Сексуалните работници се социјално маргинализирана група, која се соочува со силна стигма и дискриминација. Неосновано, овие лица често се поврзуваат со криминални акти и се соочуваат со принудни мерки од државата, како што се произволни апсења, притвор или физичко насилство.

Денес, 3-ти март, е Меѓународен ден на правата на сексуалните работници. Милиони жени, мажи и трансродови лица ширум светот одлучуваат доброволно да влезат во сексуалната индустрија. И покрај тоа, темите поврзани со сексуалната работа сè уште силно ги спротиставуваат мислењата на феминистите и активистите за сексуална работа. Овој ден се одбележува од 2001 година, кога над 25,000 сексуални работници се собраа во Индија на фестивал на сексуални работници, и покрај големиот отпор на одредени групи кои се спротиставуваа на сексуалната работа и се обидоа да го спречат одржувањето на фестивалот со притисок врз властите. Настанот беше организиран од страна на Комитетот Дурбар Махила Саманвеја, група со седиште во Калкута, која има над 50,000 членови, кои се сексуални работници и нивни поддржувачи. Од тогаш, сексуалните работници низ целиот свет го одбележуваат 3-ти март како Меѓународен ден на правата на сексуалните работници.

Правата на сексуалните работници се човекови права

Право на недискриминација: Сексуалните работници се подложни на висок степен на стигматизација и дискриминација и често не ја откриваат својата професија дури и пред најблиските пријатели и членови од семејството.

Право на живот, слобода и сигурност: Сексуалните работници имаат недоверба, но и многу бариери во пристапот до пријавување и институционално документирање на насилство, како и полициска заштита, а оние кои се одлучуваат да пријават било какво насилство, најчесто се игнорирани.

Право на здравје: Сексуалните работници со три пати помала веројатност пристапуваат до потребната здравствена заштита поради стигмата и дискриминацијата со која се соочуваат од страна на здравствените работници и институции.

Сeкoj имa прaвo нa рaбoтa, слoбoдeн избoр нa рaбoтнo мeстo, прaвeдни и пoвoлни услoви зa рaбoтa и зaштитa oд нeврaбoтeнoст: Криминализацијата на сексуалната работа ги принудува сексуалните работници да работат во изолација и тајност, а како последица на тоа ограничена им е можноста за безбедно работење.

Право на заштита од тoртурa или сурoв, нexумaн или пoнижувaчки трeтмaн: Голем број сексуални работници кои работат на отворено, т.е. на улица, доживуваат понижувачки третман од страна на полицијата, клиентите, но и од случајните минувачи.

Придобивки од декриминализацијата и почитувањето на работничките права на сексуалните работници

Истражувањата за сексуалната работа ги документираат штетните ефекти од криминализацијата врз животот на сексуалните работници. И покрај тоа што овие истражувања сведочат за негативните ефекти, предлозите на сексуалните работници за подобрување на работничките права во сексуалната индустрија се во голема мерка игнорирани. Делумно, ова се должи на претежно хипотетичката природа на организирањето на трудот околу сексуална работа, бидејќи вообичаените активности поврзани со сексуалната работа се најчесто нелегални. Кога некој не може да работи од фиксна локација или да ги уредува правилата и условите за давање сексуални услуги, фокусирањето на подобрувања на работничките права станува второстепено, а од примарно значење станува заштитата од кривичен и морален прогон. Сепак, декриминализацијата на сексуалната работа ја отвора вратата за повеќестепена анализа на сексуалната работа како форма на труд и отвора можност за развој и воведување различни стратегии за организирање на трудот поврзан со сексуалната работа.

Оттука, декриминализацијата на сексуалната работа се однесува на отстранување на сите кривични и административни забрани и казни за сексуалната работа, вклучувајќи и закони со кои се опфатени клиентите и сопствениците на јавни куќи. Тоа е различно од легализацијата, која претставува законска рамка која се карактеризира со опсежна законска регулатива, со што може да се ограничат правата и заштитата, да се создадат механизми за злоупотреба од страна на властите и да се изврши друго негативно влијание врз сексуалните работници.

Во Нов Зеланд и Нов Јужен Велс (Австралија) постојат успешни модели за декриминализација на сексуалната работа во светот. Декриминализацијата оди рака под рака со признавањето на сексуалната работа како работа и труд, со заштитата на правата на сексуалните работници преку законите за работни односи и со регулација за безбедноста и здравјето на работното место. Кога сексуалната работа е декриминализирана, сексуалните работници можат да настојуваат и да бараат побезбедни услови за работа и да го користат правосудниот систем за да бараат заштита од дискриминација и злоупотреба. Со декриминализацијата голема е веројатноста дека сексуалните работници ќе живеат без стигматизација, социјална исклученост или страв од насилство. Она што е важно да се напомене е дека декриминализицијата на сексуалната работа не подразбира декриминализација на проституцијата со малолетни лица и трговијата со луѓе или слични кривични дела.

Почитувањето на човековите и работничките права на сексуалните работници е клучно за ставање крај на насилството, експлоатацијата и дискриминацијата на сексуалните работници и луѓето кои продаваат или тргуваат со сексуални услуги.

Како можете да помогнете?

Начинот на изразување ја намалува стигмата – да го користиме терминот сексуален работник, наместо други опции кои се навредливи и имаат негативна семантичка и употребна вредност.

Поддржете ги настаните кои ги организираат или во кои учествувааат сексуалните работници, како протести, маршови и кампањи.

Донирајте доколку сте во можност. Сексуалните работници често живеат на работ на сиромаштијата и неретко имаат потреба од дополнителна финансиска помош. Донациите исто така можат да бидат насочени и кон организации кои ги поддржуваат сексуалните работници.

Бидете дел од промената – дознајте повеќе за темите што влијаат на сексуалните работници, поддржувајте ги сексуалните работници во Вашата заедница и вклучете сè!

За СТАР-СТАР Скопје
Во Северна Македонија постои организација која работи во областа на правата на сексуалните работници. Од 2007 до 2010 година, СТАР-СТАР претставуваше активистичко движење на група млади луѓе кои имаа една заедничка цел – унапредување и промоција на правата на сексуалните работници во Македонија, притоа активно вклучувајќи ги лицата од сексуалната индустрија во имплементацијата на своите активности. Денес, СТАР-СТАР е дел од граѓанскиот сектор промовирајќи ги своите аспирации, придонеси и потреби, стремејќи се кон отворено општество кое знае да ги препознае, прифати и почитува различностите. СТАР-СТАР и сексуалните работници веруваат дека почитувањето на основните човекови права и слободи и правото на слободен избор на професија се основните принципи за здраво, толерантно и слободно општество. Визијата на СТАР-СТАР е да се залага за свет без насилство во коj сексуалните работници слободно живеат и работат, а почитувањето на основните човекови права и слободи се основни принципи на демократско и толерантно општество, додека пак Мисијата има за цел да ги заштитува и застапува сексуалните работници во општеството, преку активна соработка со државните институции, граѓанскиот сектор и медиумите на локално, национално и меѓународно ниво.
Дознајте повеќе за СТАР-СТАР – Првиот колектив на сексуални работници на Балканот на www.starsexwork.org

Авторка: Лила Милиќ, координаторка за мобилизација, едукација и превенција на терен