и кристално укажуваа на тоа дека дејствието го извршила во самоодбрана, доживеа да биде непотребно виктимизирана низ лавиринтите на системот – притворена, обвинета и изнесена пред суд за кривично дело „убиство на миг“. При вакви околности, не можам, а да не се запрашам која би била правната разврска со истата Пале Илкоска, доколку дејствието на одбрана го презела само неколку секунди или минути подоцна. Или која би била правната разврска со истата Пале Илкоска, доколку дејствието го презела по соочување со сериозна и реална закана по нејзиниот живот. Дали во тој случај историјата на семејно насилство би била земена предвид како релевантна околност?

При налет на овие прашања, не можам, а да не помислам, со доза на иронија се разбира, дека Пале Илкоска имала „среќа“. „Среќа“, што фактите на нејзиниот случај совршено се вклопија во правниот институт „нужна одбрана“ (самоодбрана), дефиниран како „одбивање од себе или од друг истовремен, противправен напад“. Со други зборови, Пале делувала онака како што законодавецот очекува да реагира просечно разумен човек. Но, истражувањата покажуваат дека жртвите на семејно насилство не реагираат секогаш со внимание на класичниот просечен разумен човек, кој btw е скроен според потребите и искуствата на мажите. Мажите и жените имаат различни искуства и потреби, и следствено на тоа различен начин на реагирање на надворешните настани. Мажите, генерално се повеќе склони да реагираат веднаш, во афект и пропорционално. Но жените, особено жените – жртви на семејно насилство, во принцип не се склони да реагираат на овој начин. Истражувањата покажуваат дека жените – жртви на семејно насилство ги вршат убиствата на насилните партнери како би избегнале да бидат убиени. Ова подразбира дека жените – жртви на семејно насилство, најчесто ги вршат убиствата во оној момент кога се соочуваат со сериозна и реална закана по нивниот живот, а не во моментот на самиот напад врз нив. Притоа, во најголем дел од случаите, жените – жртви на семејно насилство честопати користат и оружје, имајќи ги во предвид биолошките предиспозиции на мажите во однос на жените. За разлика од жените, мажите многу полесно би можеле да ја задават партнерката со голи раце. Ова говори дека жените – жртви на семејно насилство не би можеле секогаш успешно да се одбранат во рамките на постојните концепти на „нужна одбрана“ и „афект“ или „провокација со жешка крв“.

Благодарение на притисокот на невладините организации од Велика Британија за заштита на женските права, кои делуваа во медиумски експонираните случаи на Киранџит Ахлувалија, Сара Тортон и Ема Хемфрис, британскиот правен систем го реформираше класичниот концепт на „провокација со жешка крв“, заменувајќи го со концепт на „провокација со бавно согорување“ (анг. „slow-burn provocation“). Заради компарација со македонскиот случај на Пале Илковска, вреди да се споменат деталите на нивните случаи:

Киранџит Ахлувалија, на возраст од 21 година, го убила насилниот партнер, подметнувајќи смртоносен пожар во спалната соба во која тој спиел. Ова дејствие го презела неколку часа по изложеноста на уште едно во низата насилства извршени од партнерот, кој овојпат со употреба на жешка пегла и нанел изгореници на лицето. Истата првостепено била осудена на казна доживотен затвор за убиство од прв степен, сторено со умисла (на анг. „murder“). По уважување на жалбата и враќање на случајот на повторно судење, истата била осудена на казна затвор од 3 години и 4 месеци за убиство од втор степен (на анг. „manslaughter“), сторено во состојба на „провокација со бавно согорување“.

Сара Тортон, на возраст од 34/35 години, го убила насилниот партнер откако истиот со употреба на нож сериозно се заканил дека ќе посегне по нејзиниот живот и животот на нејзината 10-годишна ќерка. Првостепено била осудена на казна доживотен затвор за убиство од прв степен, со образложение дека временскиот период од 60 секунди помеѓу заканата на насилниот партнер и преземеното дејствие од нејзина страна не го конституирало елементот на „ненадејно и привремено губење на контролата врз себе“. Второстепениот суд ја поништил првостепената одлука и ја огласил за виновна за убиство од втор степен, без да прецизира дали дејствието извршено од нејзина страна е резултат на „провокација со бавно согорување“ или „намалена способност за расудување“.

Ема Хемфрис, на возраст од 16 години, го убила насилниот партнер во очајнички обид да го спречи во намерата повторно да ја силува. Истата ги пресекла своите вени со нож, но испаничена дека нејзиниот партнер ќе го искористи ножот како оружје против неа, му нанела смртоносна повреда. Истата била осудена на неодредено време во малолетнички затвор за кривично дело убиство од прв степен. После 10 години од изречената првостепена осуда, второстепениот суд ја ослободил од натамошно издржување на казната, со образложение дека делото го сторила во состојба на „кумулативна провокација“, како резултат на семејното насилство на кое била изложена во подолг временски рок.

Доколку погоренаведените случаи би се случиле на македонско тло, нашиот правен систем не би ги препознал како полесни кривични дела. Овие жени би се гонеле за кривично дело „убиство со умисла“, со запретена казна затвор од најмалку 5 години. Ова од причина што постојните законски обележја на кривичното дело „убиство на миг“, како полесно кривично дело со запретена казна затвор од 1 до 5 години, предвидуваат истовремена реакција на жртвата на семејно насилство во однос на провоцирачкиот напад. Исто така, нашиот законодавец воопшто не ја препознава „провокацијата со бавно согорување“, која многу често е видлива кај жените – жртви на семејно насилство кои ги убиваат насилните партнери.

Случајот на Пале Илкоска, како пандорина кутија го отвори прашањето, кое активистите за спречување на насилството врз жените и девојчињата оправдано го наметнуваат со години наназад: Дали правниот систем е безбеден за жените – жртви на семејно насилство, односно дали законите и нивната имплементација се (доволно) родово – сензитивни за да одговарат на специфичните искуства и потреби на жените. Како соодветно би се адресирале потребите на жените – жртви на семејно насилство кои во определени случаи ги убиваат насилните партнери, потребна е реформа на казнениот систем на одбрана. Неопходна е модернизација на концептот на делување во „миг“, како и воведување на концептот на „провокација со бавно согорување“. Притоа, вака модернизираниот концепт на одбрана треба да биде доволно широк, како би овозможил негова примена во корист жените – жртви на семејно насилство кои ги убиваат насилните партнери, а истовремено да биде доволно тесен, како би се оневозможила негова примена во корист на мажите – насилници кои ги убиваат нивните партнерки како кулминација на семејното насилство што го вршеле претходно.

 

 

 

Авторка: адвокат Тамара Славеска Апостоловски 

НАПИШАНО ОД:
  • Тамара Славеска Апостоловски
  • March 15, 2022
May Sarton
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како да се живее нежно во свет кој е суров
Меј Сартон за тоа како да се победи смртоносната рамнодушност на денешното време.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Пејзажи на отпорот/Landscapes of Resistance
Како може еден пејзаж да говори?
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дејтинг мен 
Решив да започнам со користење на дејтинг апликации и, реално, немав поим што правам. 
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кога домот не е безбеден
Голготата на жртвите на родово-базирано насилство кои одлучуваат да го напуштат домот и да останат без покрив над глава со цел да се спасат од насилникот.
  • Од Марта Стевковска
  • Uncategorized, КВИР, ФЕМ 101
Магијата на Скопје Прајд низ фотографии – Втор дел
Ако и вие како нас не можете да се наситите на прекрасните фотографии од Скопје Прајд, во прилог втор дел галерија фотографии.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Тие се бомби“: Машкиот поглед и борбата против родово базираното насилство
Хероините во центарот на приказната како да се таму само за да им се случуваат непријатни нешта, по што се турнати на маргините на филмското дејство, без многу анализа на нивните страдања.
  • Од Јована Ѓорѓиовска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Маша Сеничиќ: Просторот е своевиден модел за нашите сеќавања
Поезијата не мора да се менува, но би било пожелно да преплави некои неочекувани предели. Движењето, во секој случај, останува во нејзината срж.
  • Од Душица Лазова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Твитер ги замолчува жените
Времето сѐ појасно покажува дека социјалните мрежи не се ниту сојузник, ниту безбедно место за ранливите групи
  • Од Тања Милевска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кој се плаши од правото на телесната автономија? 
Осврт кон правото на абортус во САД.
  • Од Елена Гаговска
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Борбата за егзистенција на текстилните работнички
Па и овоа време-невреме, со оваа корона шо нè фати, со пусти страх идам на работа, од дека пари за живеачка, не па за лекови на болниот ми сопруг...Толку ми се плаче дури да се дерам на глас ама стиснам заби и ќутам.
  • Од Ена Бендевска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Балканските бездомнички
Зошто женските деца сè уште се дискриминирани при поделба на наследство?
  • Од Љупка Ѓошева
  • КВИР, ФЕМ 101
Нашите животи се важни!
Нашата различност ни овозможи да развиеме мрежи на поддршка и безбедни простори во кои дел од нас можат да живеат слободно и достоинствено. Нашата маргинализација ни овозможи да се солидаризираме со сите обезправени заедници, а преку нашата борба да се залагаме за еманципација на целото општество.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Проблемите на лезбејската заедница се продлабочуваат: 26 Април – Ден на лезбејската видливост
Овој ден не смее да остане само потсетување за постоењето на заедницата, туку да биде поттик за насочен активизам кон надминување на проблемите и предизвиците со кои заедницата се соочува.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Тука сме и без закон
Марш за видливост на трансродовите лица
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Репродуктивните робови на Америка
Игнорирајте ја религиозната реторика и моралниот став за абортусот. Оваа дебата не е за светоста на животот. Станува збор за корпоративни капиталисти кои очајно имаат потреба од повеќе тела и имаат намера да ги принудат жените да ги произведуваат.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Камала Харис не е феминистичка хероина
Потенцијалната победа на Харис можеби би било кршење на стаклениот плафон, но за жал, не би била вистинска феминистичка победа.
  • Од Елена Гаговска
  • КВИР, ФЕМ 101
Џудит Батлер – Критички квир
Смеeњето во лице на сериозните категории е неопходно за феминизмот.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Сексуалната едукација се базира на еднаквост, почит, согласност и човекови права: Интервју со Елена Петровска и Мери Цветковска
Сè што треба да знаете за Сеопфатно Сексуално Оразование, со Мери и Елена - експертки во полето. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Сајбер насилство: Безбедност и самоцензура
На кој начин да бидеме побезбедни во сајбер просторот? Дали ограничувањето на изразувањето и слободата се легитимни мерки на (само)заштита или пак претставуваат форма на (само)цензура? Дали и колку треба да сме внимателни што објавуваме и испраќаме? И финално, како да бараме соодтвена системска заштита, кога упорно гледаме како институциите потфрлаат во ова поле?
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Заборавена историја на сексуалнoто насилство во Втората светска војна
Дури и во Германија, но сепак почесто во поконзервативните словенски земји, силувањата биле сокриени со превез на тишина и на жртвите не им била пружена помош.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Историјата на лезбејските блуз пејачки од Харлем
Како култните квир блуз пејачки направиле револуција во културниот пејзаж на Америка.
  • Од Тимот на Медуза
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Жените во политиката во ранливи средини:Интервју со Рошика Део
Вистинската солидарност се јавува меѓу жените кои ја формираат заедницата, и тоа жените од кои најмалку ја очекувате. Важно е да се потроши време за градење на солидарност, бидејќи кога жената се кандидира на избори, без разлика дали победува или не, таа и олеснува на следната жена која ќе се појави.
  • Од Сара Миленковска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Настраното заедничко: Политики на пријателство, љубов и афекти
Деветтиот по ред Викенд на гордоста Скопје ќе се одржи во периодот од 2-9 јуни, во Музејот на современа уметност, КСП ЈАДРО и кафе барот Шортбас.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Лолита: модерното свето писмо на денешните тинејџерки
Девојките со сон да станат нимфетата Лолита претставена преку гледната точка на Кјубрик, стануваат жртвите за кои пишува Набоков.
  • Од Евгенија Несторовска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ПичПрич: Влакна
Во 20.00 часот во Кино Милениум ќе се одржи четвртото осмомартовско издание на ПичПрич – вечер на раскажување женски приказни, на тема „Влакна“.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како универзитетската култура ги прикрива злоупотребите на моќта
Сара Ахмед за пријавите од вознемирување и тактиките на замолчување во својата нова книга „Жалба!“.
  • Од Душица Лазова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Преведувачка работилница: Оснажувачкото еротско во поезијата на Одри Лорд
Компарација на препеви на две песни од Одри Лорд
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Цената на менструалната сиромаштија
Даночењето на производите за менструална хигиена како неесенцијални производи има сериозни последици.
  • Од Ангелина Цветковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
100 најдобри филмови од режисерки
Режисерките претставуваат поинаков поглед на адолесценцијата, сиромаштијата и заведувањето, тврди Ана Смит, истражувајќи ги филмовите кои 368 критичари ги оценија како најдобри.
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Mислев дека имам внатрешно крварење и умирам: Приказни за прва менструација
Менструацијата е телесен, приватен и интимен процес, но стигмата, срамот и сиромаштијата се прашања кои мора да се адресираат јавно.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Солидарноста е клучна за професионалниот развој: Интервју со тимот на Стела – првата женска менторска мрежа во Македонија
Женската менторска мрежа на Стела не е само група жени кои се таму за да обезбедат професионална поддршка за образование и кариера, туку и мрежа за поддршка за надминување на секојдневните општествени и приватни пречки и притисоци со кои се соочуваат жените во Македонија.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Што можеме да научиме за родово базирано насилство од „Squid Game“
За разлика од сите други натреварувачи, Џи-Јонг не учествува во игрите за да преживее, туку за да умре.  
  • Од Елена Гаговска
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Колку е безбеден јавниот простор за жените?
Поради чувството на небезбедност жените се принудени да трошат повеќе време да стигнат до посакуваната дестинација или да потрошат повеќе пари, доколку од страв да пешачат сами, решат да стигнат до посакуваната дестинација со автобус или такси, иако автобусите и такси возилата се исто така места каде што повторно жената може да искуси некаква форма на родово-базирано насилство.
  • Од Марија Ангеловска
  • ФЕМ 101
BLM лектири
Не е доволно да не сме расисти. Мора да бидеме антирасисти.
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Што после #СегаКажувам?
Наместо да казнуваме индивидуални „лоши мажи“, треба да се фокусираме на колективни превентивни мерки и создавање простор за позитивна машкост која нема да се фокусира на (сексуална) агресија и доминација.
  • Од Елена Гаговска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram