Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Зошто разводот е добар?
За децата и родителите е подобро да живеат среќно и разделено, отколку несреќно и заедно.

Одговор на интервјуто на проф. д-р Светлана Трбојевиќ со наслов „ Сè помалку брачни партнери се подготвени да поднесат „жртва“ за да го зачуваат семејството“ објавено во ЕХО на 11.12.2021

 

 

Овој текст го пишувам не само како жена која работи повеќе од 10 години во областа на родовата еднаквост, правата на жените и против родово заснованото насилство, не само како жена која има магистратура и докторат од областа на родови студии, туку и како жена која е разведена и мајка која има семејство и без да живее со маж. Интервјуто на раководителката на Институтот за социјална работа и социјална политика на УКИМ ме поттикна да напишам текст, од една страна, како одговор на тезите поставите од професорката, но од друга страна, и да понудам едни поинакви (научни, општествени, политички) позиции во разгледувањето на концептите на брак, развод, семејство, партнери, деца. Конечно, имајќи предвид дека студентите на овој институт се идните стручни работници во системот на социјална заштита, односно тие се идните професионалци кои се вклучени во разводите и доделувањата на деца, во случаите на семејно насилство и слично, сметам дека поинакви ставови засновани на наука и докази се неопходни.

 

Проблематична теза 1: На развод се решаваат себични родители

 

 

Во интервјуто професорката вели: „Постмодерното општество наметна светоглед во кој мнозина кон животот пристапуваат рационално, пресметливо и егоистично: „имам еден живот, ќе го живеам според сопствените замисли и потреби“. Се помалку брачни партнери се подготвени да поднесат „жртва“ за да го зачуваат брачното гнездо и семејството. Одлуките кои ги донесуваат, се поврзани со нивната среќа, а не со среќата и потребите на децата. Преовладуваат ставовите „подобро е децата да бидат со среќни, но разведени родители, наместо да живеат во несреќни семејства“. Тука акцентот е ставен на индивидуалната среќа, а не на колективната, семејната хармонија.“

Современата литература од областа е разновидна, но постои еден речиси универзален заклучок од мноштвото истражувања поврзани со разводите, а тоа е дека „во брак полн со конфликти помеѓу сопружниците, останувањето заедно заради децата може да донесе повеќе штета отколку добробит“. Среќата на родителите и среќата на децата се заемно поврзани работи. Прашајте разведена жена или маж и ќе видите дека одлуката за разделба најчесто е затоа што не сакаме повеќе децата да ја трпат, чувствуваат и гледаат лошата комуникација меѓу родителите и непријателската атмосфера во домот. Иако тезата на професорката сосема очекувано почива на идејата за „семејна хармонија“ сепак важно е да се напомене дека токму семејната хармонија изостанува во семејства каде што партнерите не можат повеќе да живеат заедно, односно имаат потреба од разделување. Во мојот случај семејната хармонија се воспостави во првата година од разделувањето и денес функционираме како семејство во кое поранешните сопружници се пријатели и родители, а не интимни партнери. Таа семејна хармонија трае и денеска благодарение на неоптовареноста од митот дека само мајка, татко и деца во една куќна заедница е слика на семејство. Нашето семејство е големо, тука сме двата родитела (на различни адреси, но секогаш заедно на прослави, празници, родендени), нашите пријатели кои ги сакаме како браќа и сестри, бабите, дедовците, вујковците, чичковците, тетките…

 

Проблематична теза 2: Институциите треба по секоја цена да го штитат бракот

 

Во второто прашање од интервјуто, професорката вели: „Институциите, во обид слепо да ги следат западните трендови се почесто промовираат трансформација на традиционалниот концепт на семејство, без притоа да ги имаат во вид долгорочните ефекти врз општествената одржливост која примарно зависи од стапката на наталитет.“

Оваа теза на професорката почива на мешање на два концепта: наталитет и развод, кои иако се поврзани, сепак не се директно меѓузависни. Разводот нужно не влијае врз стапката на наталитет затоа што често разводот се случува во семејства кои веќе имаат деца, а неретко после разводот поранешните брачни другари создаваат семејства со нови партнери. Сепак, тезата дека системот има корист од семејствата со деца е точна, но овој факт заслужува критичко преиспитување во насока на откривање на можните бенефити или недостатоци.

Формулацијата „долгорочните ефекти врз општествената одржливост која примарно зависи од стапката на наталитет“ е точна, таа се заснова на капиталистичката логика дека системите имаат потреба единствено од бројно работоспособно население кое придонесува и троши. Сепак, не верувам дека е правилно кој било да носи одлука да создава деца само за да го оддржува капиталистичкиот систем. Одлуката да се има или нема деца е лична и зависи од многу фактори кои професорката во последниото прашање одлично ги опишува: пристап до пазар на труд, квалитет на живот, социјална правда и почитување на достоинство на работниците. Оттука, речиси е лудо да се очекува да се раѓаат деца за да храни системот кој не‘ угнетува. Напротив, одлуката да се има деца треба да биде добро обмислена, треба да биде помеѓу две зрели личности кои се свесни за придобивките, но и предизвиците од имањето деца, зошто раѓањето е само еден настан на кој понатаму му следи процес на воспитување и градење на комплетна личност во која еден ден ќе израсне детето или децата. Со други зборови, демографските политики на една земја се легитимни и тие треба да се насочени кои овозможување на услови за брачните парови и децата да функционираат нормално, заштитено и стабилно, а не кон повторување на слогани кои не значат ништо, како „време е за бебе“.

 

Проблематична теза 3: Младите се хедонисти кои го отфрлаат бракот

 

Во следното прашање поврзано со намалување на стапката на склучени бракови професорката вели: „Современиот млад човек денес живее промискуитетно, брачната заедница не е неопходна за задоволување на сексуалните потреби. Брачната заедница и семејството подразбираат одговорност, откажување од комодитетот, што во основа значи ограничување на „личната слобода“. Накратко, брачната заедница и семејството не се повеќе атрактивни за динамичниот млад човек, кој трага по успех, богатство и брзи краткорочни задоволства, без одговорност. Она што за повозрасните генерации е најголемо богатство, за новите генерации е непотребна одговорност и дополнителен стрес.“

За почеток многу е важно да знаеме дека влегувањето во сексуални односи заради задоволство, а не само заради репродукција и бидувањето сексуално активен пред брак не смеат да се дефинираат како промискуитетност. Напротив, младите луѓе денес не влегуваат „на слепо“ во брачен живот, односно оставаат простор да се запознаат себеси, да научат што сакаат од партнерот/ите, да сфатат што можат да дадат и конечно да влезат спремни во заедница во која ќе живеат сами или со своите деца. Тезите дека брачната заедница значи откажување од комодитет или ограничување на личната слобода се точни само во насилни партнерски и брачни релации. Никако не смееме да ги учиме младите дека во бракот треба да се откажат од себеси и своите идеи за среќа, задоволство или комодитет. Бракот меѓу две возрасни, зрели и свесни личности треба да биде форма на заедничко живеење кое ќе носи лична слобода за сите во семејството, треба да нуди комодитет и да дава заштита, поддршка и поттик за индивидуален развој на секој член во тоа семејство. Доколку не се успее во тоа или доколку првичната благосостоја исчезнува, разводот е решение кое може да нè донесе до овие посакувани квалитети на семејството.

Читајќи го интервјуто решив да поразговарам и со мојата ќерка за овие тези. Таа е прекрасно, паметно и искрено девојче кое на овие тези само ми рече: подобро е овие луѓе да им помогнат на разведените родители да ја спуштат топката и продолжат да бидат подобри родители, наместо да се мразат меѓу себе. И навистина има смисла. Идните професионалци кои ќе произлезат од овој институт имаат многу што да работат и можат многу да помогнат во враќање на довербата меѓу разведените родители, а во интерес на сите од семејството. За тоа да се случи ќе мора да се тргнеме од научно незаснованите позиции според кои бракот е безусловно добар, а разводот безусловно лош исход на една врска, дека одлуката да се нема деца е априори лоша, а одлуката да се има деца е априори добра одлука на партнерите. Јас предлагам позиција која во центарот на интерес ги сместува луѓето (родители, партнери, деца), а не големите концепти или идеи (брак, семејство, деца), затоа што овие големи концепти се ништо без луѓето кои ги сочинуваат. Што ќе ви е брак кога партнерите не можат веќе да се поднесат, а камоли да живеат заедно? Што ќе ви се деца ако не се гледате во улога на мајка или татко? Што ќе сте им на децата дома намрштени, раздразливи и раскарани? Конечно, да се послужам со тезата на професорката која неправедно е обоена негативно: да, за децата и родителите е подобро да живеат среќно и разделено, отколку несреќно и заедно. Прашајте нè нас разведените, ова го знаеме најдобро, затоа што истото сме го искусиле лично.

НАПИШАНО ОД:
  • Ирена Цветковиќ
  • December 21, 2021
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Историјата на лезбејските блуз пејачки од Харлем
Како култните квир блуз пејачки направиле револуција во културниот пејзаж на Америка.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Шума
Тато си ќутеше. Тато си одеше во шумата. Не ми текнува точно кога почнав да го следам.
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Дали Академијата мисли дека филмот Little Women се режираше сам?
Време е да се фрлат номинациите за Оскар оваа година директно во оган.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Улицата на мачките
Трчаме боси по улица. Не ми се веруе дека дозволив да ме наговори на ова. Жешкиот асфалт ми ја гризе кожата, стапалата ми се смалуваат. Се одвојувам од него и се обидувам да го престигнам.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Како пандемијата ме лиши од амбиции
Сè што некогаш сум го сметала за нормално, стабилно или безбедно ќе исчезне. Родителството и работата повеќе не беа одвоени; сè се згрутчи во леплив, непријатен хаос од кој беше невозможно да се избега.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Од историјата на женското движење: циклуси на изгубено-најдено
Критички предлог [анти-приказ] Susan Faludi, Backlash (New York: Crown, 1991), 552
  • Од Ивана Хаџиевска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто жените „не се смешни“: хуморот и телото
За хумор потребна е слобода на телото којашто, нема да се изненадите, често не е присутна кај жените.
  • Од Благица Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
„Библиотеките како простор и за квир заедниците“ – предавање во Националната универзитетска библиотека
Предавање на м-р Лени Фрчковска во НУБ на 1ви јуни, во 18 часот.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Силувач на твојот пат – чилеанската феминистичка химна се шири низ светот
Милиони жени во регионот излегоа на улица да побараат нешто што е толку основно, но сепак е повредено: правото да се живее животот без насилство.
  • Од Гала Насева
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Борбата за егзистенција на текстилните работнички
Па и овоа време-невреме, со оваа корона шо нè фати, со пусти страх идам на работа, од дека пари за живеачка, не па за лекови на болниот ми сопруг...Толку ми се плаче дури да се дерам на глас ама стиснам заби и ќутам.
  • Од Ена Бендевска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Протести во Косово: Дали училиштето нé третира како ученички или како објекти?
Како реакција на наводите за силување на малолетно лице од страна на вработен во косовската полиција се одржаа организирани протести во Приштина и Дренас
  • Од Сара Миленковска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Моето тело – мојот храм: Приказната на една нео – вагина
Решив за мојата борба да зборувам отворено и експлицитно затоа што сметам дека поинаку не може. Решив да зборувам зашто знам дека некаде има некоја жена што поминала или поминува или ќе поминува низ истиот пат но нема на кого да се обрати, нема со кого да сподели.
  • Од Гасеница
  • ФЕМ 101
Проблемите на лезбејската заедница се продлабочуваат: 26 Април – Ден на лезбејската видливост
Овој ден не смее да остане само потсетување за постоењето на заедницата, туку да биде поттик за насочен активизам кон надминување на проблемите и предизвиците со кои заедницата се соочува.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Агресивно феминистичко читање на старите грци
За да ја разберете историјата на аверзија кон моќните жени, читајте ги старите грци, тврди славната класичарка од Велика Британија, Мери Бард
  • Од Лени Фрчкоска
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Зошто не можам да престанам да размислувам на жените без деца?
Пред да добијам деца, никогаш не размислував за жените кои избрале да не станат мајки. Сега постојано размислувам за нив и ги забележувам насекаде. Имаат нешто што јас го барам, прозорец кон животниот пат што јас не сум го избрала.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жена на годината
За справувањето со родово заснованото насилство и вистинските жени на годината.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Пријави се на ФЕМ 101.02
Збогати ги своите знаења и вештини во областа на феминизмот.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
За „подобрите и попаметните девојки“ или Како да се искаже неискажливото
„На некоја друга жена ова никогаш не би ѝ се случило.“
  • Од Фросина Крушкаровска
  • КВИР, КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жива филологија
Дали и како може да се живее одовде или отаде животот?
  • Од Вики Младенова
  • КВИР, ФЕМ 101
За „природата“ на еден политички спор: хетеронормативност, трансродовост и загрозување на правата на жените (Втор дел)
Постојат цел океан на прашања поврзани со родовата трансформација и огромните глобални социјални промени во кои учествуваме и сме сведоци. Каде води сето ова?
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Како Портрет на жената во огнот ги прекршува уметничките конвенции
Ако бидувањето гледан се изедначува со бидувањето објектификуван, тогаш Мариан и Елоиз меѓусебно се гледаат еднакво долго и еднакво длабоко, па какви било нееднаквости помеѓу нив исчезнуваат.
  • Од Анастасија Марковска
Игор Тошевски, Совршен баланс, 2000
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Цвеќе на злото: дискурзивна рамка на квир дискриминацијата
Вовед во публикацијата „Стандарди на Советот на Европа за заштита и спречување на дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“.
  • Од Вики Младенова
  • ФЕМ 101
Кога жена ќе се осмели да возврати на машката суровост
Наелектризираниот говор го отелотвори гласот на искуствата, фрустрациите и гневот на милиони жени и мажи чии денови, животи и реалности биле обликувани од честопати навредливи, понекогаш вулгарни изрази на патријархална моќ.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
„Френсис Ха“ – првото „дете“ на Бамбах и Гервиг
Френсис е збунета, смотана, изгубена, весела, разиграна, уморна, висока, смешна, харизматична и чудна. Има 27 години и нема стабилна врска, работно место или дом. Често е сама и повремено осамена.
  • Од Калина Качoровска
  • ФЕМ 101
МВР ме прави огрочена и лута
Полицијата никогаш во минатото не била клучна во оваа борба, па баш затоа е тешко да се замисли дека некогаш во иднината би можела да биде
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Очекуваме ослободителна пресуда за Пале Илоска
Со оглед дека непостапувањето на надлежните органи е една од главните системски слабости во справувањето со семејното и родово базираното насилство, Хелсиншкиот комитет за човекови права ќе инсистира на одговорност од инволвираните полициски службеници.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Причините зад криминалното однесување на жените наспроти апсурдите во застарените македонски учебници
Реалниот живот покажува дека во голема мера кривичните дела на жените се поврзани токму со домот каде се случува насилство, постојат традиционални очекувања од жената и/или виктимизација.
  • Од вон. проф. д-р Ангелина Станојоска
  • ФЕМ 101
Целосната еманципација на жената било неотстварено ветување во социјалистичкиот контекст
Интервју на Славенка Дракулиќ со унгарската научничка која напиша книга за феминизмот во Југославија
  • Од Коалиција Маргини
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Феминизмот и сексуалната работа
„Јас сум сексуална работничка, доброволно ја избрав оваа професија, ги заслужувам сите права како и било која друга жена!”
  • Од Елеонора Чичевска и Маргарита Глигуроска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
ГУЖ#2 Колет (филм & личност)
Во подоцнежните години од животот Колет забележува: “ Колку убав живот имав. Посакувам само да го реализирав и поскоро.“
  • Од Тимот на Медуза
Illustration by Chloe Cushman
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Не се враќаме во времето пред Ро. Одиме на полошо
Не само што влегуваме во ера на небезбедни абортуси, туку и на сеопшта криминализација на бременоста.
  • Од Елена Петрова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Кога врбата ќе роди грозје
Колку и да слушате наоколу дека ова е женски филм, многу повеќе би можело да се каже дека е филм за мајчинството гледано од одреден тесен аспект.
  • Од Билјана Кочоска Танеска
  • КВИР, ФЕМ 101
Лудиот астронаут со родово-квир пресврт
Квир телото како место на можности и отпор во расказот „Да и Гомора“ на Семјуел Делејни
  • Од Душица Лазова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Дејтинг мен 
Решив да започнам со користење на дејтинг апликации и, реално, немав поим што правам. 
  • Од Тимот на Медуза

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram