Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • Uncategorized, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Демнење: Кога контролата и непосакуваната близина стануваат демнење?
Клучно во спречувањето на демнењето е препознавањето на моментот кога истото започнува

Секоја вечер истиот распоред, чиниш тоа е ритуал кој мора да биде исполнет, бидејќи ако не е така, тоа би ги налутило Боговите или пак би го нарушило кругот на суеверието. Прво, откако ќе отклучи, веднаш ја заклучува влезната врата, а потоа клучот го остава во пепелникот кој стои на малата комода за чевли на почетокот од ходникот. Го соблекува зимскиот капут и чизмите, продолжува кон дневната соба каде на каучот ја остава чантата, оди во тоалетот, ги мие рацете и лицето, се соблекува и тушира. Потоа заминува во спалната соба, каде ја мачка мазната кожа со млеко за тело, се облекува и се враќа во кујната за да си го подготви еспресото, доколку работи, или макијатото, ако таа вечер се опушта пред телевизорот со некој добар филм.¹

Можеби текстот погоре ви делува филмски, но сличните ситуации на него, за жал, се секојдневние на многу луѓе, а најчесто жени. Оние кои демнат се прикрадуваат, прогонуваат, се кријат, на начин сличен на начинот на кој ловецот се крие, демнејќи го животното одредено време пред да го повлече чкрапецот и да го убие. Но, честопати не би можеле да зборуваме за метафора, вака просто објаснувајќи го демнењето.

Ја гледам пред себе, толку ми е блиску, а сепак не можам да ја дофатам. Но, добро е што е вака, таа не знае дека сум тука, дека ја демнам, замислувам како би било повторно да и ја допрам меката бела кожа на вратот, која сигурно и мириса на јасмин. Го знам тој мирис, неколку дена го чувствував во нејзината спална соба, кога лежев на нејзиниот кревет и и ги мирисав нејзините гаќички, додека таа мирно спиеше, под дејство на флунитрапезамот.

Иако кај нас за инкриминација на демнењето се зборува дури по потпишувањето на Истанбулската Конвенција, сепак на тлото на Европа за оваа појава се зборува и истата се казнува уште од 1933 година (во Данска), а во САД (прво Калифорнија) од деведесеттите години на XX век, и тоа по убиството на актерката Rebecca Schaeffer.

Но, и покрај доцнењето во законската регулатива, истражувањето на ОБСЕ од 2019 година, покажа дека демнењето кај нас и тоа како постои и се случува. Имено, 7% од испитаничките изјавиле дека биле прогонувани, најчесто од непозната индивидуа (53%), и од поранешен интимен партнер (30%). Во четвртина од случаите, прогонувањето траело неколку дена, но во 48% барем неколку месеци. Најчесто жртвите добивале навредливи, заканувачки или телефонски повици без одговор, потоа биле следени, некој ги чекал пред училиште или работното место, добивале навредливи или заканувачки СМС пораки или пораки на електронската пошта. Последиците врз жртвите биле вознемиреност, срам, бес, страв, тешкотии во спиењето, чувство на ранливост, депресија (OSCE, 2019: 34-35).

По кој знае кој пат стоеше во сенката на големото дрво, скриен во темнината на ноќта и прегратката на облаците над месечината. Во таа студена ноќ, нестрпливо, како волк кој го демне јагнето, ја чекаше убавата девојка која долго време ја следеше наоколу низ градот. Пред неколку часа излезе со своите другарки, но кај и да е очекуваше дека ќе се појави, се разбира сама.

А, што всушност е демнење? Тоа е збир дејствија, кои може да не се кривични дела, како на пример, телефонски јавувања, праќање писма или подароци и појавување на јавни места, но кои за жртвата се застрашувачки, а можеби за нас изгледаат безопасно (Stalking Resource Center, 2015: 1). Но, честопати, демнењето не се задржува само на такви, условно кажано, секојдневни дејствија, туку како минува времето од почетокот на демнењето, така дејствијата стануваат сè поопасни, минувајќи кон сексуални и насилни кривични дела (Sheridan et al., 2001: 223).
Дејствијата и постапките се повторуваат, оној кој демне отстварува (физичка или визуелна) близина со жртвата, од која во ниту еден момент не добил дозвола за тоа. Сите постапки кај жртвата предизвикуваат основан страв за сопствениот живот или тој на нејзините блиски (National Institute of Justice).

Зошто кај оние кои демнат се појавува потребата од физичка или визуелна близина? Поради потребата од контрола на животот на жртвата, нејзината улога на извор на самопотврда, стравот да се изгуби претходниот однос. Посебно важни за демнењето се блиските емоционални односи (Thomas et al., 2008), а пред сè случаите на семејно насилство (Konstantinovic – Vilic et al., 2010: 155).

Каде и да погледнам, тој е насекаде. Во секој лик е неговиот, во секој глас го слушам неговиот. Кога ќе заѕвони телефонот се плашам да погледнам кој е. Кога ќе добијам СМС не сакам да ја прочитам. Не излегувам. Не постои дел од мојот живот кој не е уништен.

Демнењето длабоко ја уништува социјалната сфера на животот на жртвата, но остава и долготрајни психички последици по нејзиното здравје. Најчесто станува збор за промени во личноста, навиките, жртвите стануваат помалку пријателски расположени, со недоверба, избегнуваат социјални контакти, кај нив се појавила параноја, анксиозност, агресивност и интровертност (Hall, 1998), состојби на депресија, посттрауматски стрес (PTSD), но и обиди за самоубиство (Pathe & Mullen, 1997).

Клучно во спречувањето на демнењето е препознавањето на моментот кога истото започнува. Постојаното присуство, зголемената контрола, непосакуваната близина, дејствија кои секојдневно, дури и повеќе пати во текот на денот се повторуваат, се само дел од знаците кои треба да ви укажат дека одредено лице чувствува потреба да е присутно (иако вие тоа не го посакувате). Во тој случај, не заборавајте дека вие не сте тие што треба да го промените начинот на живот, туку оној кој демне треба да престане со таквите дејствија. Затоа многу важен чекор, покрај навременото препознавање, е и пријавувањето на ваквите дејствија. Набрзо, предлог законот за спречување и заштита од насилство врз жените и семејно насилство ќе отвори можности за уште поголема заштита на жените од каков и да било вид насилство, вклучувајќи ги сите форми на родово засновано насилство, а со измените на Кривичниот законик, демнењето ќе стане кривично дело.

 

 

 

 

 

 

¹Извадоците се дел од дело во процес на изработка на авторката

НАПИШАНО ОД:
  • Ангелина Станојоска
  • December 21, 2020
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
ЦИЦКИ, КВИР, ШТО?
B-PROJECT Е КВИР КРИТИКА НА ФОТОГРАФИЈАТА И ОПШТЕСТВОТО
  • Од Елена Петровска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Низ уметничките соработки ги преобликуваме начините на тоа како (можеме да) живееме заедно
Интервју со кореографката и изведувачка Викторија Илиоска по повод премиерата на нејзиниот нов танцов перформанс „Ми треба ново тело“
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Среќен осми март. Now, strip!
Кон осмомартовската изложба „Соблечени - Женскиот акт како контекст“ и машкиот поглед во уметноста.
  • Од Гала Насева
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Време на жените
Грижата за локалното, за она што го гледаме пред себе, за оние кои се близу до нас и сакаме да ги заштитиме е вистинската мотивација и движечка сила на хероината.
  • Од Кристина Атанасова
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Самовили: танц низ опресијата и слободата
За еманципаторниот потенцијал на самовилите.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Променливо облачно
Легендата вели, здружено, нашите бели дробови можат да создадат ветер.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Борба со видливата женска невидливост    
 За македонските авторки од 19 век.
  • Од Дијана Петрова
  • ФЕМ 101
Причините зад криминалното однесување на жените наспроти апсурдите во застарените македонски учебници
Реалниот живот покажува дека во голема мера кривичните дела на жените се поврзани токму со домот каде се случува насилство, постојат традиционални очекувања од жената и/или виктимизација.
  • Од вон. проф. д-р Ангелина Станојоска
  • ФЕМ 101
Глорија Стајнем: Вистината ќе те ослободи, но прво ќе те напне!
Брилијантноста на ова дело е што може да допре буквално до секого – начинот на кој Стајнем твори е непроценлив, а игривоста и хуморот во нејзините реченици влеваат некое чудно чувство на надеж дека и покрај тоа што борбата е тешка и долга, сепак не сме сами.
  • Од Гала Насева
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Кога домот не е безбеден
Голготата на жртвите на родово-базирано насилство кои одлучуваат да го напуштат домот и да останат без покрив над глава со цел да се спасат од насилникот.
  • Од Марта Стевковска
  • КВИР, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Нашите приказни се важни!
Денес, 17 Мај, Меѓународниот ден за борба против хомофобија, бифобија, интерсексфобија и трансфобија, го прославуваме со кампања под глобалното мото: „Да ја прекинеме тишината!“.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Скопски поетски фестивал за мене значи остварен сон: Интервју со Ана Голејшка Џикова
Оваа година Скопје конечно добива свој поетски фестивал. За програмата, тајмингот и поезијата, разговаравме со Ана Голејшка Џикова, една од организаторките на фестивалот. 
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
Отаде издржливоста
Ако се согласиме дека дел од умешноста на преживувањето е да се биде издржлив/a, тогаш што стои отаде логиката на издржливоста и преживувањето, кон живот во процут, благосостојба и можности за креативност и трансформација?
  • Од Калиа Димитрова
  • ФЕМ 101
МВР ме прави огрочена и лута
Полицијата никогаш во минатото не била клучна во оваа борба, па баш затоа е тешко да се замисли дека некогаш во иднината би можела да биде
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Сајбер насилство: Безбедност и самоцензура
На кој начин да бидеме побезбедни во сајбер просторот? Дали ограничувањето на изразувањето и слободата се легитимни мерки на (само)заштита или пак претставуваат форма на (само)цензура? Дали и колку треба да сме внимателни што објавуваме и испраќаме? И финално, како да бараме соодтвена системска заштита, кога упорно гледаме како институциите потфрлаат во ова поле?
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Кој ги носи панталоните (дома)?
Како жените се избориле за правото да носат панталони.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Магијата на Скопје Прајд низ фотографии – Прв дел
Оние кои беа знаат, оние кои не беа веројатно слушнаа. Првата Парадата на гордоста во Скопје беше сé што можевме да замислиме и повеќе.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Пејзажи на отпорот/Landscapes of Resistance
Како може еден пејзаж да говори?
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Дали ехо коморите на Фејсбук индокринираат насилници?
Со цел да изработи платформа која „ќе ги поврзе“ луѓето, Фејсбук лимитира изложување на контрадикторни информации и создава платформа која ги „поврзува“ луѓето со нивната идеологија.
  • Од Јована Герасимовска
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Глад – Роксен Геј
Ова е мемоар на моето тело бидејќи, најчесто, приказните за телата како моето се запоставуваат, отфрлаат или исмеваат.
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Повик за програма за истражувачки есеи
Доколку се залагаш за родова еднаквост, имаш пасија и искуство со пишување и ти треба простор за раст и пласирање на своите идеи, ова е повикот за тебе.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Феминизам (именка): множина
(вовед кон збирката Лоша феминистка)
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Правда за градите
Не можам да тврдам, но верувам дека речиси секоја жена почувствувала некој вид непријатност поврзана со своите гради. Непосакувани погледи и коментари од средината, изнудени допири уште од основно школо што никогаш не биле санкционирани или ред несигурности поврзани со нивната големина, форма и облик, приказни постојат колку и гради на светот.
  • Од Калиа Димитрова
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Маша Сеничиќ: Просторот е своевиден модел за нашите сеќавања
Поезијата не мора да се менува, но би било пожелно да преплави некои неочекувани предели. Движењето, во секој случај, останува во нејзината срж.
  • Од Душица Лазова
  • ДИЈАЛОЗИ, МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Пејзаж на неименливото: Разговор помеѓу Калиа Димитрова и Билјана Радиноска
Би сакала да ти кажам: „Ја носам својата траума како цвет на реверот или како орден од војната или како свежо налакирани црвени нокти“. Тоа би била добра реплика, но сè уште не е така.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
„Доктор-јаснување“: Кога докторката не ги слуша пациент(к)ите
Излегувањето на д-р Шуплиновска-Јордановска ме направи гневна, но сепак ми е мило што ПичПрич обезбеди форум каде што публиката можеше дирекно да се обрати на лице кое има позиција на моќ
  • Од Елена Гаговска
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Собир за одбележување 80 години од создавањето на АФЖ
Регионален настан за одбележување на 80 години од основањето на АФЖ инициран од феминистичките колективи од просторот на поранешна Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • Uncategorized, ЗБОР
Медикаментозен абортус
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Протестен марш: Јавна соба е кривично дело
Ве повикуваме на протестен марш оваа среда, 3 февруари, од 14:30 часот, за поддршка на сите жртви на криминалната група Јавна соба
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Работилница за полиаморијата (политика и задоволства)
Среда (11.05) во Комитет со почеток во 18 часот ќе имаме можност да се дружиме со Марта Шушак и Мима Симиќ
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Суптилни приказни за болката и неприспособеноста
Кон Антарктик од Клер Киган.
  • Од Калина Малевска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Медуза препорачува: Што да си купите на Саемот на книга?
Повеќе предлог наслови кои ги склопивме во соработка со неколку македонски издавачки куќи. Истите можете да ги најдете на Саемот по намалена цена.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Мизогинијата упатена кон убавите жени
Кон „Моето тело“ на Емили Ратајковски.
  • Од Елена Гаговска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Спокојното поврзување на телото и просторот
Ве запознаваме со Ивана Јовановска, поетеса од Скопје која се занимава со прашањето на телото и просторот (кон внатре и кон надвор) каде тоа се развива, боли, се бунтува...
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Република на пријателството – Блискоста на маргините
Опишувајќи го пријателството на неприфатените, но и тоа како на маргините на социјалните норми се појавуваат мали, приватни републики на неприлагодените, писателката ја исполнува мисијата својот глас да им го позајми на луѓето во тишината.
  • Од Лени Фрчкоска

Момент...

No more pages to load

1 2 … 15 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram