Skip to content
  • За нас
  • Контакт
Menu
  • За нас
  • Контакт
Facebook-f Instagram
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • MЕДУЗА TV
Search
Close
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Како јазикот ја пренесува родовата пристрасност во алгоритмите
Јазикот ги рефлектира и репродуцира родовите нееднаквости што постојат во општеството. Тоа важи и за компјутерските јазици.

Структурно сексистичко општество, наплив на информации и информации со родов јаз влегуваат во бар. Влегуваат во канцеларијата, железничката станица, вашиот дом, лекарската ординација, патиштата и филмовите. Списокот не завршува тука, но завршува капацитетот на овој автор да ги спомене сите простори каде што родовите предрасуди се инфилтрираат во нашите животи.

Во општество кое во голема мера станува зависно од напливот на информации, вештачката интелигенција и системите за машинско учење, клучно е да се осигураме дека овие податоци се ослободени од каква било културна или човечка пристрасност. За жал, тоа речиси никогаш не е случајот. Како што вели Perez (2019):

[…] Свет кој сѐ повеќе се потпира на информации и им робува. Наплив на информации кој се вози на Големи Вистини скроени од Големи Алгоритми, со користење на Големи Компјутери. Но, кога напливот на информации станува корупиран од големите тишини, вистините што ги добивате се во најдобар случај полувистини. За жените, многу често, тие воопшто не се вистинити (стр. XII).

Јазикот е камен-темелник на општеството, а во современиот свет, еден од најчесто користените јазици е оној на алгоритмите. Тие продираат во нашите животи на различни начини – од предлози што тоа што да гледаме следно до автобуски распореди; алгоритмите се користат сè повеќе, наводно за да го „подобрат“ животот на современите луѓе. Како и да е, алгоритмите се засноваат на податоци, а во моментов постои голем јаз во податоците – родов јаз (Perez, 2019). Има денови кога се плашам дека овој родов јаз е доволно голем за да нè проголта цели. Овој јаз во податоците обично не е злонамерен, но сепак постои. Тој потекнува од различни извори – од општоприфатениот машки модел како стандарден начин на размислување до начинот на кој зборуваме и како ги уредуваме нашите заедници. Со фалични основи, тешко да дојдеме до правични социјални контексти или компјутерски јазици. 

Родовата пристрасност во алгоритмите значи дека мажите добиваат повисоки лимити на кредитните картички од финансиските институции, нивните биографии и резимеа влегуваат во потесен избор во работните апликации, па дури може и да добијат предност при вакцинација (Smith and Rustagi, 2021). Родовата пристрасност значи дека сите информации до кои имаме пристап на интернет можат да содржат сексизам и предрасуди. На пример, во една студија направена од Википедија, најголемата светска онлајн енциклопедија, откриено е дека само 9% од уредниците се жени [1].

Овој искривен поглед на светот, кој ги претпоставува мажите како универзален стандард и има тенденција да ги огради жените, има своја цена. Во Индија, страниците на Википедија се поделени на „список на индиски писатели“ и „список на индиски писателки“. Одредени страници на Википедија посветени на жени во СТЕМ полето [2] се полни детали за нивниот интимен живот, славата на нивните сопрузи и тривијални информации кои нема да ги најдете на страниците напишани за нивните колеги. Како што ќе напише Симон де Бовоар, „претставувањето на светот, како и самиот свет, е дело на мажите; тие го опишуваат од своја гледна точка, која ја мешаат со апсолутната вистина“.

Во свет кој се повикува на технологијата во секоја животна сфера, за нас е од суштинско значење да направиме чекор назад и да истражиме кој ја создава оваа технологија, кој има пристап до неа и кој е засегнат од неа. Една од главните причини за пристрасноста и значителниот родов јаз во податоците претставува дигиталната родова поделба (Smith and Rustagi, 2021). Тука е и недостатокот на соодветна застапеност на жените во просторите каде што се развиваат овие алгоритми – жените сочинуваат само 22% од професионалците во областа на науката за податоци и вештачката интелигенција. Отсуството на жените од овие полиња често се оправдува како „објективен одраз на заслугите“, а не како случај на основни предрасуди и нефер структури.

 

Гугл Транслејт и Големото Родување

Да го земеме примерот со Google Translate. Претежно корисна алатка која работи на основен алгоритам што ги црпи преводните решенија според  фреквентноста на нивната употреба во јазикот. Едноставно кажано, работи на база на достапни информации. За жал, овие информации се значително пристрасни. На пример, некои јазици како турскиот јазик не користат родови заменки. Нема „тој“ или „таа“, само „о“. Но, кога ќе впишете „o bir asci“ („тие се готвач“ *се мисли на родово неутралното they во англискиот јазик) и ќе побарате превод на англиски, добивата „таа е готвач(ка)“ (she is a cook), додека фразите со „инженер“ и „доктор“ се претвораат во „тој е инженер/доктор“ (he is an engineer/doctor).

Овој навидум едноставен алгоритам не само што им назначува род на родово-неутралните турски реченици, туку и додава сексизам во миксот поради зачестеноста во употребата – поголемиот дел од интернетот користи заменки од машки род за зборови како „астронаут“ или „доктор“, а женски заменки за „готвач(ка)“ и „медицински сестри“.

Ова е загрижувачи бидејќи важно е да ја препознаеме пристрасноста која суптилно ги дефинира и обликува нашите интеракции со светот. Кај жените е помала веројатноста да аплицираат за работни места кои се сметаат за „машки“. Оваа позиција и класификација доаѓаат од различни места. Нашиот јазик е едно од главните. Како што вели Nayantara Dutta, „јазикот на многу начини ги рефлектира и создава родовите нееднаквости што постојат во општеството“.

Сепак, исто така е важно да се напомене дека постои надеж. Откако беше посочена оваа родова нееднаквост, Google ги направи потребните модификации и објави ажурирана родово „поеднаква“ верзија. Оваа нова верзија покажува понијансирано разбирање на родовите разлики и нуди неколку преводни решенија. Вгнездена во аголот на светската мрежа, оваа победа за многумина помина незабележана. Но, сепак е победа. Победа која го поддржува аргументот дека алгоритмите не се сексистички, туку луѓето. Тоа исто така значи дека нашите јазици – особено научните јазици, алгоритмите и кодовите – можат да се менуваат, модифицираат и развиваат земајќи го предвид родовиот јаз.

 

Што може да се стори?

Со оглед на природата на авторски заштитените системи за машинско учење, процесите што ги користат алгоритмите често се непроѕирни. Тие не им даваат на своите корисници никаков увид во процесот на донесување одлуки. Потранспарентен (или проѕирен) пристап би можел да им помогне на корисниците да укажат на проблемите и да помогнат да се поправат грешките (bugs).

Истражувањата сугерираат дека пристрасноста во алгоритмите би можела да се намали доколку на нив работи разновидна демографска група. Со зголемување на пристапот до СТЕМ полињата, намалување на бариерите и вклучување на жените од различни оптешствени класи, економски и социјални локации може да им овозможи на алгоритмите да создадат поправеден свет. Вклучувањето на феминистички податоци и ревидирањето за постоечките алгоритми на начин на кој би ја земале предвид родовата перспектива, исто така може да помогне. Како што споменавме претходно, мораме да запомниме дека научниот јазик е сексистички, но исто така може да се уредува и модифицира за да им служи на потребите на општеството како целина, а не само на мажите во него.

Извор: Outlook India

 

[1] Истражувањето е направено во 2011 година. Според последните неформални информации, овој процент во моментот изнесува 15-20%.

[2] СТЕМ (STEM) е акроним на англиски јазик што ги означува следните дисциплини: наука (Science), технологија (Technology), инженерство (Engineering) и математика (Mathematics).

НАПИШАНО ОД:
  • Тимот на Медуза
  • April 20, 2023
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Моето тело – мојот храм: Приказната на една нео – вагина
Решив за мојата борба да зборувам отворено и експлицитно затоа што сметам дека поинаку не може. Решив да зборувам зашто знам дека некаде има некоја жена што поминала или поминува или ќе поминува низ истиот пат но нема на кого да се обрати, нема со кого да сподели.
  • Од Гасеница
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Машините можат да ги нагласат проблемите, но не се тие кои го создаваат хаосот: Интервју со Албена Баева
Мојата интерпретација за јавното наспроти приватното e како интимно наспроти споделено. Во моите интерактивни инсталации си играм со преклопните точки меѓу тие два концепта.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Лудиот астронаут со родово-квир пресврт
Квир телото како место на можности и отпор во расказот „Да и Гомора“ на Семјуел Делејни
  • Од Душица Лазова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Правда за градите
Не можам да тврдам, но верувам дека речиси секоја жена почувствувала некој вид непријатност поврзана со своите гради. Непосакувани погледи и коментари од средината, изнудени допири уште од основно школо што никогаш не биле санкционирани или ред несигурности поврзани со нивната големина, форма и облик, приказни постојат колку и гради на светот.
  • Од Калиа Димитрова
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Апатичноста кон насилството против жените е загрижувачко и неприфатливо
Како да постапиме со фактот дека под секоја медиумска објава за родово базирано насилство, нашата јавност едногласно вели „таа самата си е крива“?
  • Од Тимот на Медуза
  • ФЕМ 101
Повредите на една класа: Борбата за егзистенција на текстилните работнички
Па и овоа време-невреме, со оваа корона шо нè фати, со пусти страх идам на работа, од дека пари за живеачка, не па за лекови на болниот ми сопруг...Толку ми се плаче дури да се дерам на глас ама стиснам заби и ќутам.
  • Од Ена Бендевска
  • ДИЈАЛОЗИ, КВИР, КУЛТУРА
Перформативната уметност те носи на емотивно возење со луда железница: Интервју со Нао Бустаманте
Она што особено ми се допаѓа кај перформативната уметност е непосредната размена со публиката која се менува во истиот момент додека се создава.
  • Од Душица Лазова
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Историјата на лезбејските блуз пејачки од Харлем
Како култните квир блуз пејачки направиле револуција во културниот пејзаж на Америка.
  • Од Тимот на Медуза
  • КВИР, ФЕМ 101
Нашите животи се важни!
Нашата различност ни овозможи да развиеме мрежи на поддршка и безбедни простори во кои дел од нас можат да живеат слободно и достоинствено. Нашата маргинализација ни овозможи да се солидаризираме со сите обезправени заедници, а преку нашата борба да се залагаме за еманципација на целото општество.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Рестартирање со Терапија
Во овие комплицирани времиња, соочувајќи се со предизвиците и неизвесностите на нашето секојдневие, Терапија се стреми да ја заврши годинава со динамика и оптимизам.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Собир за одбележување 80 години од создавањето на АФЖ
Регионален настан за одбележување на 80 години од основањето на АФЖ инициран од феминистичките колективи од просторот на поранешна Југославија.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Жена на годината
За справувањето со родово заснованото насилство и вистинските жени на годината.
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Феминизам, религија и нијанси
Што велат некои од најпознатите феминистки за религијата?
  • Од Бисера Ѓуровска
  • ДИЈАЛОЗИ, КУЛТУРА
Пишував за безизлезноста како лично одредиште: Интервју со Румена Бужаровска
Со Румена разговаравме за опсесијата да се избега од Македонија, зависта и недостатокот на лична одговорност, како централни теми во нејзината нова збирка „Не одам никаде“. Ја искористивме можноста и да дознаеме повеќе за нејзиниот неодамнешен престој во САД, развојот на ПичПрич во 2018 и нормално, феминизмот. Разговорот го водеше Калиа Димитрова.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, ФЕМ 101
Магијата на Скопје Прајд 2021 низ фотографии
Галерија од Соња Ставрова и Наташа Величковска
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Лектирите се важни. Ние нашата работа треба да си ја завршиме
  • Од Лени Фрчкоска
  • КВИР, КУЛТУРА, ФЕМ 101
Најдобрите изложби во САД кои ја прославуваат 50-годишнината од Стоунвол
Од Њујорк до Бостон и Хјустон, подолу се дел од ликовните изложби низ САД кои го слават Stonewall 50.
  • Од Лени Фрчкоска
  • ФЕМ 101
Збор на годината: Согласност
Се надеваме дека во 2019 ќе почнеме да ги гледаме плодовите од дискусијата за сексуалната согласност!
  • Од Тимот на Медуза
  • ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Оклопни возила за спречување на семејно насилство
Очигледно гео-политиката е препуштена на мажите, додека жените се оставени на двојна дискриминација – редовната од патријархатот и вонредната од пандемијата.
  • Од Џејлан Велиу
  • ФЕМ 101
Мора да зборуваме за полициската бруталност
Многу држави во Европа, вклучително и Македонија, имаат насилни полициски оддели со диспропорционално големи буџети кои често разултираат со насилство врз најмаргинализираните групи,
  • Од Елена Гаговска
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Жените во политиката во ранливи средини:Интервју со Рошика Део
Вистинската солидарност се јавува меѓу жените кои ја формираат заедницата, и тоа жените од кои најмалку ја очекувате. Важно е да се потроши време за градење на солидарност, бидејќи кога жената се кандидира на избори, без разлика дали победува или не, таа и олеснува на следната жена која ќе се појави.
  • Од Сара Миленковска
  • ФЕМ 101
Во фокус: Санна Марин
Oчигледно, границата на моралот се повлекува кај млада жена со моќ, која се осмелува да танцува на камера. И тоа, провокативно.
  • Од Тимот на Медуза
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Студентките не се виновни
Сите студент(к)и се повлијаени и оштетени од општата култура на примитивни односи на моќ, атмосферата на страв и неизвесност, сексизам, шовинизам и сите типови сексуално вознемирување.
  • Од Фросина Крушкаровска
  • КВИР, КУЛТУРА
Љубовта како себеспознавање и неизбежна загуба: Кон графичкиот роман „Сината е најтоплата боја“
Прашањето каде оди љубовта кога нас нè снемува е како темно-син облак кое ги следи двете протагонистки и конечноста на нивната материјална врска.
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
НЕ треба да значи НЕ! – „Нетипичните“ жртви на силување во Македонија не можат да го пријават и да го докажат делото
Кривично дело силување според Кривичниот законик во Македонија е само доколку е употребена физичка сила и закана врз жртвата од страна на сторителот и даден видлив отпор од страна на жртвата. Случаите во кои отсуствуваат овие два елемента, а сепак се работи за силување, се невидливи и непризнаени од нашите институции.
  • Од Марта Стевковска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Три книги „за момчиња“
Три приказни што на различен начин ги критикуваат насилните аспекти на воспитувањето момчиња.
  • Од Лени Фрчкоска
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Постбалкански барок и евровизиска ренесанса
Констракта ги мапира невралгичните точки на современото пост-југословенско општество и ги поврзува во една конечна слика – портрет на пост-Балканот во неолибералната магла.
  • Од Душица Лазова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Јавната соба е секаде околу нас
Јавни соби ќе постојат сè додека жртвите се виновни, виновниците неказнети, а родово-базираното насилство е „дружење и зезање“.
  • Од Калиа Димитрова
  • КВИР, КУЛТУРА
Квир-хронополитики: историја, афекти, утопии
Фестивалскиот куратор Славчо Димитров кон единаесеттото издание на Викендот на гордоста Скопје, кое ќе се одржи од 1 до 13 јуни, во Скопје.
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Скопски поетски фестивал за мене значи остварен сон: Интервју со Ана Голејшка Џикова
Оваа година Скопје конечно добива свој поетски фестивал. За програмата, тајмингот и поезијата, разговаравме со Ана Голејшка Џикова, една од организаторките на фестивалот. 
  • Од Калиа Димитрова
  • МОЕ ТЕЛО, ФЕМ 101
Трчаш како девојче: Заговорот на тишината
Дисциплината е потребна во спортот, меѓутоа прашањето е која е границата помеѓу одржувањето на дисциплина и психолошко насилство и колку истото е навистина неопходно за формирање на подобри и поуспешни спортисти. 
  • Од Бојана Јовановска
  • ДИЈАЛОЗИ, ФЕМ 101
Дво децениски разговор помеѓу мајка и ќерка: Интервју со Кристина Атанасова од Main days
Ташната не е само моден додаток кој тежи, виси или го носиме со себе, ташната е олицитворение на нашите животи и активности, како и обидот да ги балансираме.
  • Од Калиа Димитрова
  • КУЛТУРА, ПЛОШТАД, ФЕМ 101
Во фокус: МКЦ
Да го зачуваме МКЦ!
  • Од Тимот на Медуза
  • КУЛТУРА, ФЕМ 101
Феноменот на фемцел културата
Само уште еден тренд, штетно романтизирање или иронична и самосвесна критика? Елена Кузмановска пишува за фемцел трендот кој ги преплавува социјалните мрежи.
  • Од Елена Кузмановска
  • ФЕМ 101
За изолацијата и перспективите
Перспективата е новиот ментален простор што треба да го отвориме за да може да ја освоиме слободата. Меѓите да се трансцендираат во просторот на можното, наместо во просторот на физичкото и ограниченото.
  • Од Ана Блажева

Момент...

No more pages to load

1 2 … 16 Next »

Категории

ФЕМ 101
КУЛТУРА
МОЕ ТЕЛО
КВИР
ДИЈАЛОЗИ

Корисни линкови

ЗА НАС
КОНТАКТ
БЕСПЛАТНА ПРАВНА ПОМОШ

Copyright © Медуза 2023 | Developed by MASIVA

Scroll to Top
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Menu
  • ФЕМ 101
  • ПЛОШТАД
  • КУЛТУРА
  • МОЕ ТЕЛО
  • КВИР
  • ДИЈАЛОЗИ
  • ЗБОР
  • ПЕСНА
  • MЕДУЗА TV
  • ЗА НАС
  • КОНТАКТ
Facebook-f Instagram